×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

آخرین اخبار

امروز : سه شنبه, ۲۹ اسفند , ۱۴۰۲  .::.  اخبار منتشر شده : 0 خبر

گیاهان عالی به طور کلی بیشتر به وسیله دانه تکثیر می شوند ولی علاوه بر تکثیر به وسیله بذر عمل کشت و تکثیر گیاهان دارویی به روشهای دیگر هم انجام پذیر است که عبارتند از :

الف) تکثیر به وسیله پیاز مانند سیر، کلشیک ب) تکثیر به وسیله توبرکول مانند اقونطیون

ج) تکثیر به وسیله ریزوم مانند زنجفیل د) تکثیر به وسیله قلمه زدن مانند اسطوخدوس

و) تکثیر به وسیله پیوند زدن

 

تکثیر گیاه با بذر : 

بیشترگیاهان ، بویژه گیاهان یکساله و دو ساله با بذر تکثیر می شوند . بعضی از آنها مثل همیشه بهار ، گل مغربی و گل گاو زبان خودشان بذر می دهند . بذر را می توان جداگانه در داخل منزل در سینی سبز کرد و یا اینکه مستقیما” آن را در خاک باغچه کاشت ، البته این گیاهان را باید در فصل زمستان گرم نگه داشت ، چون بذر ها در تاریکی جوانه می زنند ، بنا براین لازم است که روی بذر با لایه نازکی از خاک پوشانده شود . اما گیاهانی مثل شوید ، بابونه ، جعفری فرنگی ، سنبل ختایی و بلسان مستثنی هستند و برای جوانه زدن به نور نیاز دارند ، بنابراین روی آنها نباید پوشانده شود و باید کمی بیشتر در خاک فرو بروند . معمولا ” بذر های درشتر به نور کمتر و بذر های ریز به نور بیشتر نیاز دارند . به همین جهت آنها را در سطح خاک می پاشند . جعفری از بذر خیلی سخت رشد می کند و در محیطی با درجه حرارت حدود ۲۱ درجه جوانه می زند . رویه سینی حاوی بذر را همواره باید مرطوب نگاه داشت و روی سینی را با یک شیشه یا ورقه ای از پلاستیک تمیز پوشاند ، اما به محض سبز شدن بذر سرپوش باید برداشته شود . 

 

تکثیرگیاه با تقسیم ریشه:

گیاهانی مثل نعناع و ترنج را که ریشه های آنها شاخه می دوانند به راحتی می توان تکثیر کرد . در یا پائیز ، قسمتی از ریشه افقی یا شاخه هایی را که از ریشه اصلی بیرون زده اند و یا اینکه ریشه را به چند تکه تقسیم کنید . تقسیم ریشه همچنین در مورد گیاهانی که ریشه های کلوخی شکل دارند ، مانند بومادران نیز مناسب است . ریشه را با چنگالهای باغبانی جدا کنید و دوباره بکارید . آنها را خوب آب بدهید . گیاهانی که ریشه های گوشتی دارند ،مانند ترب کوهی و زنجبیل را باید با ریشه از خاک بیرون آورد و آن را با یک چاقوی تیز جدا کرد و کاشت و آب داد. 

 

تکثیر گیاهان به روش خوابانیدن: 

گیاهانی که ریشه گسترده ندارند ، مثل مریم گلی ، آویشن ، زوفا و گیاهان خوش طعم زمستانی ، با خوابانیدن تکثیر می شوند . در فصل بهار ، یکی از شاخه های قدیمی را که زیاد خشک و شکننده نباشد از پایه گیاه بگیرید و آن را محکم درون خاک طوری جای دهید که به هیچ وجه از جای خود حرکت نکند و سپس شاخ و برگهای اضافی آن را ببرید . به شاخه خوابیده مرتب آب بدهید. وقتی ریشه گرفت ، شاخه قدیمی را ببرید . 

 

تکثیر به روش قلمه زدن:

گیاهانی مثل مریم گلی ، اکلیل کوهی ، اسطوخدوس ، مزرنجوش ، به لیمو و آویشن با قلمه زدن تکثیر می شوند . از تکثیر این گیاهان با بذر ، گیاهان متفاوت با گونه اولیه تولید می شود ، ام از تکثیر با قلمه زدن گیاهی دقیقا” مثل گیاه اول تولید می شود . به عنوان مثال ترخون فرانسوی تنها با قلمه زدن زیاد می شود .

در اواخر بهار از شاخه های جوان، که زیاد کلفت نباشند از زیر گره –محلی که برگ به ساقه چسبیده است – قلمه ای را جدا کنید ، برگهای پائینی را بچینید و در گلدان مرطوبی که خاک نرم مخلوط با کود دارد ،بکارید و قلمه را با پاشیدن آب بر روی آن ، آب دهید . گلدان را با یک ظرف شیشه ای بپوشانید و یا توسط یک کیسه پلی اتیلن از ساقه ها محافظت کرده و یا اینکه تنها با یک حلقه مسی از تماس برگها با یکدیگر جلوگیری کنید. قلمه را باید از نور مستقیم خورشید محافظت نمود .

