کشت و تولید برخی گونه‌های آویشن

نویسندگان

محمدحسین لباسچی ۱؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی
۱- دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده
کشت و استقرار گیاهان دارویی چند‌ساله در دیمزار‌های کم‌بازده و مراتع تخریب‌ شده ضمن ایجاد پوشش گیاهی مناسب، می‌تواند از فرسایش ناشی از شخم‌‌های مکرر سالانه جلوگیری کرده و تحولی در حفظ و احیای اکوسیستم‌های زراعی دیم کشور ایجاد کند. برای اثبات این فرضیه، آزمایش‌های متعددی در قالب طرح ملی در هفت منطقه نمونه دیم در استان‌های خراسان شمالی، گیلان، آذر‌بایجان شرقی، کردستان، کرمانشاه، اصفهان و تهران از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ اجرا شده است. نتایج آزمایش‌های مزرعه‌ای سال‌های مختلف در استان‌ها حاکی از استقرار کلیه گونه‌های مورد بررسی در شرایط دیم بود. بیشترین میانگین عملکرد ماده ‌خشک  در Thymus daenensis  و T. kotschyanus  به‌ترتیب با ۲۹۹۴ و۲۸۸۴ کیلوگرم در هکتار در کردستان، کرمانشاه و تهران در تراکم هشت بوته در مترمربع مشاهده شد. بازده اسانس هم از ۰/۶۹ تا ۳/۱۱ درصد در تیمار‌های مختلف متفاوت بود و T. daenensis  در کرمانشاه و کردستان بیشترین درصد اسانس را به خود اختصاص داد. بر ‌اساس نتایج به‌دست آمده افزایش عملکرد ماده ‌خشک در تراکم بالا در شرایط دیم استان‌های کرمانشاه، کردستان و تهران (دماوند) نشان‌دهنده ظرفیت بالای تولید آویشن در شرایط دیم با بارندگی تا ۴۰۰ میلی‌متر در سال و مناطق نیمه استپی سرد است. بالاترین مقدار تیمول از  T. daenensis   نیز با ۸۰/۳۳ درصد و بیشترین کارواکرول از T. kotschyanus با ۷۱/۹ درصد از کل اسانس در دماوند به‌دست آمد. نتایج کلی حاکی از استقرار و عملکرد مناسب گونه‌های محلی آویشن در شرایط دیم کشور است که می‌توانند به‌عنوان گیاهان دارویی چند ساله برای دیم‌کاری معرفی شوند.

کلیدواژه ها
گیاهان دارویی؛ دیم؛ آویشن؛ تراکم؛ عملکرد ماده خشک؛ اسانس

http://irannature.areeo.ac.ir/article_107528_d55cc36c1ad8fac2baac6e0e05d4a131.pdf