جهت اندازه گیری خلوص مواد گیاهی، خصوصیات ماکروسکوپی و میکروسکوپی آن ها تعیین می شود. شناسایی ماکروسکوپی گیاهان دارویی و معطر بر اساس شکل، اندازه، رنگ، خصوصیات سطح، بافت و شکست نور است. اگرچه این خصوصیات بطور دقیق تشخیص داده می شود ولی ممکن است نمونه های تقلبی و بدل بسیار شبیه به مواد گیاهی اصلی باشند بنابراین بایستی نتایج بدست آمده بوسیله ی آنالیز میکروسکوپی و فیزیکوشیمیایی تایید شود. با روش های آزمون ماکروسکوپی وجود مواد خارجی در مواد گیاهی بخصوص مواد گیاهی قطعه قطعه شده قابل تشخیص است. مواد خارجی شامل یک یا همه ی موارد زیر می شوند:

۱-بخش هایی از گیاهان دارویی و معطر یا موادی به غیر از مواد گیاهی مشخص شده

۲-هر موجود زنده، بخش یا محصولی از یک موجود زنده به غیر از مواد گیاهی مشخص شده

۳-مواد معدنی مخلوط با گیاهان دارویی و معطر (نه چسبیده به آن ها) مانند خاک، سنگریزه، شن، گرد و غبار که بایستی قبل از فرآوری از مواد گیاهی جدا شوند.

گیاهان دارویی و معطر بایستی کاملاً عاری از باقیمانده ی سموم آفت کش، آرسنیک و فلزات سنگین، باکتری ها و قارچ ها، آلودگی های حیوانی و رادیواکتیویته باشند. گیاهان دارویی و معطر خودرو و کشت شده که احتمال دارد دارای باقیمانده آفت کش ها باشند بایستی بر طبق آئین نامه های استاندارد سازمان خوار و بار جهانی کنترل شوند. این آئین نامه ها شامل روش های آنالیز جهت تشخیص باقیمانده ی سموم آفت کش خاص هستند.

آلودگی گیاهان دارویی با آرسنیک و فلزات سنگین می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود مانند آلودگی های محیطی و آفت کش ها. میزان آرسنیک در گیاهان دارویی و معطر بوسیله مطابقت دادن رنگ آن با یک رنگ استاندارد تخمین زده می شود. میزان عنصر روی، مس و منگنز می تواند با میزان استفاده از علف کش ها ارتباط داشته باشد. وجود کادمیم و سرب در مواد گیاهی در نتیجه ی آلودگی هوا و ناخالصی های مواد سوختی است.

گیاهان دارویی بطور طبیعی تعداد زیادی از باکتری ها و قارچ هایی که اغلب از خاک منشأ می گیرند را به همراه دارند. تا زمانیکه میزان زیادی از باکتری ها و قارچ ها بر روی گیاهان بطور طبیعی وجود دارند، تشکیل اسپور آن ها بطور مکرر صورت می گیرد. روش های کنونی برداشت، حمل و نقل و تولید ممکن است سبب افزایش رشد آلودگی های میکروبی بشوند. تعیین میزان باکتری اشریشیاکلای و قارچ ها ممکن است میزان کیفیت روش های تولید و برداشت گیاهان دارویی و معطر را نشان دهد. روش های حذف آلودگی ها محدود هستند. برای مثال، استفاده از اکسید اتیلن در کشورهای عضو اتحادیه ی اروپا ممنوع شده است. استفاده از اشعه های یونیزه کننده نیز ممنوع است و یا در برخی کشورها نیاز به مجوز های خاص دارد. علاوه بر این، وجود آفلاتوکسین ها در مواد گیاهی حتی به میزان بسیار کم می تواند برای سلامتی انسان خطرناک باشد. بنابراین پس از اعمال فرآیندهای تصفیه کننده و حذف کننده، میزان این آلودگی ها بایستی مشخص شود. براساس نوع ماده ی گیاهی و نوع مصرف آن، محدودیت های مختلفی برای وجود میکروارگانیسم ها در مواد گیاهی وجود دارد. گیاهان دارویی و معطر بایستی کاملاً عاری از سموم باشند.

منبع:

نجفی، فرزاد.، عبادی، محمدتقی.، عباسیان، جلال. ۱۳۹۰. فرایندهای برداشت، خشک کردن و فرآوری گیاهان دارویی و معطر. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران. ۳۸۰ صفحه.