گیاهی است دوساله، دارای ساقه چهار گوش، به ارتفاع ۱۰ تا۶۰ سانتی متر و منشعب به تقسیمات دوتایی (در قسمت انتهایی ساقه ) که به حالت خودرو در بعضی نقاط کشور می روید. از مشخصات آن اینست که برگهای قاعده ساقه گیاه معمولاً بیضی نوک تیز و دارای ۵ تا ۷ برگ است ولی برگهای فوقانی آن وضع متقابل و ظاهر کوچکتر دارد.

بارهنگ یا بارتنگ که در کتاب‌های طب سنتی قدیم از آن به نام لسان‌الحمل (زبان گوسفند) یاد شده است، گیاهی است علفی، چندساله، بدون ساقه، به ارتفاع ۱۰ تا ۷۰ سانتی‌متر با برگ‌های پهن و گسترده و دمبرگ‌های بلند که دارای خواص چشمگیری است.

در این تحقیق سه قلم عمده گیاه دارویی که در همدان که در سطحی وسیع یا نسبتاً وسیع کشت میشوند شامل: گشنیز، رازیانه و سیاهدانه، مورد بررسی هزینه – فایده قرار گرفته و هفت قلم شامل: سنبل‌الطیب، مریم گلی، اسطوخودس، نعناع، بادرنجبویه، گل راعی و گل همیشه بهار، که بصورت محدود در باغ گیاهان دارویی همدان و یا عرصه‌های محدودی در دیگر مناطق استان کشت شده‌اند مورد بررسی هزینه – فایده قرار گرفته و نتایج آنها آمده است.

جینکو درختی است برگ ریز که قدیمی ترین گونه‌ی گیاهی به جای مانده در جهان می‌باشد. بعضی، قدمت وجود آن را بیش از ۲۰۰ میلیون سال و بعضی منابع بیش تر از ۲۵۰ و حتی ۲۷۰ میلیون سال می‌دانند. این درخت ارتفاعی تا ۳۷ متر و قطری تا حدود یک متر را می‌تواند دارا باشد. عمر درخت گاهی تا هزار سال می‌رسد. برگ‌های این درخت بسیار ظریف و زیبا و به شکل بادبزن هستند. برگ جینکو دارای رنگ سبز نسبتاً روشن بوده و همین رنگ به درخت زیبایی خاصی می‌دهد.

زنجبیل یک گیاه دائمی با ریزوم زیرزمینی است که از آن ساقه هایی تا ۵/۱ متر ارتفاع خارج می شوند و دارای برگ های کشیده با سطح صاف و رنگ سبز کم رنگ می باشند که به صورت متناوب قرار گرفته اند.

زوفا گیاهی خشبی وچند ساله است . منشا این گیاه آسیای صغیر گزارش داده شده و همچنین زوفا در سطح وسیعی در مرکز و جنوب اروپا ، عمدتا در روسیه ، بلغارستان، مجارستان ، ایتالیا ف اسپانیا، فرانسه و کشمیر و هند کشت میشود.

بادرنجبویه با نام علمی Melissa officinalis گیاهی است پایا، پرشاخه و پر پشت، به ارتفاع ۳۰ تا ۸۰ سانتی متر و حتی بیشتر که به حالت وحشی و خودرو درایران می روید و همچنین در نواحی مختلف پرورش می یابد.

بارهنگ یا بارتنگ که در کتاب‌های طب سنتی قدیم از آن به نام لسان‌الحمل (زبان گوسفند) یاد شده است، گیاهی است علفی، چندساله، بدون ساقه، به ارتفاع ۱۰ تا ۷۰سانتی‌متر با برگ‌های پهن و گسترده و دمبرگ‌های بلند که دارای خواص چشمگیری است.

در استان مازندران نیز به علت تنوع آب و هوایی و پوشش گیاهی مجموعه گونه های گیاهی متنوعی از گیاهان دارویی، صنعتی، اسانس دار و… را در خود جای داده است. بدیهی است ضرورت نخست در اهمیت دادن به این ذخائر ارزشمند گیاهی شناسایی دقیق گونه های گیاهی موجود در این عرصه و تهیه فهرست فلورستیک از آنها می باشد تا زمینه تحقیقات بیشتری در ارتباط با شناسایی ترکیبات شیمیایی را هموارتر نماید. بدیهی است تحقق چنین امری در گرو شناسایی گیاهان دارویی استان است.

شیرین بیان گیاهی است چند ساله و دارای ساقه‌ای به طول ۵/۰ تا یک متر که در محیط‌های مساعد به ارتفاع ۲ متر می‌رسد. برگ های آن متناوب، مرکب از ۴ تا ۷ زوج برگچه با یک برگچه انتهایی کدر و سبز رنگ می‌باشد. گل‌های آن نامنظم به رنگ بنفش، سفید، زرد است که روی یک پایه از کنار برگ‌ها می‌روید. طول گل‌ها به بیش از ۱ سانتی‌متر می‌رسد. میوه‌ای نیام به رنگ خرمایی و محتوی ۳ ـ ۶ دانه لوبیایی شکل (گاهی کمتر) و به رنگ قهوه‌ای روشن دارد. که به طول ۲ـ۳ سانتی‌متر می‌باشد. طرفین میوه باریک و کم و بیش نوک تیز می‌شود.