به گزارش شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی به نقل از خبرگزاری فارس، استان مازندران به‌دلیل شرایط آب و هوایی و سرسبزی در زمینه گیاهان دارویی سرآمد است که حتی برخی مناطق آن میزبان گونه‌های گیاه دارویی، گاهی هم نادر و کمیاب است.

باید گفت این مسأله سخاوت‌مندی زمین است، آن هم در دیار سرسبز مازندران که  هر فردی می‌تواند از این همه برکت بهره‌مند شود، همانند آقای قلی‌پور که با ایده‌ای عالی توانسته قدم در مسیر کشت و تولید گیاهان زینتی و دارویی بگذارد.

سنگ بنای نخستین مزرعه گیاه دارویی «وج» (Acorus calmus) در ایران طی سال‌های گذشته زده شده که امیدواریم با همت این کارآفرین و همچنین حمایت مسؤولان به جایگاهی والا برسد.

تولید گیاهی که احتمال انقراض آن زیاد بود

عباس قلی‌پور مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان اکسیر هیرکانی ماهان در گفت‌وگو با فارس درباره فعالیتش در زمینه کشت گیاهان دارویی می‌گوید: این شرکت دانش‌بنیان در حال زراعت یک گیاه دارویی پرکاربرد و کمیاب است که برای نخستین‌بار در ایران کشت می‌شود.

وی در زمینه کارش ادامه می‌دهد؛ خیلی اتفاقی طی کاوش‌های گیاه‌شناسی در سال ۹۱ در استان مازندران با این گیاه مواجه شدم، با توجه به شباهت آن به  گیاه «لویی و اسپارگانیوم» ابتدا فکر می‌کردم احتمالا یکی از این گیاهان است، ولی پس از مطالعات گیاه‌شناسی متوجه شدم در حقیقت گیاه دارویی باارزش «وج» است که برخی گیاه‌شناسان اعلام کردند این گیاه احتمالا در ایران منقرض شده است.

باید تکنولوژی کشت گیاه را به دست بیاوریم

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان بیان می‌کند: یکی از راه‌های حفاظت از این گیاهان، اهلی‌سازی و کشت است و مهم است که از طبیعت برداشت نشود؛ چرا که مخالف برداشت گیاه از طبیعت هستم و باید تکنولوژی کشت گیاه را به دست بیاوریم.

*بیش از ۳۰ نسخه درمانی و بهداشتی گیاه «وج» در طب سنتی

طی سال‌های اخیر در زمینه‌های مختلف روی این گیاه مطالعات مختلفی انجام شده و با توجه به کاربردهای دارویی، بهداشتی و صنعتی این گیاه بخشی از مطالعات به سمت اهلی‌سازی با هدف کشت آن سوق داده شد. برای این گیاه بیش از ۳۰ نسخه درمانی و بهداشتی در طب سنتی ذکر شده است، و در خارج از ایران بیش از ۷ فراورده دارویی، بهداشتی و صنعتی از این گیاه تولید می‌شود.

دانشیار گروه زیست شناسی دانشگاه پیام نور ساری ادامه می‌دهد: حدود ۸ سال مطالعات تحقیقاتی و آزمایشگاهی، منجر به دسترسی به تکنولوژی کشت این گیاه برای اولین بار در ایران شد و پس از تولید گیاهچه به تعداد لازم، کشت این گیاه در مزرعه انجام شد، ریزوم و برگ مورد نیاز برای تولید فراورده‌های بهداشتی و دارویی داخلی فراهم شد.

درحالی‌که مواد اولیه این گیاه از خارج وارد ایران می‌شود ولی با کشت این گیاه و تولید مواد اولیه علاوه بر کمک به حفاظت این گیاه نادر و اشتغال‌زایی، نیاز کشور نیز تامین می‌شود.