 

تولید و کشت گیاهان بدون استفاده از مواد شیمیایی: 

در کاشت گیاهانی که به صورت غذا یا دارو مصرف می شوند ، باید از مصرف سموم و کود های شیمیایی خودداری کرد . با بکار برد روشهای باغبانی طبیعی مثل مصرف کود گیاهی ، پوشاندن ریشه گیاه تازه کاشته شده با برگ و کاه تر ، و تغییر کشت گیاه با گیاه دیگر می توان خاک را غنی و تقویت نمود . چنین خاکی در برابر آفات و بیماریهای گیاهی سالم تر و مقاوم تر می باشد .

هجوم شته را نیز می توان با استفاده از مواد طبیعی به جای حشره کشهای شیمیایی دفع کرد ، از جمله با جوشانده ای از برگهای آقطی یا یک محلول صابونی رقیق و یا گیاهای از قبیل بابونه گاوی ،کاسیای تلخ و یا گیاهان بنشنی استوایی شرقی . اگر با حلزونها مشکل دارید می توانید با فرو کردن یک گلدان یا یک قوطی کنسرم پر از ماءالشعیر کهنه در عمق زمین ، حلزونها را به تله بیندازید . 

 

تأثیرات متقابل گیاهان: 

در باغبانی سنتی بسیاری از گیاهان ، بخصوص آنهایی که معطرند ، می توانند اثر مثبت یا منفی بر روی گیاهانی که در مجاورشان کاشته شده اند ، داشته باشند . گیاهانی که در آشپزخانه برای طبخ غذا استفاده می شند ، مزه سبزیها یا میوه هایی را که همراه آنها مصرف می گردند بهتر می کنند . ریحان مزه گوجه فرنکی را دلچسب تر می کند . گیاهان خوش طعم تابستانی برای باقلا مفید هستند .

شوید کلم پیچ را خوشمزه می کند . گیاهان دارویی بسیار متنوع هستند و تقریبا” همه آنها وظیفه ای مضاعف در باغچه منزل ایفا می کنند . بوی آنها حشرات را از اطراف سبزیها و گلها دور می سازد ، سیر در میان گلهای سرخ شته ها را دفع می نماید و مریم گلی پروانه های سفید را از اطراف کلم پیچها پراکنده می کند . مریم گلی بابا اینکه همراه پیاز مصر می شود ، اما کاشتن این دو با هم زیان آور است . 

 

جمع آوری و نگهداری گیاهان دارویی: 

بسیاری از گیاهان دارویی را تنها در فصل رشد گیاه ، می توان جمع آوری کرد ، ولی گیاهان همیشه سبز یا گیاهانی که برگهایشان در فصل زمستان می ریزد ، در سر تا سر سال قابل برداشت هستند . بهتر است گیاهانی که برگهای انبوه دارند ، قبل ازگل دادن و در هنگام صبح و وقتی که دانه های شبنم روی گیاه خشک شده اند و پیش از آنکه در گرمای خورشید اسانس گیاه تبخیر شود ، چیده شوند .

شاخه های کوچک نزدیک انتهای ساقه اصلی را بچینید تا گیاه بتواند رشد کند . شاخه های سالم را انتخاب کنید و برگهای زرد را جدا کنید . به هنگام چیدن و جمع آوری گیاهان خودرو ، مطمئن باشید که آنها را می شناسید، برخی از این گیاهان سمی و برخی حتی کشنده هستند.گیاهان تازه چیده شده باید حداکثر در ظرف یک هفته مصرف شوند .

این گیاهان را می توان در کیسه های پلاستیکی در بسته در یخچال به خوبی نگهداری کرد . اگر می خواهید گیاهان را برای استفاده زمستانی خشک کنتید ، هر چه زودتر این کار را بکنید ، در غیر این صورت بو ، مزه و خواص اصلی گیاه به محض جدا شدن از گیاه مادر تحلیل می رود . 

 

خشک و انبار کردن شاخ و برگها: 

معمولا”گیاهان پر برگ را برای استفاده در آشپز خانه و طبخ غذا ، امور بهداشتی و درمانی به صورت خشک شده نگهداری می کنند . منجمد کردن گیاهان سریعتر انجام می گیرد، اما بعضی از گیاه پزشکان معتقدند که این روش خواص درمانی گیاه را از بین می برد و ترجیح می دهند که از انواع تازه یا خشک شده گیاه استفاده کنند .

بسیاری از گیاهان که درآشپزخانه مصرف می شوند مناسب خشک کردن هستند ، مانند برگ بو ، مریم گلی ، اکلیل کوهی ، آویشن ،نعناع و اورگانو. ترخون را بهتر است منجمد کرد .کلید موفقیت در خشک کردن گیاه ، کاهش سریع مقدار رطوبت موجود درآن می بلاشد . حرارت مناسب خشک کردن گیاه در ۲۴ ساعت اول ۳۲تا۳۴ درجه و بعد از آن ۲۴تا ۲۶ درجه به مدت ۳تا ۷ روز می باشد .

