بررسی پاسخ‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاه دارویی سرخارگل (Echinacea purpurea (L) Moench) به تنش دمای پایین

.
محسن زواره ، سمانه اسدی صنم، همت الله پیردشتی، فاطمه سفید کن ، قربانعلی نعمت زاده
.

چکیده:
با هدف بررسی پاسخ‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاه دارویی سرخارگل به تنش دمای پایین، پژوهشی به‌‌صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال ۱۳۹۲، اجرا شد. گیاهچه‌های پنج ماهه سرخارگل به‌مدت شش ساعت در سه سطح دمایی ۲۳ (شاهد)، ۴ و ۴- درجه سلسیوس قرار داده شدند و سپس مقدار نشت یونی (EL) و مالون‌دی‌آلدهید (MDA)، فعالیت آنزیم‌های سوپر‌اکسید‌دیسموتاز (SOD)، پراکسیداز (POD)، کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز (APX) و پلی فنول اکسیداز (PPO)، اکسیداسیون پروتئین‌ برگ‌ها، میزان فنل، فلاونوئید کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (DPPH) و نیز، متغیرهای فلورسانس کلروفیل از جمله Fm’، Fv’/Fm’، NPQ و qP اندازه‌گیری شدند. نتایج آزمایش افزایش معنی‌دار مقدار نشت یونی و MDA را در برگ‌های سرخارگل به دنبال داشته است به‌طوری‌که بیشترین مقدار نشت یونی (۷/۵۵ درصد) و MDA (3/12 نانومول بر گرم بافت تازه)، در دمای ۴- درجه سلسیوس به‌دست آمد. در این مطالعه، بیشترین فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی SOD، CAT و APX در گیاهچه‌هایی ثبت شد که تحت تنش سرما (۴ درجه سلسیوس) قرار داشتند. فعالیت دو آنزیم POD و PPO با کاهش دما به ۴- درجه سلسیوس کاهش یافت. بیشترین مقدار پروتئین هم، در شرایط سرما محاسبه شد که نسبت به تیمار شاهد در حدود ۵/۶۵ درصد افزایش داشت. تنش دمای پایین، میزان فنل و فلاونوئید کل سرخارگل‌ها را کاهش داد. بیشترین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (۹۳/۰ درصد) در تیمار شاهد به‌دست آمد. اختلاف معنی‌داری در بین متغیرهای فلورسانس در شرایط تاریکی مشاهده نشد با این‌حال، مقدار Fm’ و Fv’/Fm’ با افزایش تنش کاهش یافت و بیشترین مقدار NPQ و qP هم، در دمای ۴- درجه سلسیوس ثبت شد. به‌طور کلی، می‌توان اظهار داشت که گیاه سرخارگل تحمل نسبتاً خوبی به تنش دمای پایین تا ۴- درجه سلسیوس دارد.
واژه‌های کلیدی: آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، سرما، فلورسانس کلروفیل، نشت یونی،

.