سابقه و هدف: امروزه استفاده از فرآورده‌های بهداشتی یا منشاء طبیعی مورد علاقه بسیاری از مصرف کنندگان می‌باشد. اسانس اسطوخودوس (Lavandula officinalis) با توجه به داشتن بویی مطبوع و خوشایند و همچنین اثرات ضد باکتری، قارچ و ضد ویروس می‌تواند در ترکیبات پوستی مورد استفاده قرار گیرد. لذا، هدف از این تحقیق ارزیابی خواص فیزیکی ـ شیمیایی فرمولاسیون صابون مایع تهیه شده از این اسانس به عنوان یک فرآورده بهداشتی ـ درمانی جدید است.
مواد و روش‌ها: تحقیق به روش Exploratory صورت پذیرفت. مقدار ۰٫۵ درصد اسانس به دست آمده از گیاه اسطوخودوس به یک پایه صابون مایع که در مطالعات اولیه تهیه شده بود افزوده شد و فرآورده‌ تهیه شده از نظر آزمونهای ارزیابی خواص ظاهری، رنگ، بو، قدرت پاک کنندگی و کف کنندگی، سهولت شستن از سطح پوست، قدرت نرم کنندگی پوست، سازگاری با پوست، میزان pH و اکتیو کل فرآورده، اندازه گیری حجم و دوام کف حاصله و پایداری مکانیکی و حرارتی مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته‌ها: فرآورده تهیه شده دارای ظاهری شفاف، همگن و یکنواخت با قوام، مناسب و عاری از ذرات معلق و رسوب بود و بویی مطبوع و خوشایند داشت. این فرآورده دارای قدرت پاک کنندگی و شویندگی مطبوعی بوده و توانایی ایجاد مفادیر مناسبی کف پایدار و بادوام را داشت و به راحتی بعد از مصرف توسط آب شسته می‌ِشد. استفاده از صابون مایع فرموله شده سبب نرم و لطیف شدن پوست دست‌ها می‌ِشود و هیچگونه عوارض جانبی نظیر خشکی پوست، قرمزی، حساسیت و غیره را ندارد. pH و اکتیو کل (کل مقدار سورفکتانتهای موجود در فرمولاسیون) فرآورده به ترتیب معادل ۰٫۰۲±۷٫۲۱ و ۰٫۰۴±۱۸٫۱۵ درصد بود که هر دوی آنها در محدوده مجاز بودند. این فرآورده از پایداری مکانیکی و حرارتی در دماهای ۴۰ و ۵ درجه سانتیگراد برخوردار بوده است.
نتیجه‌گیری: صابون مایع فرموله شده حاوی اسانس اسطوخودوس به عنوان یک فرآورده معطر و خوشایند جدید با اثرات شویندگی و بهداشتی است بررسی روش صنعتی آن را توصیه می‌نمایند.