جلوگیری از خروج ارز

قلی‌پور اظهار می‌کند؛ این بومی‌سازی تولید مواد اولیه این گیاه در ایران وابستگی کشور به واردات محصولات خام از خارج از کشور را برطرف کرده و از خروج ارز جلوگیری می‌کند. با تولید مواد اولیه و همچنین اسانس و عصاره مورد نیاز این گیاه فعالیت‌های پژوهشی در دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی کشور در ارتقای فعالیت‌های پژوهشی کشور موثر است.

وی در ادامه به مشکلاتش در مسیر کار نیز اشاره دارد و  تصریح می‌کند: باوجود تلاش‌ها و اقدامات انجام شده طی این سال‌ها برخی مسائل موجب شد دلسرد شوم و در این زمینه  برخی ارگان‌ها بزرگترین مانع هستند؛ حتی این موضوع تا حدی پیش رفت که موجب شد از ادامه کار و ورود به این مسیر، تجاری و بومی‌سازی آن پشیمان و ناامید شوم ولی نتوانستم از کار تولید و از مسیر دل بکنم.

به اعتقاد بنده با وجود شعارهای مسؤولان در زمینه نوآوری و حمایت از آن، برخی سیستم‌ها با نوآوری همخوانی ندارند و باوجود اینکه این گیاه بومی استان بوده و در رویشگاه طبیعی ایران وجود دارد ولی برخی‌ها از ارائه تأییدیه‌های علمی کشت این گیاه دارویی با ارزش خودداری کردند.

وی در این زمینه اضافه می‌کند: حتی با وجود اینکه دستاورد پژوهشی تکنولوژی کشت این گیاه در سال ۱۴۰۰ به عنوان دستاورد پژوهشی برتر مازندران انتخاب شد و مطابق ارزیابی کارگروه ارزیابی صلاحیت شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان این شرکت تاییدیه دانش بنیان دریافت کرد ولی سازمان‌های مربوطه در مازندران از اعطای مجوز تولید گیاهچه این گیاه خودداری کردند.

با وجود همه نداشتن‌ها (مشکلات) در این مسیر ماندم و با قدرت به کار تولید ادامه دادم اما یک‌سری قوانین دست و پاگیر وجود دارد که شرکت‌های نوپا نمی‌توانند از عهده آن برآیند.

چندین سال تمام وقتم را روی کشت گیاه گذاشتم با وجود اینکه کشت آن مشکلات خود را داشته ولی با وجود همه مشکلات و کاستی‌ها در این مسیر با قدرت ماندیم و همچنان هم خواهیم ماند.

شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت می‌خواهند

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان یادآور می‌شود: انتظار ما از مسؤولان این است که شرکت‌های دانش‌بنیان را درک کنند و بدانند که این شرکت‌ها نوپا هستند، با ما همراه باشند و کمک کنند تا به تولید برسیم و مجوزها را دریافت کنیم و در زنجیره تولید قرار گیریم.

از اینکه برخی فارغ‌التحصیلان دانشگاه بیکار هستند نگران می‌شوم ولی مسؤولان بدانند با حمایت از واحدهای تولید و دانش‌بنیان مشکلات اشتغال کم‌کم از بین خواهد رفت به‌طوری‌که اکنون زمینه اشتغال سه نفر در کنار این واحد دانش‌بنیان فراهم شده و در صورت قرار گرفتن در زنجیره تولید ظرفیت اشتغال افزایش خواهد یافت.

برای تولید فراورده‌های بهداشتی و دارویی نیاز به دانش آموختگان با مهارت‌های مختلف دانشگاهی است که اجرای این طرح می‌تواند زمینه اشتغال برای این قشر جویای کار را نیز فراهم کند.

قلی‌پور اضافه می‌کند؛ یافته‌های پژوهش این شرکت دانش‌بنیان اهداف دولت و کشور را در حوزه‌های ارتقای پژوهش، تجاری‌سازی، مزایای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی تسریع می‌کند و با تجاری سازی فراورده‌های این گیاه زمینه رونق اقتصادی در کشور مهیا می‌شود.