بررسی تنوع فنوتیپی میزان فنل کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی توده‌های بومی ریحان (Ocimum basilicum L.) ایران

.
محمد آقایی؛ عباس حسنی ؛ رضا درویش‌زاده    
۱دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
۲دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
۳دانشیار، گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

.
چکیده
گیاهانی که انسان مصرف می‌کند شامل ترکیب‌های مختلف ازجمله پلی‌فنل‌ها می‌باشد. فنل‌های موجود در رژیم غذایی به‌دلیل اثرات آنتی‌اکسیدانی و احتمالاً ضدسرطانی قابل‌توجه می‌باشند. در این پژوهش میزان فنل کل (با استفاده از معرف فولین) و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (با روش Ferric Reducing Antioxidant Power (FRAP)) 31 توده ریحان بومی ایرانی (Ocimum basilicum L.) با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه‌گیری شد. برای بررسی وجود یا عدم وجود رابطه خطی بین متغیرها از ضریب همبستگی ساده و برای گروه‌بندی ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از الگوریتم وارد (ward) براساس ضریب تشابه City block استفاده گردید. نتایج نشان داد که بیشترین میزان فنل کل مربوط به توده یزد II با ۸۴/۱۹ میلی‌گرم در گرم وزن تر و کمترین میزان آن مربوط به توده همدان با ۰۷/۱ میلی‌گرم در گرم وزن تر بود. همچنین بیشترین میزان ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل مربوط به توده بیرجند با ۷۳/۳ میلی‌مول در ۱۰۰ گرم وزن تر و کمترین میزان آن مربوط به توده شیراز II با ۴۵/۰ میلی‌مول در ۱۰۰ گرم وزن تر بود. همبستگی فنوتیپی بین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل و محتوای فنل کل در توده‌های ریحان r = 0.59 بود. براساس تجزیه خوشه‌ای، توده‌های مورد بررسی در سه گروه قرار گرفتند و توده‌های سنندج III و شیراز II بیشترین فاصله ژنتیکی را از یکدیگر داشتند. همچنین مشخص گردید که روابط ژنتیکی بین توده‌های مورد مطالعه، با منشأ جغرافیایی آنها مطابقت ندارد. البته توده‌های ریحان تنوع قابل ملاحظه‌ای را برای صفات مورد مطالعه نشان دادند که این می‌تواند در مدیریت ژرم‌پلاسم و نیز برای اصلاح گیاه مفید باشد.
کلیدواژگان: تنوع فنوتیپی؛ ریحان (Ocimum basilicum L.)؛ توده‌های بومی؛ فنل کل؛ ظرفیت آنتی‌اکسیدانی

.