نام علمی: Tilia platyphyllos
نام انگلیسی: Female lime
زیرفون برگ بزرگ، درختی است گنبدی شکل با سرعت رشد متوسط که در نهایت ممکن است به بلندی ۴۰ متر برسد. ساقه های جوان به رنگ قرمز مایل به قهوه ای بوده و بعدها پوست تنه به خاکستری تیره تغییر رنگ داده و دارای شیار و شکاف های ظریف می شوند. شاخه ها به سمت بالا و با زاویه باز انتشار می یابند. گل هایی نسبتاً بزرگ با عطری قوی به رنگ زرد دارد .
تکثیر
تلقیح زیرفون معمولاً از سن ۲۰ سالگی شروع می شود و از آن به بعد هر ساله میوه می دهد. میوه ها را در پائیز گرد آورده و زیر ماسه نگاهداری کرده و در بهار می کارند. این دانه ها سال بعد می رویند. نهال جوان دارای رشدکند است و می توان آن را از محلی به محل دیگر منتقل کرد.
در تجارت واریته ها ی گوناگونی از این گیاه وجود دارد که عبارتند از:
– Aurea برگ های طلایی
– Fastigiata
– Lacinata با برگ های پاره پاره
– Orebra ستونی
– Princes street با تاج باریک
– Rubra با شاخه های قرمز
– Tortuosa با شاخه های درهم رفته
– Tiltston filigree
این گونه از زیر فون با گونه cordata ، نوعی دو رگه به وجود می آورد که Tilia vulgaris یازیر فون اروپایی خوانده می شود.
محل رویش
زیر فون با برگ های بزرگ در اروپا در تمام کشورهای انگلیسی زبان با نام Large- leaved linden و در انگلیس با نام Large leaved lime شناخته می شود. این گیاه در پارک ها به عنوان گیاه تزئینی یا گیاه سایه دار کاشته می شود. یک زیر فون ۷۰۰ ساله در قصر Bojnice در اسلوواکی وجود دارد.
این گیاه از اروپا به آمریکا برده شده است.
یک نوع گونه فرعی از این گیاه و با همین نام به حالت پرورش یافته در گرگان و تهران وجود دارد.
مواد موثره
در گل های زیرفون اسانسی حاوی فارنسول وجود دارد. و نیز شامل تانن و قند می باشد.
کاربرد
از نظر خواص، این گیاه ضد تشنج، آرام کننده، معرق و مدر است اگرچه زیر فون نوع cordata ( با برگ کوچک) به عنوان گونه های طبی ارجح مطرح می شود ولی از زیر فون با برگ های بزرگ نیز در طب استفاده می شود. گل های خشک شده تا حدی شیرین و چسبنده هستند و میوه آن تا حدی شیرین و دارای موسیلاژ است. چای زیرفون به علت داشتن اسانس فرار و معطر که در گل ها وجود دارد، لذت بخش است. گل ها، برگ ها، چوب و ذغال حاصل از چوب در طب مورد استفاده است. مواد مؤثر موجود در گل ها عبارتند از فلاونوئید ها که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند، اسانس های فرار و مواد موسیلاژی که سبب تسکین و کاهش التهاب می گردند. این گیاه دارای تانن است که به عنوان قابض عمل می کند.
از گل های زیر فون در سرما خوردگی ، سرفه، تب، عفونت ، التهاب، فشار خون بالا، سر درد ( به خصوص میگرن)، به عنوان مدر، آنتی اسپاسمودیک و مسکن مورد استفاده است. در آرام کردن هیستری، گل ها را در حمام آب گرم مورد استفاده قرار می دهند و برای تسکین اضطراب ، سؤ هاضمه، تپش نامنظم قلب و استفراغ ناشی از اضطراب مورد استفاده است.
از برگ ها برای ایجاد تعریق در کاهش تب استفاده می شود. از چوب زیرفون در بیماری های کبد و کیسه صفرا و سلولیت استفاده می گردد. چوب زیر فون را سوزانده و به زغال تبدیل می کنند و در درمان بیماری های روده می خورند و در موضع برای درمان خیز یا عفونت به ویژه در سلولیت یا زخم های ساق پا استفاده می شود.
نتایج بررسی های انجام شده حاکی از آن است که زیر فون اثر کاهش دهنده گویچه های سرخ داشته و از حالت چسبندگی و قابلیت انعقاد خون می کاهد، خون را رقیق می کند وسبب کم شدن التهاب می شود. چوب بخش سطحی این درخت دارای اثر گشاد کننده عروق قلب بوده و در درمان آنژین صدری مفید است.
منابع
۱- معارف گیاهی حسین میر حیدر دوره ۸ جلدی ج۳ ص ۸۵ چاپ پنجم ۱۳۸۳ دفتر نشر فرهنگ اسلامی
۲- گیاهان دارویی دکتر علی زرگری دوره ۵ جلدی ج۱ ص ۳۹۹ چاپ پنجم ۱۳۶۸ انتشارات دانشگاه تهران
۳-Tilia platyphyllos in plants profile
۴- Tilia platyphyllos in Wikipedia
۵- White, J. & More, D. (2003). Trees of Britain & Northern Europe. Cassell’s, London.
۶- Bradley P, ed. British Herbal Compendium. Vol. I. Dorset (Great Britain): British Herbal Medicine Association; 1992: 142-144
سایت پهنک
https://medplant.ir/?p=2708
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
سلام از گیلان رشت تماس میگیرم بذر یا نهال گیاه زیرفون از کجا تهیه کنم