قاینات به دلیل برخورداری از قابلیت های ارزشمند گیاهان دارویی به بانک ژن زنده و طبیعی این گیاهان تبدیل و تاکنون ۴۰۰ گونه گیاهی در این شهرستان شناسایی شده است با این وجود نبود صنایع تبدیلی، فرآوری و ضعف برنامه ریزی ها برای استفاده از این قابلیت، از مهم ترین موانع بهره مندی از این ظرفیت و عامل نابودی گونه های متفاوت گیاهان دارویی است.
- غفلت از قابلیت گیاهان دارویی
یکی از تولید و صادرکنندگان عمده گیاهان دارویی در قاینات با بیان این که اهمیت این گیاهان با توجه به ظرفیت قابل توجه آن در سطح جهانی مورد غفلت واقع شده است، تصریح می کند: برای شناسایی و استفاده بهینه از قابلیت گیاهان دارویی نیازمند تحقیقات بیشتر هستیم، تاکنون آن گونه که باید به این مسئله توجه نشده است.
«رستمی» نبود صنایع بسته بندی، تبدیلی، فرآوری و بازاریابی داخلی و خارجی، ضعف سیاست گذاری برای حفظ و نگهداری زیستگاه های گیاهان دارویی و انجام نشدن فعالیت های تحقیقاتی، پژوهشی و مطالعاتی در این زمینه را از مهم ترین موانع رشد و عامل نابودی زیستگاه های این فرآورده های با اهمیت گیاهی عنوان می کند.این کارشناس گیاهان دارویی معتقد است گرایش عمومی به استفاده از دارو و درمان با فرآورده های گیاهی افزایش یافته است و می طلبد با توجه به این استقبال، زمینه توسعه گیاهان دارویی فراهم و به این صنعت بیشتر بها داده شود.
- صادرات گیاهان دارویی به کشورهای عربی
یکی از مدیران واحدهای تولید عرقیات گیاهی در قاینات نیز با اشاره به تولید بیش از ۳۰۰ هزار تن عرقیات گیاهی در ۳ کارخانه صنعتی و چند کارگاه سنتی شهرستان می گوید: در حال حاضر عرق چهل گیاه با سابقه ۷۰۰ ساله، عرق شاهتره، گزنه، شوید، زیره سیاه، کلپوره، بادرنجبویه، نعناع و حدود ۴۰ نوع عرق گیاهی در قاینات تولید می شود.«حائری» می افزاید: تولیدات گیاهی شهرستان در قالب عرقیات دارویی به استان های دیگر و همچنین کشورهای عربی صادر می شود که با قابلیت موجود، رشد این صنعت در شهرستان ضروری است.
«چدانی»، دهیار چدان هم با بیان این که هر سال در فصل بهار تعداد زیادی از اهالی روستا به جمع آوری گیاهان دارویی می پردازند، پیش بینی می کند: امسال ۵۰۰ کیلوگرم آویشن خشک، ۱۰۰ کیلوگرم بادرنجبویه، یک تن کاکوتی و ۲ تن کلپوره از کوهپایه های روستا برداشت شود.وی درآمد اصلی اهالی این روستای کوهپایه ای را از محل برداشت گیاهان دارویی عنوان و تاکید می کند: ۲۰ گونه گیاهی ارزشمند و با قیمت مثل زیره سیاه، ترنجبین، خاکشیر، گل زوفا و … در روستا برداشت می شود که با توجه به تامین بخش عمده ای از معیشت اهالی از این محل، مسئولان امر باید با ایجاد صنایع تبدیلی و فراهم کردن زمینه صادرات این گیاهان باعث جذب ارزش افزوده آن و ارتقای امرار و معاش اهالی شوند.
- منابع طبیعی مسئول توسعه فعالیت های فرآوری گیاهان دارویی نیست
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری قاینات هم با بیان این که طرح های مدونی در زمینه حفاظت و نگهداری از گونه های گیاهی، فرهنگ سازی و بهره برداری اصولی از این گیاهان در شهرستان تهیه شده است، می گوید: علاوه بر طرح اصولی بهره برداری کمای آنغوزه شیرین، طرح برداشت اصولی کندل نیز در دست اجراست.«سلطانی» درباره ایجاد صنایع تبدیلی و توسعه فعالیت های فرآوری گیاهان دارویی ادامه می دهد: این اداره مسئولیتی در این زمینه ندارد و جهاد کشاورزی متولی امر است.
