به گزارش شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی به نقل از خبرگزاری فارس، باغ‌های مادری بانک ژن‌های اصیل و سالم نهال از پیشرفته‌ترین مراکز دانش‌بنیان می‌باشند که در کشورهای پیشرفته جهان وظیفه تولید انواع ارقام نهال اصیل و سالم را به عهده دارند.نظام گواهی نهال در کشورهای دارای صنعت باغبانی پیشرفته از جایگاه ویژه‌ای برخوردارست. این نظام تضمین کیفیت نهال که مهمترین نهاده بخش باغبانی است را تحت پوشش قرار می‌دهد. بر این اساس مواد اولیه تکثیری برای تولید، نهال از لحاظ اصالت ژنتیکی کاملا تثبیت شده و از نظر سلامت عاری از هر‌گونه بیماری خطرناک و شناخته شده می‌باشند.
باغات مادری تولید‌کننده اندام‌های تکثیری سالم و اصیل
باغات مادری تولید‌کننده اندام‌های تکثیری سالم و اصیل برای نهالستان‌ها خواهند بود بنابراین، اهمیت جایگاه باغات مادری در فرایند تولید نهال گواهی شده کمتر از جایگاه مواد پایه نیست از این رو، دو طبقه در کنار هم از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند و در نظام کنترل و گواهی نهال حائز توجه بسیار می‌باشند. باغ مادری عبارتست از باغی که با هدف تولید و تامین اندام تکثیری از جمله قلمه پیوندی، پاجوش و… از ارقام تجاری احداث شده و درختان آن از لحاظ اصالت ژنتیکی مشخص و در برابر بیماری‌های مهلک مانند ویروسی، شبه ویروسی، فایتوپلاسمایی و… شناخته شده، آن رقم عاری می‌باشند.مواد گیاهی لازم برای غرس در باغ مادری از هسته‌های اولیه آن رقم تهیه می‌گردند و با رعایت این دستورالعمل کاشته می‌شوند.
بانک ژنتیک گیاهی نیازمند دانش فنی است
اصالت ژنتیکی یعنی مشابهت صفات توارثی اندام تکثیری با رقم تجاری شده گواهی تایید مطابقت اصالت و سلامت اندام تکثیری توسط موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال بر اساس استانداردهای ملی مصوب میباشد.خوشبختانه در کشور ما ایران نیز چند سالی است با تاکیدات مقام معظم رهبری و هم‌چنین رییس جمهور، وزارت جهاد کشاورزی توانسته با برنامه‌ریزی مدونی در این حوزه ورود پیدا کرده و به موفقیت‌هایی هم دست یافته است. هم‌اکنون در کشور تعداد انگشت‌شماری باغ مادری احداث و یا در حال احداث است چرا که دریافت مجوز باغ مادری بانک ژنتیک گیاهی نیازمند دانش فنی بخصوصی می باشد و بسادگی حاصل نمی‌شود.در خراسان جنوبی هم بعد از سفر وزیر وقت جهاد کشاورزی در مهر‌ماه ۱۳۹۹ به استان و تاکید بر ایجاد باغ ذخایر ژنتیکی در زمینه محصولات استراتژیک به همت متخصصان و کادر فنی استان تحقیقات گسترده‌ای آغاز شد و در حال حاضر بعد گذشت بیش از ۳ سال، استان خراسان جنوبی موفق به دریافت اولین و تنها مجوز احداث باغ مادری پیوند گروه محصولی دارویی (عناب) در استان و کشور شده است و می‌توان گفت خراسان جنوبی جزو معدود استان‌های کشور است که توانسته مجوز احداث باغ مادری را بواسطه کسب دانش فنی، برای محصولات دارویی و استراتژیک را دریافت کند.
