مقاله : بررسی اثرات ضدباکتریایی اسانس گیاهان موشکورک (Oliveria decumbens) و پونه‌‌ سای بینالودی (Nepeta binaludensis) روی اشریشیاکلای و استافیلوکوکوس اورئوس در دوغ

مریم امین۱، هوشنگ نیکوپور* ۲، محمدرضا فاضلی۳

۱– ۱–      کارشناس ارشد، گروه علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

۲– ۲–      دکتری صنایع غذایی، گروه علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

۳– دکتری تخصصی میکروبیولوژی دارویی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده داروسازی، تهران، ایران

چکیده:  

مقدمه: استفاده از عصاره و اسانس‌های گیاهی در بازدارندگی رشد و تکثیر باکتری‌ها در دوغ‌های سنتی و صنعتی خصوصاً در دهه اخیر افزایش یافته است.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرات مهارکنندگی اسانس گیاهان موشکورک و پونه سای بینالودی روی رشد باکتری‌های اشریشیا کلای و استافیلوکوکوس اورئوس در دوغ بوده است.

روش بررسی: دو گیاه موشکورک و پونه سای بینالودی به ترتیب از لرستان و خراسان شمالی جمع‌آوری و پس از اخذ کد هرباریومی، اسانس آنها به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر تهیه شدند. غلظت‌های مختلف از اسانس‌ها (۵/۱۲، ۲۵، ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ میکرولیتر در میلی‌لیتر) به دوغ اضافه شده و باکتری‌های اشریشیا کلای و استافیلوکوکوس اورئوس به میزان ۱۰۶ در نمونه‌های دوغ تلقیح شدند. درنهایت جمعیت باکتری‌ها در طی نگهداری به مدت ۵ روز شمارش شدند.

نتایج: اسانس گیاهان موشکورک و پونه سای بینالودی اضافه شده به دوغ توانسته‌اند در مدت زمان حداکثر ۵ روز با حداقل غلظت ۵۰ میکرولیتر در میلی‌لیتر روی اشرشیاکلای و در حداقل غلظت ۱۰۰ میکرولیتر در میلی‌لیتر روی استافیلوکوکوس اورئوس اثرات بازدارندگی معنی‌داری (۰۵/۰ > P). در مقایسه با شاهد را داشته باشند و در این میان اسانس موشکورک اثرات بازدارندگی بیشتری داشته است.

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده است که اسانس حاصل از دو گیاه موشکورک و پونه سای بینالودی دارای اثر مهاری جالب توجهی بر باکتری‌های اشریشیا کلای و استافیلوکوکوس اورئوس داشته‌اند و اثرات بازدارندگی بیشتر موشکورک به دلیل وجود ترکیبات فنلی بیشتر در مقایسه با پونه سای بینالودی در اسانس آن بوده است. بدین‌جهت این اسانس‌ها را می‌توان برای کنترل باکتری‌های بیماریزای فوق‌الذکر در تولید صنعتی و سنتی دوغ استفاده نمود.