منبع: بابائی، بهزاد.، عبادی، محمّدتقی. ۱۳۹۲٫ پتانسیل ها و مزیت های نسبی تولید و فرآوری گیاهان معطر در کشور، فرصتی بی بدیل برای ورود به بازارهای جهانی. مجله باغدار. ۷۰: ۳۳-۳۸٫

مقدمه
بخش کشاورزی و صنایع مربوط به آن از شالوده های اصلی اقتصاد کشورهای مختلف به خصوص جوامع در حال توسعه به شمار می رود. یکی از زیرمجموعه های بخش کشاورزی که در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است گیاهان معطر و صنایع پایین دستی مربوط به آنها می باشد. بازار قابل توجه مواد معطر و طعم دهنده های طبیعی به صورت خام و بازار بزرگ محصولات مصرفی حاوی این مواد در کنار مزیت های نسبی موجود در کشور اهمیت توجه به این صنعت و سرمایه گذاری در این بخش را نشان می دهد. در این مقاله بازار جهانی مواد معطر و طعم دهنده های غذا به طور خلاصه بررسی شده و برخی از مزیت های نسبی کشور برای ورود به این بازار تشریح می گردد. همچنین در پایان تعدادی از بزرگترین شرکت های تولید مواد معطر و طعم دهنده ها در جهان معرفی خواهد شد.

بازار جهانی
میزان فروش مواد معطر و طعم دهنده های غذا در سال ۲۰۱۲ در حدود ۲۳ میلیارد دلار بوده است که نسبت به سال قبل از آن ۵ درصد رشد نشان می دهد. همچنین سهم هر کدام از بخش های مواد معطر و طعم دهندها از این مقدار فروش ۵۰ درصد بوده است (۱). بخش بزرگی از این مواد (بیش از ۵۰ درصد) مواد طبیعی هستند که از گیاهان استخراج می شوند و بخش دیگر نیز یا نیمه سنتزی هستند که مواد اولیه ی آنها باز هم مولکول های استخراج شده از گیاه می باشد یا سنتزی می باشند که غالبا از مولکول های آلی پتروشیمی به دست می آیند. در سال های گذشته تقاضا برای محصولات طبیعی افزایش یافته و در نتیجه بازار این مواد در مقابل مواد شیمیایی رشد بیشتری داشته است. پیش بینی  می شود بازار جهانی مواد معطر و طعم دهنده ها از 23 میلیارد دلار در سال 2012 به 36 میلیارد دلار در سال 2017 برسد (2).
طعم دهنده ها اغلب در تولید غذاهای آماده به مصرف می رسند. از طرف دیگر مواد معطری که به صورت خام تولید می شوند در صنایع مختلفی به مصرف می رسند. در حدود 50 درصد آنها در تولید شوینده ها و سایر لوازم بهداشتی خانگی، 25 درصد در تولید محصولات آرایشی، 20 درصد در تولید عطر و 5 درصد در بقیه ی صنایع مصرف می گردند (3).
بازار محصولات مصرفی پایین دست مواد معطر مانند شوینده ها، عطر و غیره با توجه به ارزش افزوده ای که در فرایند تولید این محصولات ایجاد می شود بسیار بزرگتر از بازار مواد معطر است. به عنوان مثال، با توجه به آمار ارائه شده، میزان فروش مواد معطر به صنعت تولید عطر در حدود 2.3 میلیارد دلار در سال است در حالی که بازار جهانی عطر بیش از 30 میلیارد دلار در سال می باشد (4). این مقایسه نشان می دهد که فرصت های بزرگی برای سرمایه گذاری در این صنعت چه در بخش های بالادستی مانند کشت گیاهان معطر و میان دستی مانند استخراج و خالص سازی مواد معطر، و چه در بخش های پایین دستی مانند تولید عطر فراهم است.
میزان فروش مواد معطر و طعم دهنده ها در مناطق مختلف جهان متفاوت است. در شرایطی که بیش از 60 درصد این مواد در آمریکای شمالی و اروپای غربی به فروش می رسد، مجموع سهم خاورمیانه، آمریکای جنوبی، آفریقا و اروپای شرقی کمتر از 15 درصد است (3). مواد معطر خریداری شده توسط شرکت های اروپایی و آمریکایی به محصولات مصرفی تبدیل شده و به سراسر جهان صادر می گردد. نکته ای که در این زمینه حائز اهمیت است این است که مبدا مواد اولیه این زنجیره یعنی گیاهان معطر اغلب کشورهایی غیر از آمریکا و اروپای غربی مانند چین، هند، مصر، ترکیه، لهستان، آرژانتین، مکزیک، شیلی، بلغارستان، سوریه، ایران و … است. این گیاهان پس از تبدیل به محصولاتی با ارزش افزوده ی بیشتر در کشورهای صنعتی با قیمتی بالاتر به کشورهای مبدا برمی گردند. وجود انواع محصولات آرایشی، بهداشتی، عطر و… با برند خارجی در بازار کشور موید این مطلب است.

دریافت متن کامل مقاله

و ادامه دارد …