×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

آخرین اخبار

امروز : سه شنبه, ۲۹ اسفند , ۱۴۰۲  .::.  اخبار منتشر شده : 0 خبر
رئیس انجمن علمی گیاهان دارویی: گیاهان دارویی را دریابید!

محمدباقر رضایی

محمدباقر رضایی

دکتر محمدباقر رضایی / رئیس انجمن علمی گیاهان دارویی

دارو بسیار ارزشمند و وجود آن در هر جامعه ای ضروری است. متاسفانه گام های نادرستی که در زمینه توجه به تغذیه افراد برداشته شده، موجب شده، ما بیش از این که سراغ فرآورده های طبیعی و گیاهان دارویی برویم استفاده از داروها روی آوریم. گیاه دارویی در اصل می تواند نقش پیشگیری کننده داشته باشد و از ابتلا به بسیاری از بیماری ها جلوگیری کند. شاید درست باشد بگوییم طبیعت سلامت روان را تضمین می کند و گیاهان سلامت جسم را.

یکی از مشکلاتی که این روزها با آن مواجه هستیم این است که ما گیاه دارویی را فراموش کرده و بحث داروهای گیاهی را مطرح می کنیم و این در حالی است که گیاهان دارویی گنجینه ارزشمندی است که می تواند نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به بیماری ها و امراض مختلف داشته باشد. یکی از عوامل تاثیرگذار در ایجاد و شکل گیری چنین رویکردی تقاضای مبرم افراد در سطح جامعه است. در کشور ما در هر شرایطی گیاهان مختلفی را می توانید پیدا کنید، بنابراین این طور به نظر می رسد که دیگر نیازی نیست در زمینه استفاده بهینه از این گنجینه ارزشمند اقداماتی انجام شود.

تا پنج سال گذشته کشور ما به منبعی غنی از انواع مختلفی از گونه های گیاهان دارویی دسترسی داشت؛ اما متاسفانه به علت تبلیغات گسترده درباره تولید محصولات مختلف از جمله داروهایی با منشأ گیاهی و عوامل متعددی که در نهایت به روی آوردن به مواد و فرآورده های طبیعی منجر شده و عرصه های طبیعی از وجود این منابع ارزشمند خالی شده است. متهمان اصلی نیز افرادی هستند که نسبت به قابلیت های موجود در این عرصه شناخت کافی نداشته اند.

اکنون کشور ما از بسیاری از مواد طبیعی تهی شده است و در نتیجه بناچار به واردات مواد سنتزی شده روی آورده ایم که به عنوان عصاره ها و مواد فرآوری شده به عنوان مواد سنتزی که طبیعی نیست و نمی توان از طریق منابع طبیعی به آن دسترسی داشت، در تولید داروهای گیاهی که از گذشته های دور در کشور ما مطرح بوده و قدمتی دیرینه دارد، بوفور مورد استفاده قرار می گیرد.

کشور ما از جمله کشورهایی است که در این حوزه منابع علمی لازم را در اختیار داشته، به منابع طبیعی دسترسی دارد و امکان کشت و تولید این گروه از گیاهان نیز در کشور فراهم بوده است؛ اما نتوانسته ایم هیچ یک از این قابلیت ها را به فعل درآوریم. همیشه گفته ایم و می گوییم که امکان تولید داروهای گیاهی در کشور ما وجود دارد. پیش بینی می شود در آینده ای نزدیک در این حوزه با فاجعه بزرگی روبه رو شویم که بارها این موضوع را به مسئولان و افرادی که علاقه مند تولید داروهای گیاهی هستند، هشدار داده ایم.

این فاجعه چیزی نیست جز این که ما در نهایت مجبور هستیم مواد اولیه طبیعی برای تولید داروهای گیاهی را از کشورهای دیگر وارد کنیم، درحالی که پیش از این ما خودمان صادر کننده مواد اولیه تولید داروهای گیاهی به دیگر کشورها بوده ایم. این فاجعه پیامد تصمیم گیری های نادرست افراد سودجویی است که به دنبال تسریع مراحل کار و کسب درآمد بیشتر بودند.