- پیش بینی رشد ۳۵ درصدی برداشت گیاهان دارویی
وی با اشاره به آغاز برداشت داروهای گیاهی از کوهسارها، ارتفاعات و عرصه های منابع طبیعی شهرستان پیش بینی می کند: با توجه به بارندگی های نافع اواخر سال گذشته میزان برداشت گیاهان دارویی امسال نسبت به سال گذشته در شهرستان ۳۵ درصد افزایش یابد.وی با بیان این که ۴ هزار گونه گیاهی در استان وجود دارد، می گوید: در قاینات تاکنون ۴۰۰ گونه گیاهی شناسایی شده است و بیش از ۵۰ گونه داروی گیاهی هم توسط مردم و به صورت سنتی بهره برداری می شود.
وی عمده این گیاهان دارویی را آویشن کوهی، زیره سیاه، بادرنجبویه، کلپوره، خاکشیر، ترنجبین، اسطوخودوس، بومادران، درمنه، گل پر، کاکوتی، گل های زوفا و ریواس، بابونه، دانه اسپند، مستار و گزنه و مهم ترین مناطق دارای گیاهان دارویی در شهرستان را روستاهای چدان، کره، خنجوک، سفتوک، فرخی، روشک، نیک، سراب و رومشتک اعلام می کند.
به گفته «سلطانی»، داروهای گیاهی که در قاینات به صورت سنتی برداشت می شود علاوه بر مصرف خانگی، برای استحصال به واحدهای عرقیات گیاهی صنعتی و سنتی شهرستان یا دیگر استان ها ارسال می شود.وی اضافه می کند: همزمان با برداشت گیاهان دارویی بهره برداری اصولی از محصول آنغوزه شیرین در ارتفاعات پسکوه قاین در قالب طرح مدون از طریق مزایده آغاز شده است.وی پیش بینی می کند: امسال ۲ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم کمای آنغوزه شیرین به ارزش اقتصادی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال با اشتغالزایی هزار نفر روز در منطقه برداشت شود.
- قاینات بانک ژن زنده گیاهان دارویی
به گفته مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری قاینات، وجود استعدادهای بالقوه گیاهان دارویی در قاینات این شهرستان را به ذخیره گیاهان ارزشمند و بانک ژن زنده و طبیعی این گیاهان تبدیل کرده و این امر باعث شده است قاینات سابقه دامنه داری در زمینه طب سنتی و دانش بومی گیاهان درمانی داشته باشد.
وی عوامل تهدیدزا برای گونه های گیاهی شهرستان را چرای بی رویه، شخم و تبدیل زمین های جمع آوری بذر، جلوگیری از زادآوری و توسعه شهرها و روستاها عنوان و بر ضرورت توجه علمی به مقوله توسعه، تولید و فرآوری گیاهان دارویی تاکید می کند.
- ماموریت جدیدی به جهاد کشاورزی ابلاغ نشده است
مدیر جهاد کشاورزی قاینات هم درباره اقدام های این مدیریت برای سامان دهی گیاهان دارویی در شهرستان می گوید: تا ۲ سال قبل این مدیریت برای تقویت و احیای گیاهان دارویی طرح هایی اجرا کرد که از آن جمله اعطای تسهیلات برای بسته بندی و احداث واحدهای تولیدی عرقیات گیاهی به صاحبان و متقاضیان ایجاد واحدهای تولیدی گیاهان دارویی بود.
«رئوفی فرد» می افزاید: حتی در مواردی برای کاشت و توسعه گیاهان دارویی به روش آبی مجوزهایی از سوی این مدیریت به بخش خصوصی واگذار شد ولی از ۲ سال قبل در این زمینه اقدامی انجام نشده است.وی دلیل آن را اختصاص نیافتن اعتبار به این حوزه و ابلاغ نشدن ماموریت در این زمینه به جهاد کشاورزی عنوان می کند.
https://medplant.ir/?p=9983