مقاله: پاسخ فیتوشیمیایی ریحان (Ocimum basilicum L.) به کاربرد محرک‎زیستی متانول و نانوکلات ‎آهن

حسنعلی نقدی‌بادی۱، مجید تولیت ابوالحسنی۲، مهرداد نظری، علی مهرآفرین* ۲

۱– مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران

۲– ۱–     مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران

چکیده:

مقدمه: ریحان (Ocimum basilicum L.) متعلق به خانواده نعنائیان است و اسانس آن دارای خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی، اشتهاآور و ضدنفخ است. محلول‌پاشی با متانول به عنوان یک منبع تأمین‌کننده کربن برای گیاهان سه کربنه سبب افزایش عملکرد، تسریع در رسیدگی و کاهش اثر تنش خشکی گیاه می‌شود.

هدف: این تحقیق برای بررسی اثر محلول‌پاشی متانول و نانو کلات آهن بر خصوصیات فیتوشیمیایی و مورفوفیزیولوژیکی گیاه ریحان اجرا شد.

روش بررسی: در این تحقیق برای تحلیل داده‎ها از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با ۲۰ تیمار در ۳ تکرار استفاده شد. تیمارها شامل متانول در پنج سطح (۰، ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۰ درصد حجمی) و نانو کلات آهن در چهار سطح (۰، ۵/۰، ۱ و ۵/۱ گرم بر لیتر) بودند.

نتایج: بر اساس نتایج به دست آمده محلول‎پاشی با ۲۰ درصد حجمی متانول به همراه نانو کلات آهن به میزان ۱ گرم در لیتر به طور معنی‎داری (۰۱/۰≥P) سبب افزایش عملکرد ماده خشک و عملکرد اسانس و همچنین افزایش متیل‌کاویکول و کاریوفیلن گیاه شد. نتایج نشان داد که افزایش درصد محرک‎زیستی متانول فعالیت آنزیم گلوتاتیون پرکسیداز را افزایش و آنزیم پلی‌فنل اکسیداز را کاهش داد ولی افزایش کاربرد نانوکلات آهن سبب افزایش هر دو آنزیم شد.

نتیجه‎گیری: در مجموع این امکان وجود دارد که کاربرد غلظت‎های بالای تیمارهای محلول‎پاشی محرک‎زیستی متانول و نانو کود کلات آهن بتواند محتوای اسانس و ترکیب متیل‎کاویکول اسانس و نیز برخی از آنزیم‎های مؤثر در کاهش القای تنش‎های محیطی را تا حدی افزایش دهد ولی در مقابل سبب کاهش بیوسنتز دو ترکیب نرال و نریل فرمات شود.