صدور مجوز احداث باغ مادری عناب کشور
محمد حسین اکبری، سرپرست سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: نخستین مجوز احداث باغ مادری (بانک ژنتیک گیاهی) عناب کشور برای این استان صادر شد.وی افزود: این مجوز به پشتوانه تحقیقات گسترده و دانش فنی مهندسان و کارشناسان بومی حاصل شده و دستاورد بزرگی برای بخش کشاورزی استان است.وی از کسب مجوز احداث باغ مادری عناب در خراسان جنوبی به عنوان کار فوق العاده، علمی و فنی یاد کرد و گفت: با اخذ مجوز باغ مادری و تولید نهال‌های با کیفیت شاهد ارتقای سطح تولیدات این محصول خواهیم بود.سرپرست سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی به تولید محصولات یکدست و بازار پسند به عنوان دیگر ویژگی این دستاورد علمی اشاره و اضافه کرد: عناب تولید شده از طریق باغ مادری بازار فروش ویژه‌ای هم خواهد داشت.
تولید محصولات صادراتی
نعمتی گیو، مدیر عامل شرکت کشت و صنعت ماژان خراسان جنوبی هم که در طول ۳ سال گذشته با یک تیم فنی و کارشناسی موفق به کسب دانش علمی باغ مادری عناب شده به خبرنگار فارس گفت: باغات مادری از پیشرفته‌ترین مراکز کشاورزی می‌باشند که با استفاده از دانش و تکنولوژی روز دنیا وظیفه تولید، ذخیره و تکثیر ارقام گیاهی اصیل و سالم اصلاح شده و عاری از ویروس و مقام در برابر بیماری‌ها و آفات، مقاوم در برابر تنش‌های محیط پربازده و تجاری را بر عهده‌دارند.نعمتی گیو با بیان اینکه ارقام تولیدی در باغات مادری از هسته‌های اولیه آن و با رعایت دستورالعمل‌های ویژه تولید می‌شوند، افزود: کشورهایی نظیر آمریکا، چین، استرالیا، نیوزلند، آلمان، فرانسه، هلند و کانادا از سال‌ها پیش به سوی احداث باغ‌های مادری تولید نهال با اهداف مشخص حرکت کرده‌اند.وی عنوان کرد: اهمیت این مراکز دانش‌بنیان برای کشورهای پیشرفته از آنجایی نمایان می‌شود که با استفاده از ارقام گیاهی اصیل و سالم توانسته‌اند به چند دستاورد مهم از‌جمله اصلاح و ارزشمند کردن ذخایر گیاهی کشورشان، احداث نهالستان‌های مدرن، جلوگیری از هدر رفتن ۵۰ – ۴۰ درصد محصولات تولیدی با حذف گیاهان، ایجاد باغ‌های پیشرفته متراکم و فوق متراکم با امکانات بیشتر، مکانیزاسیون بهتر و راندمان تولید محصولات با‌کیفیت‌تر، تولید محصولات صادراتی بیشتر، رشد اقتصادی و ارزآوری و… برسند.
تولید نهال با تکنولوژی روز دنیا
وی ادامه داد: این نهال‌ها با بالاترین تکنولوژی روز دنیا و تحت نظارت وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفظ نباتات کشور و موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در سایت‌های دانش‌بنیان اصلاح ژنتیک (باغات مادری) تولید و عرضه می‌شوند. نعمتی با بیان اینکه شرکت کشت و صنعت ماژان با تمرکز بر حوزه کشاورزی دانش‌بنیان، گیاه پزشکی و ارایه خدمات فنی و مهندسی با هدف تهیه الگوی کشت مناسب منطقه‌ای، تحت شرکت فناور فعالیت خود را در پردیس شرکت‌های دانش‌بنیان خراسان جنوبی آغاز کرده، افزود: پس از سال‌ها تحقیق و پژوهش نهایتا با امکان‌سنجی احداث باغات مادری و تولید نهال گواهی شده در خرداد‌ماه سال‌جاری موفق به اخذ پروانه و مجوز باغ مادری پیوند گروه محصولی دارویی نسبت به ارقام خاص برای اولین‌بار در کشور شد و اکنون نیز جزو معدود شرکت‌های برتر در حوزه فناوری‌های نوین کشاورزی دارای دانش فنی و مجوز باغات مادری بانک ژن‌های اصیل و سالم نهال در ایران و منطقه میباشد.
