به گزارش شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی به نقل از جوان آنلاین، شهرستان فیروزآباد در استان فارس از جمله مناطقی است که با تولید و فرآوری گیاهان دارویی توانسته است بسیاری از محصولات خود را به خارج از ایران صادر کند. فیروزآباد که به قطب تولید گیاهان دارویی و برگ عسلی معروف شده است، روزگار خوبی را سپری می‌کند و چند سالی می‌شود زیر سایه حمایت‌های بسیج سازندگی و به خصوص پرداخت تسهیلات اقتصاد مقاومتی، گام‌های بزرگی در جهت تولید و صادرات برداشته است. آب و هوای مناسب این منطقه گیاهان دارویی‌اش را منحصربه فرد کرده و حالا با صادرات سالانه ۵۰ تن انواع گیاهان دارویی به خارج، کار فرآوری این گیاهان را هم در دستور کار قرار داده که اشتغال‌زایی خوبی به همراه داشته است.

تولید و کشت گیاهان دارویی از سابقه چند‌هزار ساله در میان تمدن‌های بشری برخوردار است. تاریخ تمدن بشر در ایران، چین، مصر و یونان با کشت گیاهان دارویی و تهیه عصاره‌ها و عرقیات متنوع از آن‌ها عجین است. بشر در طول قرون متمادی تجربیات انباشته تاریخی خود را درباره خواص گیاهان دارویی سینه‌به‌سینه و نسل‌به‌نسل منتقل می‌کرد و به درمان بیماری‌های خویش می‌پرداخت. با پیشرفت سریع طب نوین به ویژه در دوسه قرن اخیر، استفاده مردم در نقاط گوناگون دنیا از گیاهان دارویی هر روز کاهش یافت.

در عین حال با روشن‌شدن عوارض خطرناک ناشی از مصرف دارو‌های صنعتی و شیمیایی، به ویژه طی چند دهه اخیر، جهان با موج بازگشت مردم به مصرف گیاهان دارویی روبه‌رو است و بازار این گیاهان هر روز رونق بهتری می‌گیرد. عرقیات یکی از پرطرفدارترین شکل‌های استفاده از گیاهان دارویی است. در ایران ده‌ها نوع گیاه وجود دارد که عرق‌گیری می‌شوند و به صورت طبی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شهرستان فیروزآباد که در فاصله ۱۰۰کیلومتری شهر شیراز در استان فارس قرار دارد، سالانه با صادرات ۵۰تن انواع گیاهان دارویی به خارج از کشور به عنوان قطب تولید گیاهان دارویی در کشور شناخته می‌شود. ۱۰‌هزار نفر از جمعیت ۱۲۰‌هزار نفری فیروزآباد به کار تولید و فرآوری گیاهان دارویی مشغول هستند.

یکی از کارشناسان گیاهان دارویی درباره کشت این محصولات در فیروزآباد می‌گوید: «به دلیل اقلیم مناسب این منطقه، انواع گیاهان دارویی از دیرباز در فیروزآباد کشت می‌شده و سال‌هاست این شهرستان را با گیاهان دارویی و عرقیات سنتی‌اش می‌شناسند. از سال‌های دور کشت گل‌محمدی، نسترن و کاسنی در فیروزآباد رواج داشته است و در عین حال مردم از گیاهان دارویی خودرویی، چون آویشن شیرازی، بادام کوهی و پسته وحشی نیز برای مصرف خوراکی و درمانی استفاده می‌کردند.»

محسن پناهی که همزمان تولیدکننده و صادرکننده موفق گیاهان دارویی است، ادامه می‌دهد: «کسی که می‌خواهد وارد عرصه تولید گیاهان دارویی شود، نیازمند برخورداری از سرمایه زیادی نیست و خیلی زود جواب می‌گیرد. حدود ۱۰ سال پیش به همراه برادرم به شهر‌های مختلف ایران می‌رفتیم تا وضعیت کشت گیاهان دارویی را بررسی کنیم. در نهایت گیاه استویا، معروف به «شیرین‌برگ» یا «برگ عسلی» را یافتیم که بومی کشور پاراگوئه است. در حالی که استویا در پاراگوئه حداکثر یک متر رشد می‌کند، ما برای اولین بار در ایران در فضای باز فیروزآباد توانستیم استویا را کشت کنیم و جالب اینکه بیش از یک‌متر‌و۳۰سانتیمتر رشد کرد. این مسئله نشان می‌دهد اقلیم فیروزآباد تا چه اندازه مستعد کشت گیاهان دارویی است.»

شیرین‌برگ یا استویا گیاهی از تیره کاسنیان است که برگ‌های آن بمب شیرینی طبیعی به شمار می‌روند. استویا بومی امریکای‌جنوبی است و تاب سرما را ندارد. گیاه شیرین‌برگ، شیرین‌کننده است و جایگزین بسیار خوبی برای شکر محسوب می‌شود، چراکه هیچ کالری‌ای به غذا اضافه نمی‌کند. این گیاه به طور معمول برای بهترکردن طعم دارو، نوشابه و چای استفاده می‌شود.

