تغییرات وزن خشک و تعیین میزان کلشی سین طی مراحل مختلف نموی در دو گونه سورنجان بومی ایران

[ مرتضی علیرضایی نغندر ] – دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه فردوسی مشهد
[ حسین آروئی ] – استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه فردوسی مشهد
[ شمسعلی رضازاده ] – استادیار گروه فارماکوگنوزی و داروسازی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج
[ محمود شور ] – استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده:

جنس کلشیکوم (Colchicum L.) به علت تولید کلشی سین شناخته شده است و چندین گونه از آن در نقاط مختلف ایران به صورت خودرو رشد می کنند.

سطوح کلشی سین در طی رشد و نمو و در گونه های مختلف، متغیر است. به منظور تعیین میزان کلشی سین و درصد وزن خشک، طی مراحل مختلف نموی در دو گونه سورنجان بومی ایران (Colchicum kotschyi Boiss. و C. robustum Stefanov)، کورم ها و بذرهای هر دو گونه طی فصول مختلف (بهار، تابستان، پاییز و زمستان) در سالهای ۱۳۸۹- ۱۳۸۸ از عرصه جمع آوری شدند و میزان کلشی سین به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه گیری شد.

بیشترین میزان کلشی سین کورم در هر دو گونه در برداشت پاییزه (در زمانی نزدیک به آغاز فعالیت ریشه) با میزان w/w 077/0% و w/w 049/0% به ترتیب در C. kotschyi و C. robustum مشاهده شد. کمترین میزان کلشی سین کورم در C. kotschyi در برداشت تابستان (قبل از شروع گلدهی) و در C. robustum در برداشت زمستان (همزمان با گلدهی و شروع رشد رویشی) به ترتیب با میزان w/w 0058/0% و w/w 0075/0% وزن خشک بدست آمد.

میزان کلشی سین بذر در C. robustum و C. kotschyi، به ترتیب w/w 128/0% و w/w 0462/0% وزن خشک بدست آمد. بیشترین و کمترین درصد وزن خشک کورم در هر دو گونه به ترتیب در برداشت تابستان و زمستان حاصل شد

کلیدواژگان:
کلشی سین، Colchicum L.، مراحل نموی، تغییرات فصلی