افزایش کارایی و اثربخشی گیاهان دارویی با سیستم های فوق بحرانی
دکتر ایرج گودرزنیا
استاد بازنشسته دانشگاه صنعتی شریف، متخصص سیستم های فوق بحرانی در شرکت دانش بنیان خودپایش اندیشه سینا
goodarznia@sharif.edu
تهیه و تنظیم: دکتر رضا دادگر، خانم مریم شیرمحمدی
.
به نقل از مستند ویژه سومین جشنواره گیاهان دارویی، فرآورده های طبیعی و طب سنتی ایران – ۱۵ تا ۱۸ شهریورماه ۱۳۹۵ (به کوشش تیم پژوهشی شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی)
(توجه: متن کامل این مقاله در فایل مستند موجود می باشد. با کلیک نمودن بر روی گزینه بالا می توانید آن را دانلود نمایید.)
.
کوتاه درباره دکتر ایرج گودرزنیا
دکتر ایرج گودرزنیا، استاد دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه صنعتی شریف، عضو فرهنگستان علوم و رئیس شاخه مهندسی شیمی گروه علوم مهندسی فرهنگستان و رئیس هیئت مدیره انجمن فنّاوری های بومی ایران است. دکتر گودرزنیا پس از طی دوران تحصیل خود از دانشکده نفت آبادان با عنوان شاگرد اول در مقطع کارشناسی دانش آموخته شد و برای ادامه تحصیل روانه لندن گردید و درجه های کارشناسی ارشد، دی آی سی، و دکترای تخصّصی خود را در رشته مهندسی شیمی پیشرفته از دانشگاه سلطنتی انگلستان دریافت نمود. ایشان با تلاش در زمینه سیستم های فوق بحرانی و آب فوق داغ، عملیاتی کردن نتایج پژوهش های دانشگاهی با تأسیس مرکز تحقیقات صنعتی با حمایت مالی برخی از مراکز صنعتی و با طراحی و ساخت واحد نیمه صنعتی استخراج اسانس های گیاهی با دی اکسید کربن فوق بحرانی، رتبه دوم تحقیقات کاربردی یازدهمین جشنواره بین المللی خوارزمی را در سال ۱۳۷۶کسب نمودند.
جناب دکتر گودرزنیا امکان دارد بفرمایید آشنایی و شروع به تحقیق در عرصه کسب و ارتقا دانش فنّی سیستم های فوق بحرانی به چه صورت بود؟
سال ۱۹۹۰میلادی بود که تصمیم ما بر آن شد که دانش فنّی سیستم های فوق بحرانی را در ایران بوجود بیاوریم. از این رو پروژه های پژوهشی-صنعتی متعّددی تعریف شد. تعدادی از این پروژه ها را با دانشجویان کارشناسی ارشد و دانشجویان دکترا، بیشتر در دانشگاه صنعتی شریف و بعضی نیز دانشجویان سایر دانشگاه های دیگرکشور، جلو بردیم. تعدادی دیگر را با هماهنگی با صنایع کشور انجام دادیم. طراحی تجهیزات برای کسب دانش فنّی و انجام پروژه ها مستقیماٌ با مسؤلیّت خود اینجانب بوده است که همگی بطور داخلی طراحی و ساخته شدند.
جناب دکتر گودرزنیا به کارگیری سیستم های فوق بحرانی در زمینه اسانس گیاهان آیا سابقه ای در ایران داشته است؟
خیر، تولید اسانس گیاهان معطر، گیاهان داروئی و گیاهان مورد مصرف در صنایع غذائی با استفاده از سیستم فوق بحرانی تکنولوژی مدرن و جدیدی می باشد.
جناب دکتر امکان دارد بفرمایید شیوه استخراج اسانس گیاهان دارویی به شیوه سنّتی به چه صورت هست؟
آنچه در بیشتر موارد دیده می شود این است که اسانس گیاهان در حال حاضر به روش سنتّی یعنی تقطیر با آب یا بخار به دست می آید بدین معنی که مواد گیاهی را در آب می ریزند و آن را به نقطه جوش می رسانند. سپس بخار را با آب سرد مایع می کنند. فرآیند جوشاندن و مایع کردن ممکن است چند با تکرار گردد تا بتوان اسانس یک گیاه را به دست آورد.
آیا در این روش کیفیت مواد استحصال شده به صورت مطلوب و در حد بالایی است؟
در این فرآیند به علت دمای حدود ۱۰۰ درجه سانتیگراد، بعضی از اجزای اسانس به مواد دیگر تبدیل شده یا در مجاورت هوا اکسید می شود. این موضوع باعث کاهش مرغوبیت اسانس حاصل می شود.
… (متن کامل این مقاله در مستند ویژه سومین جشنواره و نمایشگاه گیاهان دارویی، فرآورده های طبیعی و طب سنتی ایران منتشر شده است که فایل کامل آن را می توانید از اینجا دانلود نمایید).
https://medplant.ir/?p=26580