گیاه شیرین‌برگ به طور وحشی در سرزمین‌های بلند مناطق مرزی بین برزیل و پاراگوئه می‌روید و در آن مناطق به گیاه «برگ عسلی» معروف است. به دلیل خاصیت شیرین‌کنندگی و درمانی شیرین‌برگ، این گیاه به شدت از نظر اقتصادی مورد توجه قرار دارد. ژاپن اولین کشور آسیایی بود که در سال۱۹۷۰ از استویا به عنوان شیرین‌کننده در صنایع غذایی و دارویی استفاده کرد، پس از آن کشت استویا در چین، مالزی، سنگاپور، کره‌جنوبی، تایوان و تایلند گسترش یافت. این گیاه در امریکا، کانادا و اروپا نیز رشد می‌کند. شیرین‌برگ، مناسب مناطق جنوبی ایران است، اما نکته حائز اهمیت این است که می‌توان در شرایط گلخانه‌ای نیز آن را کشت کرد.

شیرینی قند حاصل از دانه این گیاه ۲۵۰ تا ۳۰۰برابر دیگر گیاهان قندآور، چون نیشکر و چغندرقند و میزان قند موجود در آن ۱۵۰برابر آنهاست. این گیاه در اصفهان به روش کشت بافت تکثیر و به سرعت وارد صنعت گزسازی شده است. این قند جایگزین مناسبی برای شیرین‌کننده‌های مصنوعی، چون آسپارتام، سدیم ساخارین و سیکلامات بوده و، چون قابلیت جذب کمتری دارد به کاهش قند خون و فشار خون کمک می‌کند.

یکی از فعالان عرصه اقتصاد مقاومتی که به کشت استویا مشغول است، می‌گوید: «نیاز اندک به منابع آبی و ارزش بالا در بازار از مهم‌ترین مزیت‌های گیاهان دارویی است.»

به گفته این کارآفرین جهادگر، عرصه کار گیاهان دارویی بسیار گسترده است، اما به اشتباه تصور می‌شود که این محصولات صرفاً برای درمان بیماری‌ها کاربرد دارند، زیرا گیاهان دارویی علاوه بر درمان بیماری‌ها، کاربرد‌های فراوانی در صنایع غذایی، عطرسازی، آرایشی و بهداشتی و حتی صنایع نظامی دارند.

او درباره نحوه بازاریابی برای گیاهان دارویی در فیروزآباد می‌گوید: «حضور فعال، برنامه‌ریزی‌شده و هدفمند در اینترنت و فضای مجازی و شرکت در نمایشگاه‌های متعدد و نیز توزیع رایگان محصولات به صورت اشانتیون از عوامل مهم برای موفقیت در بازاریابی گیاهان دارویی است. گیاهان دارویی هر چقدر که ارگانیک‌تر باشند، یعنی هر چقدر که از سموم و کود‌های شیمیایی عاری باشند، مشتری‌های عمده بیشتری پیدا می‌کنند، زیرا کارخانه‌هایی که محصولات را برای‌شان می‌فرستیم، در آزمایشگاه‌های دقیق میزان ارگانیک‌بودن محصولات را تست و مشخص می‌کنند و این مسئله برای‌شان بسیار حائز اهمیت است.»

گفتنی است ارزآوری حاصل از صادرات ۵۰تنی گیاهان دارویی به کشور‌های خارجی برابر با صادرات ۲۵‌هزار بشکه نفت است.

در مورد حمایت‌های بسیج سازندگی از فعالان کشت گیاهان دارویی، یکی از کارآفرینان فیروزآباد می‌گوید: «برای به دست آوردن بازار باید حامی داشته باشیم که بسیج سازندگی این کار را انجام می‌دهد.»

او با بیان اینکه وقتی یک پشتیبان وجود داشته باشد، برای تولیدکننده و کارآفرین قوت قلب به حساب می‌آید، ادامه می‌دهد: «کارشناسان بسیج به ما آموزش می‌دادند که چطور بهره‌وری بالاتری از زمین‌ها داشته باشیم و گیاهان را چطور کشت کنیم که آفت به آن‌ها نزند، ضمن اینکه برای کسب مجوز‌های لازم جهت فرآوری و حتی صادرات کمک‌های خوبی ارائه می‌کردند و هنوز هم این کار ادامه دارد.»

بسیج سازندگی با شناسایی قوت و ظرفیت مناطق مختلف، طرح تبدیل شهرستان‌های مختلف به قطب تولید یک محصول را در دستور کار دارد.

بر همین اساس، کارشناسان این نیرو با حضور در استان‌ها، ابتدا آموزش‌های لازم را برای بالابردن میزان بهره‌وری ارائه می‌کنند و بعد از آن با اعطای تسهیلات اقتصاد مقاومتی راه برای شروع کار یا توسعه و پیشرفت فعالان عرصه‌های مختلف باز می‌شود.