به گزارش شبکه خبری گیاهان دارویی و ترکیبات طبیعی به نقل از ایسنا مهندس ملابراری تصریح کرد: آنغوزه شیره گیاهی است که در فصل تابستان از تیغ زدن ریشه یا پایین ساقه و یا قطع ساقه گیاهان مولد آنغوزه از ناحیه یقه گیاه خارج و به دو صورت در بازار عرضه میشود. نوع اول را که آنغوزه “اشکی” مینامند ؛ بدون خاک و خاشاک بوده که بسیار مرغوب است، رنگ خارجی آن زرد مایل به قرمز یا قهوهای و صاف و شفاف، از نظر ابعاد در حد فندق یا کوچکتر از آن است رنگ مقطع آنغوزه سفید است که در مجاورت هوا به سرعت اکسیده شده و تیره میشود.
وی اضافه کرد: نوع دیگر”تودهای” نام دارد که به لحاظ تماس شیره مترشحه از سطح مقطع بریده شده با خاک و یا بیدقتی درجمعآوری محصول از کیفیت پایینتری برخودار است.
این کارشناس گیاهان دارویی ادامه داد: طعم آنغوزه گس در برخی گونهها تلخ و بویی شبیه بوی سیر، متعفن و خیلی تند دارد. برگهای قاعده ساقه این گیاه عموما” بزرگ، گوشتدار، به طول متوسط ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر و عاری از دمبرگ و منقسم به قطعاتی با تقسیمات فرعی و دندانهدار یا لولهای است.
ملابراری گفت: آنغوزه علفی چند ساله با ریشه ضخیم است که به خانواده چتریان تعلق دارد و در متون فارسی به انجدان، انجدان طیب و در گویش سمنانی به “کما” مشهور است.
ملابراری با بیان اینکه این گیاه در سالهای اولیه رشد، برگها ظاهر شده و ساقه مشخص ندارد، گفت: شیره گیاه پس از استخراج به آنغوزه مشهور است.
وی تصریح کرد: در تجزیه این گیاه، مواد مختلفی از جمله فلوریک اسید، اسانس روغن فرار، پینن، آزولن، موسیلاژ، آزارزینوتانول و باسورین تهیه میشود.
این کارشناس گیاهان دارویی با اشاره به اینکه از آنغوزه برای درمان هیستری استفاده میشود، گفت: آنغوزه مقوی معده بوده و برای رفع کرمهای انگلی، سرفه، آسم و ناراحتی عصبی از آن استفاده میشود.
وی با بیان اینکه این گیاه همچنین ضدتشنج است، افزود: این گیاه برای فلج، سستی اعضا و صرع در کودکان، سیاه سرفه، لارنژیت و هیستری نیز به کار برده میشود.
کارشناس منابع طبیعی استان سمنان با بیان اینکه آنغوزه ازمحصولات فرعی مرتعی است، افزود: این گیاه در حاشیه جنوبی شهرستانهای گرمسار، سمنان ، دامغان و شاهرود پراکنش دارد، ولی درحال حاضر فقط از مراتع دامغان بهرهبرداری میشود.
ملابراری به فصل برداشت این گیاه اشاره و تصریح کرد: این گیاه همه ساله از ابتدای شهریورماه برداشت آن شروع شده و تا پایان مهر ادامه داد.
وی با بیان اینکه پیشبینی میشود درصورت تقاضا درسال جاری حدود ۳ تن آنغوزه از استان سمنان برداشت شود، خاطرنشان کرد: ارزش اقتصادی این محصول در بازار، به ازای هر کیلویی حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان است که برای کشاورزان و بهرهبرداران استان سمنان ارزش اقتصادی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه این محصول در حدود ۴۰۰ هکتار از اراضی استان قابلیت بهرهبرداری دارد، ادامه داد: منشأ اصلی این گیاه استپهای ایران و افغانستان ذکر شده و در استانهای خراسان، بلوچستان، سمنان و نواحی مختلف جنوب ایران یافت میشود.
وی همچنین گفت: بهرهبرداری از گیاه آنغوزه در سه مرحله انجام میشود که اولین آن مرحله پیچاندن است و در این مرحله وقتی که برگهای بوتههای آنغوزه زرد میشود و حالت شکنندگی خود را از دست میدهند، انجام میشود و برای انجام این مرحله تمام بوته و گاهی یکی از برگهای بوته را که از بقیه بزرگتر است را پیچانده و سنگی به وزن حدود یک کیلوگرم روی آن قرار میگیرد تا به همین صورت خشک شود. دلیل اصلی انجام این مرحله گم نشدن جای بوته در مراحل بعد است. هر بهرهبردار روزانه تقریبا هزار بوته را میپیچاند و این مرحله چهار تا پنج روز طول میکشد.
وی ادامه داد: در مرحله بعدی که “کُشتن” نام دارد بوسیله تیشه مخصوصی، چالهای به عمق حدود ۱۵ سانتیمتر در اطراف ریشه گیاه حفر میشود و سپس با دست الیاف اطراف طوقه که بقایای غلاف برگهای سال قبل است را جدا کرده و دور میاندازند. بعد خاک نرم اطراف گودال را دور ریشه میریزند. در این مرحله بطور متوسط هر بهرهبردار روزانه حدود ۲۰۰ بوته را میکشد. این مرحله ۲۰ روز به طول میانجامد و در مرحله آخر که مرحله”تیغ زدن” است بوسیله کارد مخصوصی ۱۵ مرتبه و به فاصله زمانی هر چهار روز انجام میشود.
وی با بیان اینکه روشهای تیغزنی عموما بر روی ریشه گیاهان مورد مطالعه اجرا میشود، گفت: این مرحله دو ماه به طول میانجامد و در هر بار تیغزنی ابتدا شیره تراوش شده از تیغزنی قبل توسط ابزاری بنام کلنت جمعآوری شده و سپس با کارد عمل تیغ زدن انجام میشود.
https://medplant.ir/?p=1990