استان آذربایجانغربی باتوجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیم آب و هوایی یکی از مهمترین رویشگاههای گیاهان دارویی در کشور به شمار میرود و به لحاظ تنوع گیاهان در عرصههای طبیعی جزء اولین استانهای کشور است و با توجه به مستندات علمی و براساس گزارشات مراکز علمی و تحقیقاتی نزدیک به ۴۶۵ گونه گیاه دارویی در پوشش گیاهی استان وجود دارد و این استان را به ویترینی از انواع گیاهان دارویی و منابع طب سنتی تبدیل کرده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی از کاهش ۶۰ درصدی تولید گیاهان دارویی در سال زراعی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ به دلیل خشکسالی در استان خبر داد.
جمهوری آذربایجان با مساحت ۸۶۶ هزار کیلومتر مربع و حدود ۱۰ میلیون نفر جمعیت، کشوری در منطقه قفقاز جنوبی است. در این کشور جنگل ها به عنوان منبع اصلی برداشت گیاهان دارویی و معطر هستند. انواع مختلفی از میوه ها و گیاهان در آذربایجان برای دهه های متوالی کشت و برداشت شده است.
فلور آذربایجان از ۴۳۰۰ گونه گیاهی تشکیل شده است که بیش از ۲۷۰ گونه آن گیاهان بومی این کشور است. کشور آذربایجان مشهور است به استفاده از گیاهان نادر در تهیه داروهای سنتی که برای انواع مختلفی از بیماری ها استفاده می شوند. در مجموع ۷۵ گونه گیاه دارویی از جمله ترخون، گشنیز، زعفران، شیرین بیان، نعناع، آویشن، سماق و … در این کشور کشت می شود.
تاریخچه استفاده از داروهای سنتی در آذربایجان ریشه دیرینه و عمیق دارد. قبل از سال ۱۸۲۸، تنها فروشگاه داروهای گیاهی (عطاری)، گیاهان دارویی وارداتی از ایران و هند را تهیه می کردند. متخصصان طب سنتی در گذشته از انواع مختلفی از گیاهان برای پیشگیری و درمان تعدادی از بیماری ها استفاده می کردند. Dellaki برای حجامت، Synichi برای شکستی استخوان ها، Gopchi برای درمان کودکان و بزرگسالان مبتلا به عفونت تنفسی و Mamas برای کمک به زنان در هنگام زایمان و درمان مشکلات زنان مورد استفاده قرار می گرفتند.
سیستم بهداشتی در جمهوری آذربایجان در دوران شوروی سابق، کمترین کارایی را در بین جمهوری های دیگر داشته است. این سیستم در دوره پس از فروپاشی شوروی به دلیل فروپاشی اقتصادی، عدم مدیریت، عدم انطباق با منابع موجود، اختلال در شبکه های بهداشت و درمان شوروی، ضعف در مراقبت های بهداشتی اولیه و اساسی و نبود برنامه های ارتقاء سلامت بدتر شده است.
عدم اعتبار کافی برای پروژه های تحقیقاتی و علمی در زمینه داروهای سنتی، عدم حمایت دولت برای حفظ و ترویج طب سنتی، عدم کشت و حفاظت از گیاهان دارویی و معطر ارزشمند، فقدان آموزش و پرورش برای نیروی ماهر، نبود بازاریابی و عدم وجود امکانات کافی تولید در آذربایجان از جمله مشکلات و محدودیت های موجود برای توسعه کشت های گیاهان دارویی و سنتی این کشور است.
گیاهان دارویی استان قزوین به لحاظ کیفیت و ارزش افزوده بالا مستعد صادرات به سایر کشورها به ویژه کشورهای همسایه ایران است.
چهار واحد فرآوری در استان کردستان بیش از چهار هزار و ۵۰۰ تن انواع فرآورده های دارویی و عرقیات در سال جاری تولید کردند.
در سه سال اخیر افزون بر ۶ هزار و ۴۰۰ تُن انواع محصولات فرعی جنگلی و مرتعی و گیاهان دارویی در عرصههای طبیعی استان اصفهان تولید و برداشت شده است.
مجری طرح ملی گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی کردستان با اشاره به اینکه بسیاری از گونه های گیاهان دارویی با شرایط آب و هوایی استان سازگار هستند، گفت: حدود ۲۰ گونه شاخص از گیاهان دارویی شناسایی و به منظور تجارت استانی، کشوری و حتی جهانی آن در استان کشت شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی گفت: در سال جاری ۱۴۸۴ هکتار از اراضی استان زیر کشت گیاهان دارویی رفته است.
رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی گفت: این استان با داشتن ۴۵۰ گونه گیاهان دارویی یکی از غنیترین استانها در سطح کشور بوده که این میزان در حدود ۲۵ درصد گونههای شناسایی شده استان است.
فرماندار گناباد بر کاهش موانع برای صدور مجوز تولید و فروش گیاهان دارویی تاکید کرد.