به درستی معلوم نیست گیاهان از چه دورهای به عنوان دارو مورد استفاده قرار میگرفتهاند. گاه اثرات و خواص این گیاهان بهصورت موروثی و سینه به سینه، از پدر به فرزند منتقل شده و گاه نیز استفاده از این مواد با عقاید و آداب و سنن قومی درآمیخته است و سرانجام با زحمت فراوان و از طریق تجربههای درازمدت به برخی از خصوصیات بلند مدت آنها پی بردهاند.
سازمان بهداشت جهانی(W.H.O) تأکید کرده است که شاید ٨٠ درصد از جمعیت جهان برای مراقبتهای اولیه بهداشتی ترجیح میدهند از گیاهان دارویی استفاده کنند.
بهطور کلی با تحقیقات کافی در مورد گونههای بومی و سازگار هر منطقه درصد موفقیت طرحهای اصلاح و احیاء مراتع به کمک گونههای بومی و سازگار آن منطقه به مراتب بیشتر و بهتر خواهد بود، در این راستا شناخت گیاهان دارویی بومی کشور و یا گیاهانی که با شرایط اقلیمی ایران سازگاری خوبی یافتهاند، میتواند گامی در جهت گسترش این گیاهان باشد. مطالعات اکولوژیکی بر روی گیاهان از جمله مطالعات کاربردی و بنیادی در مدیریت استفاده از گیاهان است.
در این ارتباط گیاه چویل که یک گونه مرتعی بسیار مهم دارای ارزش دارویی و صنعتی در مراتع استان لرستان بوده در منطقه حفاظت شده اشترانکوه حوزه دریاچه گهر مطالعه شده است.
گیاه چویل با نام علمی Ferulago angulata (Schlecht) Boiss. متعلق به تیره Apiaceae می باشد که از زمان های قدیم به صورت سنتی به عنوان مسکن، هضم کننده در درمان کرم های روده مصرف می شد.
لرستان منطقهای کوهستانی بوده که سلسله جبال زاگرس با رشته کوههایی موازی، شمال و شرق آن را در بر گرفته است و وضعیت جغرافیایی این استان بهگونهای است که هرچه از نواحی شمالی و شرقی به سمت جنوب و غرب پیش میرویم، به تدریج از میزان ارتفاع، مقدار بارندگی و رطوبت کاسته میشود. موقعیت طبیعی ویژه آن بر تنوع پوشش گیاهی منطقه خصوصا در رابطه با گیاهان دارویی و صنعتی مؤثر بوده و سوابق تاریخی و اجدادی منطقه نشان از استفادههای گسترده از گیاهان بومی به عنوان دارو دارد.
گیاه چویل بومی ایران است و در تولید اسانس دارویی، صنعتی و ایجاد اشتغال مولد و افزایش میزان ارزآوری نقش بسزایی خواهد داشت.
علیرغم اینکه تحقیقات جامع اکولوژیکی کمتری در رابطه با این گیاه صورت گرفته، لیکن باید زمینه توجه بیشتر به این گیاه مهم دارویی و صنعتی فراهم آید. امید است با توجه به اینکه این گیاه در دسته گیاهان دارویی و عطری قرار دارد و اسانس با ارزشی از آن قابل استحصال است، با شناخت دامنه گسترش اکولوژیکی آن در منطقه، امکان توسعه رویشگاههای چویل فراهم آید.
براساس نتایج حاصل از مطالعات انجام شده، گیاه چویل یکی از گونههای پایا و دارویی صنعتی از خانواده چتریان است که در منطقه حفاظت شده پراکنش دارد.
بررسی اطلاعات آب وهوا(بارندگی، درجه حرارت و نوع اقلیم) نشان میدهد که چنانچه منطقهای میزان بارندگی آن ۸۲۵٫۶ میلیمتر، درجه حرارت متوسط سالیانه ۱۳٫۱۵سانتیگراد و نوع اقلیم آن مرطوب سرد باشد، آن منطقه میتواند به عنوان رویشگاه پتانسیل که توان تامین نیازهای اکولوژیک چویل را دارد، مطرح شود.
نتایج حاصل از بررسی تراکم، تولید و درصد پوشش چویل در جهات مختلف دامنه نشان میدهد که گیاه مورد مطالعه در دامنههای شمالی، غربی و شمالیغربی از نظر فاکتورهای مورد نظر دارای بیشترین مقدار است.
همچنین نتایج حاصل از بررسی تراکم، تولید و درصد پوشش چویل در طبقات مختلف شیب نشان میدهد این گیاه در طبقات مختلف شیب حساسیت قابل ملاحظهای دارد، لیکن میتوان گفت که در طبقات شیب ۱۲-۱۵ و ۱۵-۲۰ درصد، چویل بیشتر رویش دارد. نتایج حاصل از بررسی تراکم، تولید و درصد پوشش چویل در طبقات مختلف ارتفاعی نشان میدهد که بیشترین فراوانی چویل مربوط به طبقه ارتفاعی بالاتر از ۲۰۰۰ متر است.
پراکنش این گیاه در ارتفاعات بالاتر و عدم توجه دام به آن به نظر میرسد تنها عامل محدودکننده آن ارتفاع است. نتایج حاصل از بررسی خاک نشان میدهد که چویل خاکی با بافت لومی شنی را ترجیح میدهد.
https://medplant.ir/?p=25050