فراهم کردن چنین دمایی در منزل مشکل است،اما روشهای مناسبی نیز وجود دارد ،به عنوان مثال قفسه ای که هوا درآن گردش دارد ، یا اجاقی که روی کمترین درجه حرارت تنظیم شده و درآن نیمه باز است .گیاهان چیده شده را دور از نور مستقیم خورشید نگاه دارید تا از تبخیر روغنهای اصلی یا اسانس آنها جلوگیری شود . گیاهان را می توان به صورت دسته در کیسه های کاغذی نگهداری نمود و در کیسه ها را بست تا گیاه نه تنها از نور خورشید ، بلکه از گرد و غبار هوا نیز محفوظ بماند . گیاه وقتی خشک شده است که ترد و شکننده باشد .

این حالت برای برگها پس از ۳تا۵ روز ، برای شاخه ها پس از ۵ تا ۱۰ روز و برای گیاهانی که در اجاق خشک می شوند پس از یک ساعت ، اتفاق می افتد . گیاهان خشک شده را در شیشه های به رنگ تیره نگهداری کنید و پس از ساییدن و رد کردن از الک مناسب مصرف کنید . برای نگهداری سبزیهای خشک می توان از کیسه هایی پارچه ای از جنس چیت استفاده کرد . 

 

خشک و انبار کردن بذر ها: 

بذر ها زمانی جمع آوری میشوند که رنگ سبز به قهوه ای یا سیاه متمایل شده و سخت شده باشند. وقتی محیط خشک باشد بذر های رسیده را که روی زمین ریخته شده اند ، با تکان دادن بوته ها و درختها جمع آوری کنیدو آنها را در پاکتهای کاغذی بریزید . بذر برخی از گیاهان مانند گل گاو زبان باید قبل از ریخته شدن بذر روی زمین جمع آوری شوند .

اگر امکان بازدید هر روزه از گیاهان وجود ندارد ، می توانید یک پارچه چیت را دور ساقه گیاه ببندید تا بذر ها درون آن ریخته شوند . مدت خشک کردن بذر در خانه دور هفته می باشد تا تمام رطوبت آن گرفته شود. وقتی بذرها از پوست و ساقه جدا شدند ، باید درون ظروف در بسته در جای خشک و خنک نگهداری شوند . بذرهای مخصوص تکثیر را باید در پاکتهای علامت دار نگهداری کرد . 

 

خشک و انبار کردن ریشه ها: 

ریشه ها توپر تر و متراکم تر از برگ ، ساقه و بذر هستند و از همین رو ، رطوبت بیشتری را از خاک نم دار پائیزی جذب می کنند و در نتیجه زمان بیشتری برای خشک شدن لازم دارند . ریشه ها را باید در فصل پائیز ، وقتی رشد گیاه به پایان رسیده و شاخ و برگ آن خشک شده و به زمین ریخته است ، جمع آوری کرد .ریشه را با ملایمت بلند کنید و بخشی از آن را ببرید و تمام خاک و گلی را که به ریشه چسبیده است جدا کنید و آن را با آب بشویید ،اما آن را در آب فرو نبرید.

ریشه را به قطعات کوچک تقسیم کنید و بر روی یک سینی قرار دهید سپس در اجاق یا فر با دمای ۵۰ -۶۰ درجه قرار دهید و سینی را مرتب بچرخا نید . وقتی قطعات ریشه شکننده شدند ،آنها را در ظروف سرامیکی یا شیشه ای به رنگ تیره در بسته بریزید و ظرفها را دور از تماس مستقیم نور خورشید نگهداری کنید . 

 

منجمد کردن گیاهان: 

منجمد کردن روشی سریع و آسان برای نگهداری گیاهان لطیفی است که به سادگی خشک نمی شوند . شوید ،جعفری ، رازیانه ، پیازچه ، جعفری فرنگی ، ترخون و ریحان از این قبیل گیاهان هستند . عمر نگهداری گیاهان منجمد شدهدر مقایسه با انواع خشک شده کوتاهتر (حدود ۶ماه ) می بالشد . گیاهان منجمد شده باید زود به زود طبخ و استفاده شوند . گیاهان داروئی برای منجمد شدن مناسب می باشند . گیاهان باید بلا فاصله بعد از جمع آوری منجمد شوند . گیاهان مختلف باید از یکدیگر جدا نگه داشته شوند تا بو و عطر یکدیگر را نگیرند .

گیاه را به اندزه مورد نیاز هر بار مصرف ، تقسیم کنید و در کیسه های خصوص دربسته با درج تاریخ قرار دهید . روش دیگر منجمد کردن گیاهان ، خرد کردن سبزیها و ریختن مقدارلازم از آنها در قالبهای یخ و بعد پر کردن قالب با آب معمولی یا آب شور می باشد . سپس قالب را در محل یخ ساز یخچال قرار بدهید .

 

Pnuha.com

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.