مارتیغال یا خارمریم با نام علمی Silybum marianum گیاهی علفی,یکساله,با ساقه ی گل دهنده ی ۵۰-۲۵۰ سانتی متر و از خانواده آفتابگردان Asteraceae می باشد. برگ های آن پهن و شکننده بوده و ظاهری مرمری شکل دارند و در کناره های ان خارهای زرد وجود دارد. خار مریم درشت و خاردار بوده و دارای گل های ابی رنگ بوده که در انتهای ساقه تشکیل می شوند.در توده های بومی ان گاهی گل سفید نیز رویت می شود.بذر های این گیاه نیز به اندازه ی دانه ی گندم بوده و دارای ناف سفید رنگ و برجسته بوده و سطح صاف به رنگ قهوه ای روشن دارند. و همچنین بذر ها دارای پاپوس هستند که هنگام رسیدن در اثر باد پراکنده میشود.این گیاه ریشه راست و دارای انشعابات زیادی می باشد.
ترکیبات شیمیایی
در میوه های ان بین ۱ تا ۴ درصد فلاونوید های مختلف وجود دارد که به مجموعه ان ها سیلی مارین گفته می شود و همچنین دارای مواد موثر تلخ و پلی استیلن میباشد.مقدار مواد موثر ماریتیغال یا خار مریم در ایران بیشتر از سایر کشور ها ذکر شده و رنگ گل در توده بومی خار مریم بنفش است.گاهی رنگ گل سفید هم در ان دیده میشود که در بذر حاصل از انواع گل سفید ماده ی دارای اثر بالا موجو نمی باشد.
نحوه پرورش
کاشت خار مریم بصورت ردیفی که در هر ردیف ۷ تا ۹ بذر در واحد طول و فاصله هر ردیف ۵۰ سانتی متر با عمق کشت ۲ تا ۳ سانتی متر صورت می گیرد و مناسب میباشد. و گیاه تقریبا ۸۰ روز پس از کشت به گل می نشیند. این گیاه از هر گونه نیاز به کود ازته مبراست.
نحوه برداشت
امکان برداشت این محصول با کمباین غلات وجود دارد و هنگامی که کاپیتول های اصلی وارد مرحله ی رسیدن شدند باید به سرعت اقدام به برداشت کرد و پس از خشک کردن بذر ان را بوجاری نمود.در مساحت های کوچک می توان در چند نوبت اقدام به برداشت کاپیتول های رسیده ی ان نمودکه در این صورت هزینه ی برداشت قابل توجه می باشد.
بخش موثردراندام گیاه
بخشهای درمانی این گیاه دانه و برگ آن است و بذر های ان از نظر مواد موثر ارزشمند تر از دیگر قسمت های ان میباشد.
ماریتیغال گیاهی است یک ساله، مدیترانه ای و در جلگه های هموار با آب و هوای گرم و در خاکهای شنی سبک می روید.
از مواد موثره میوه های رسیده ماریتیغال برای معالجه بیماریهای کبدی(سیروز و مسمومیتهای کبدی) و پیشگیری از سرطان کبد استفاده می شود. از مواد موثره این گیاه در اکثر کشورهای غربی داروهای فوق تخصصی فراوانی تهیه و در بازار دارویی به فروش می رسد.
در میوه های این گیاه، فلاونوئیدهای مختلفی ساخته و ذخیره می شود که مقدار آنها متفاوت است و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش و نوع گیاه دارد و بین ۲ تا ۵ درصد است. مهمترین فلاونوئیدهای میوه ماریتیغال عبارتند از: سیلی بین، سیلی کریستین و سیلی دیانین که مجموعه آنها تحت عنوان سیلی مارین شناخته می شوند. این فلاونوئیدها ضد مسمومیتهای کبدی هستند.
https://medplant.ir/?p=2473