اکنون کشور ما خالی از مواد اولیه طبیعی است و در نتیجه به کشت روی آورده ایم. کشتی که هیچ کس اعتقاد ندارد که کشتی سالم و ارگانیک باشد؛ چراکه اغلب زمین های کشاورزی ما آلوده به مواد و کودهای شیمیایی است و این موضوع قابلیت های کشت گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی و صنایع غذایی را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

بنابراین باید عرصه هایی را به طور انتخابی برای کشت گیاهان دارویی در نظر بگیریم و ابتدا طرح اولیه ای از تولید بعضی از انواع گیاهان دارویی ارائه کنیم. به گفته کارشناسان و متخصصان، از بسیاری از گونه های گیاهی موجود می توان از ۸۰۰ تا هزار گونه از آنها به عنوان گیاهان دارویی استفاده کرد. لازم نیست ما همه این گیاهان را کشت کنیم، بلکه باید تعداد انگشت شماری از این گونه ها را که بومی یا خاص کشور خودمان است، انتخاب کنیم.

اگر ما روی گونه های گیاهی مانند رزماری یا اسطوخودوس که در دیگر کشورها شناسایی شده و استفاده از آنها در تولید داروهای گیاهی مورد توجه قرار گرفته است، سرمایه گذاری کنیم، عرصه های گیاهی ما به جای تولید گیاهان طبیعی بومی کشورمان، به کشت گیاهان غیربومی اختصاص پیدا می کند که می تواند فاجعه ای بزرگ باشد. در حقیقت با این کار طبیعت بکری را که می تواند گیاه بومی تولید کرده و در اختیار ما قرار دهد نابود کرده و به اجبار گیاهانی را کشت می کنیم که بومی کشور ما نیست. علاوه بر این اکنون بیشتر گیاهانی که تولید کرده و به دیگر کشورها صادر می کنیم به علت آلودگی به کشور برگردانده می شود که از نظر اقتصادی پیامدهای منفی بسیاری را به همراه خواهد داشت.

از نظر جامعه بین الملل کشور ما به عنوان کشوری شناخته شده است که توانایی تولید فرآورده های کشاورزی سالم را ندارد. در این شرایط باید جهاد کشاورزی با همکاری منابع طبیعی و گمرک، اداره کار را در دست بگیرد و در یک طرح تحقیقاتی در زمینی به وسعت هزار هکتار چندگونه گیاه دارویی انتخابی را کشت کند و مراحل توسعه و فرآوری را نیز خود برعهده گیرد تا بتواند محصولات سالم را به دیگر کشورها صادر کرده و از نظر اقتصادی متضرر نشود. متاسفانه ما از نظر ژنتیک و بیوتکنولوژی در زمینه تولید گیاهان دارویی تا به امروز طرحی را اجرا نکرده ایم.

فناوری هایی که در مرحله فرآوری گیاهان دارویی در کشور ما مطرح است فراتر از عرق گیری و عصاره گیری از گیاهان دارویی قدم نگذاشته است که به گفته متخصصان فرآیند عصاره گیری از گیاهان دارویی اساسا یک کار تخصصی نیست بلکه راهکاری سنتی است که از گذشته های دور مورد توجه بوده است. بنابراین در زمینه فرآوری هم با محدودیت هایی رو به رو هستیم. تا به امروز هیچ گونه سرمایه گذاری در زمینه فرآوری گیاهان دارویی و بخصوص گیاهان دارویی که بوفور در کشور یافت می شود، انجام نشده است.

فرآوری ما صنعت بسیار ضعیفی است، حتی در زمینه عرق گیری از گیاهان دارویی که چند هزار کارگاه در این زمینه فعالیت می کنند هم به نتیجه موفقیت آمیزی دست نیافته ایم. صنعت هم در این زمینه سرمایه گذاری نکرده است.

رمز موفقیت کشورهای دیگر این است که در این حوزه به دنبال متخصصان و کارشناسان می روند تا از تجربیات آنها استفاده کنند. ما در کشورمان منتظر این هستیم که متخصصان و کارشناسانی که تحقیقاتی را انجام داده اند، خودشان به صنعت مراجعه کنند و بخواهند تجربه هایشان را در اختیار بخش صنعت قرار دهند که این مشکل نیز ناشی از وجود نداشتن ارتباط بین صنعت و دانشگاه است.

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.