تقطیر با آب و بخار فرآیندی است که ترکیبی از تقطیر با آب و تقطیر با بخار می باشد. این روش اغلب برای تقطیر مواد گیاهی تازه و خشک شده همچون سنبل هندی، نعناع فلفلی، نعناع هندی (پاچولی)، علف لیمو، اوکالیپتوس، برگ دارچین، میخک و آویشن به کار می رود.
معمولا دستگاه هایی که به کار می روند بسیار شبیه به دستگاه های تقطیر با آب طراحی شده اند.
در این روش، مواد گیاهی در داخل مخزن بر روی یک صفحه ی متخلخل یا یک شبکه توری ریخته می شوند و آنها را در بالای آب که به وسیله ی گرما دادن مستقیم با لوله های بخار یا روش های دیگر در حال جوشیدن است نگه می دارند و به وسیله ی بخار مرطوبی که دارای فشار پایینی است تقطیر می گردد.
بخار آب می تواند به وسیله ی آب در حال جوشیدن در زیر صفحه ی متخلخل در کف مخزن و یا به وسیله ی یک دیگ بخار جداگانه تولید شود. مواد گیاهی باید به طور منظم و یکنواخت در مخزن ریخته شوند تا عبور یکنواخت بخار از بین آنها به خوبی انجام شود، در غیر این صورت بخار از لابلای منافذ بزرگتر عبور خواهد کرد و تنها با بخشی از مواد گیاهی در تماس خواهد بود.
- اگرچه در این روش مواد گیاهی نمی توانند مستقیماً با منبع حرارتی در کف دیگ تقطیر در تماس باشند اما به دلیل اینکه دیواره های مخزن گرما را به خوبی انتقال می دهند، اثرات ناخواسته ی مخزن می تواند به وسیله ی گرم شدن بیش از حد مواد گیاهی مشاهده شود.
- بخار مرطوب می تواند سبب باقی ماندن مواد گیاهی ریزتر بر روی صفحه متخلخل شده و باعث کاهش سرعت تقطیر گردد.
در مقایسه با تقطیر با آب:
– از نظر زمان و نیز مصرف سوخت اقتصادی تر است.
– میزان اسانس بالاتری با کمترین تغییرات شیمیایی تولید می گردد.
منبع:
نجفی، فرزاد.، عبادی، محمدتقی.، عباسیان، جلال. ۱۳۹۰. فرایندهای برداشت، خشک کردن و فرآوری گیاهان دارویی و معطر. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران. ۳۸۰ ص
https://medplant.ir/?p=34995