استخراج اسانس با روش فشردن سرد روشی است که بطور گسترده برای استخراج اسانس مرکبات مانند برگاموت، گریپ فروت، انواع لیموها، نارنگی، نارنج، پرتقال و … کاربرد دارد. در عمل، مقدار فراوانی از اسانس های مرکبات محصول فرعی صنایع فرآوری هستند. در این فرآیند اسانس به وسیله ی خراش دهی پوست و در هنگامی که میوه ها از روی برآمدگی های تیزی که در پوست میوه فرو می روند عبور داده می شوند، بدست می آید. این عمل باعث می شود که کیسه ها و غده های حاوی اسانس که در پوست میوه قرار دارند پاره شوند. سپس میوه ها برای جدا شدن آب میوه از پالپ ها و استخراج اسانس از پوست میوه، تحت فشار قرار می گیرند. اسانسی که در این روش تحت فشار و در معرض اسپری آب بدست می آید، در یک امولسیون ذخیره می شود. این مخلوط در مخزن مخصوصی جمع آوری شده و برای حذف مواد جامد تصفیه و فیلتر می شود. برای جداسازی اسانس از آب، سلولز و پکتین از سانتریفیوژ استفاده می شود. استخراج اسانس مرکبات با روش فشردن سرد امروزه یک روش استخراج کامل و مطرح است و به طور مؤثری در سراسر دنیا استفاده می شود. شرکت هایی همچون شرکت استخراج اسانس مرکبات و Brown Peel Shaver، شرکت هایی هستند که از این روش های استخراج در حد گسترده استفاده می کنند.
البته اسانس مرکبات که به روش فشردن سرد بدست می آید بدلیل دارا بودن حدود ۶۰ تا ۹۰ درصد ترپن های اشباع نشده (بسته به نوع گیاه)، اسانس های پایداری نیستند. این اسانس ها می توانند در مقابل گرما، نور و اکسیژن تجزیه شده و کیفیت خود را از دست بدهند.
ترکیبات معطر اکسیژنه ی اسانس مرکبات (که کمتر از ۵ درصد اسانس را تشکیل می دهند) مسئول اصلی خصوصیات بوی محصولاتی همچون گریپ فروت، لیموترش، پرتقال و لیموشیرین می باشند. بنابراین برای پایدار کردن و افزایش حلالیت این اسانس ها، ترپن هایی که اثر ناچیزی در بوی اصلی محصول دارند، بایستی به وسیله ی فرآیندهایی شامل ترپن زدایی یا جداسازی نامیده می شوند و با استفاده از تکنیک های خاصی همچون تقطیر، استخراج با حلال ها یا استخراج با روش دی اکسید کربن فوق بحرانی حذف شوند.
منبع:
نجفی، فرزاد.، عبادی، محمدتقی.، عباسیان، جلال. ۱۳۹۰. فرایندهای برداشت، خشک کردن و فرآوری گیاهان دارویی و معطر. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران. ۳۸۰ ص.
https://medplant.ir/?p=34782