عناب از قدیمی‌ترین درختان جهان
در ادامه باید توجه داشته باشیم که عناب یکی از قدیمی‌ترین درختان جهان است که شواهد کشت آن توسط بشر به حدود ۷۰۰۰ سال پیش برمی گردد، عناب یک گیاه دارویی سنتی برای بیش از یک میلیارد نفر در آسیا و میلیون‌ها نفر دیگر در سرتاسر جهان میباشد. این گیاه در ۴۷ کشور از مناطق معتدل تا گرمسیری در سراسر پنج قاره کاشت می‌شود. عناب دارای طیف وسیعی از ویژگی‌های گیاه‌شناسی و باغبانی است که به آن پتانسیل زیادی در بهبود مولکولی درختان میوه حفاظت از سلامت انسان و توسعه اقتصادی و احیای اکولوژی مناطق خشک را می‌دهد. این گیاه به خوبی با تنش‌های مختلف زیستی و غیر زیستی، به‌ویژه خشکی و شوری سازگار است و یک محصول ایده‌آل برای مناطق خشک و نیمه‌خشک است. میوه عناب منبع عالی ویتانین سی (بیشتر از پرتقال و کیوی و شکر طبیعی آن) دو برابر میوه‌های معمولی حتی بیشتر از نیشکر و چقندر قند میباشد. عناب دارای محبوبیت زیادی در دنیا است این میوه در کنار زرشک و زعفران جز محصولات کشاورزی استراتژیک و با ارزش ایران برای صادرات و ارزآوری میباشد.پیگیری برای بورسی شدن عناببه گفته مهدی جعفری، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی، یکی از دغدغه‌های جدی ما از چند سال گذشته راه‌اندازی بورس عناب در استان است که عرضه عناب با گردش مالی چهار همت در بورس پیگیری می‌شود.مهدی جعفری با بیان اینکه تاکنون انبار بورس عناب در استان راه‌اندازی شده و کاملا شرایط مدنظر بورس را دارد، عنوان کرد: در گذشته مکاتبات لازم برای راه‌اندازی بورس عناب انجام شده، اما آنچه در سازمان بورس مطرح شد این بود که گردش مالی محصول استان پایین است.
۹۷ درصد تولید عناب کشور در خراسان جنوبی
به گفته سرپرست سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی درباره وضعیت کشت و برداشت این محصول گفت: خراسان جنوبی با تولید ۹۷ درصد عناب ایران، قطب تولید این محصول در کشور است و ۷۰ درصد عناب تولیدی به خارج استان صادر می‌شود.محمدحسین اکبری افزود: برداشت عناب از باغ‌های استان در سال زراعی جاری آغاز شد و پیش‌بینی می‌شود امسال ۹ هزار تن محصول خشک برداشت شود که نسبت به سال گذشته رشد هفت درصدی دارد اما برداشت عناب نسبت به تخمین سال جاری ۲۵ درصد کاهش دارد که دلیل کاهش تولید آن هم سرمای دیررس بهاره و افزایش دما در اواسط تابستان است.وی سطح زیرکشت عناب در خراسان جنوبی را پنج هزار و ۸۱۱ هکتار اعلام کرد و افزود: تولید این محصول طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و سطح زیرکشت در چند سال اخیر افزایش داشته است.سرپرست سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه ۹ هزار و ۲۵۰ بهره‌بردار عناب در این استان فعالیت دارند گفت: برداشت عناب از اواسط مرداد آغاز می‌شود و تا اواخر شهریور ادامه دارد.خواص عناباما مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی درباره خواص این میوه گفت: عناب به دلیل وجود مواد قندی به میزان ۳۶.۷۴ در عناب تازه و ۷۱.۷۷ درصد عناب خشک و نیز مواد پروتئینی و مواد لعابی فراوان از نظر غذایی اهمیت ویژه‌ای دارد و به صورت تازه و خشک مصرف می‌شود.محسن پویان یادآوری کرد؛ در طب سنتی ایران جوشانده عناب به تنهایی یا مخلوط با گیاهان دیگر استفاده می‌شود و عناب به علت داشتن لعاب زیاد، سینه را نرم می‌کند، جوشانده عناب در آب یا شیر خاصیت ملین دارد و ترانزیت مواد اولیه در لوله گوارشی را تسهیل می‌کند.
https://medplant.ir/?p=37479
