
مقدمه
لبنان تاریخ طولانیای در کشت انواع گیاهان دارویی و ادویهای دارد که هم جزء منظره کشاورزی کشور و هم جزء آشپزی فرهنگی آن میباشند. با وجود چالشهایی که کشور با آنها روبهرو است، تولید گیاهان دارویی و ادویهای همچنان بخش مهمی از اقتصاد و سنتهای محلی لبنان است. برخی از رایجترین گیاهان دارویی و ادویههای تولید شده در لبنان عبارتند از:
۱. زعتر
زعتر یک ترکیب ادویهای سنتی در خاورمیانه است که در لبنان بسیار محبوب است. این ترکیب معمولاً از آویشن، دانههای کنجد، سماق و نمک تشکیل میشود. زعتر به طور گستردهای در لبنان کشت میشود و نقش مرکزی در آشپزی لبنانی دارد و معمولاً در غذاهایی مانند مناقیش (نان تخت با زعتر) و بهعنوان ادویه برای گوشتها و سبزیجات استفاده میشود.
۲. مرزنجوش
مرزنجوش یکی دیگر از گیاهان کلیدی است که در لبنان کشت میشود، بهویژه در نواحی کوهستانی. این گیاه در بسیاری از غذاهای لبنانی، بهویژه در آشپزی سبک مدیترانهای، بهعنوان ادویه یا به صورت تازه استفاده میشود. کشت مرزنجوش همچنان بخش مهمی از سنت کشت گیاهان در لبنان است.
۳. نعناع
نعناع، بهویژه نوع وحشی آن، بهطور معمول در لبنان کشت میشود. این گیاه در بسیاری از غذاهای سنتی لبنانی مانند تبوله (سالاد جعفری و بلغور) استفاده میشود و همچنین در چایها و نوشیدنیها کاربرد دارد. نعناع لبنانی بهدلیل ویژگیهای معطرش در بازار جهانی گیاهان دارویی شناخته شده است.
۴. آویشن
آویشن که جزو ترکیبات اصلی زعتر لبنانی است، بهطور گستردهای در لبنان کشت میشود. این گیاه نه تنها بهعنوان ادویه، بلکه برای مصارف دارویی نیز استفاده میشود. آویشن لبنانی بهدلیل طعم معطر و قویای که دارد، یک گیاه مهم در آشپزی محلی است.
۵. گشنیز
گشنیز یکی دیگر از گیاهان دارویی است که در لبنان به طور گستردهای کشت میشود. این گیاه هم بهصورت تازه و هم بهصورت دانه خشک استفاده میشود. گشنیز تازه در سالادها، خورشها و سسها بهطور معمول استفاده میشود، در حالی که دانههای خشک آن بهعنوان ادویه در آشپزی لبنانی و خاورمیانهای کاربرد دارند.
۶. مریمگلی و رزماری
مریمگلی و رزماری از دیگر گیاهانی هستند که معمولاً در اقلیم مدیترانهای لبنان کشت میشوند. این گیاهان در بسیاری از غذاهای لبنانی، از جمله گوشتهای بریان و سوپها، استفاده میشوند و همچنین برای خواص دارویی آنها مورد استفاده قرار میگیرند.
صادرات گیاهان دارویی و ادویهای لبنان
لبنان نقش مهمی در بازار جهانی گیاهان دارویی و ادویهای ایفا میکند و طیف متنوعی از این محصولات را به کشورهای مختلف صادر میکند. در سال ۲۰۲۲، لبنان حدود ۱۲.۲ میلیون دلار ادویه صادر کرد و در رتبه ۳۷ صادرکنندگان جهانی قرار گرفت.
مقاصد اصلی صادرات:
- هلند: ۱.۶۷ میلیون دلار
- ایالات متحده: ۱.۴۸ میلیون دلار
- کانادا: ۱.۰۴ میلیون دلار
- آلمان: ۱.۰۲ میلیون دلار
- بریتانیا: ۹۴۵ هزار دلار
روندها و پیشبینیها:
انتظار میرود بازار ادویه و گیاهان دارویی لبنان بین سالهای ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۹ با نرخ رشد سالانه ۹.۱۷ درصد افزایش یابد و حجم بازار تا سال ۲۰۲۹ به ۸۱.۵۱ میلیون دلار برسد.
تأثیر حوادث اخیر در لبنان بر قیمت گیاهان دارویی و ادویهای در جهان
چالشهای اقتصادی و سیاسی اخیر در لبنان تأثیرات زیادی بر بخش کشاورزی این کشور، از جمله تولید و صادرات گیاهان دارویی و ادویهای، گذاشته است. این تأثیرات به صورتهای زیر نمایان شده است:
۱. بیثباتی اقتصادی
بحران مالی جاری در لبنان منجر به کاهش شدید ارزش پول ملی، افزایش تورم و کاهش قدرت خرید کشاورزان شده است. این عوامل موجب افزایش هزینههای نهادههای کشاورزی مانند بذر، کود و سیستمهای آبیاری شده که تأثیر مستقیمی بر تولید گیاهان دارویی و ادویهای دارند.
۲. کاهش تولید
کشاورزان لبنان به دلیل محدودیت در دسترسی به منابع و زیرساختها با مشکلاتی در حفظ سطح تولید روبهرو هستند. ناتوانی در تأمین هزینههای تکنیکهای کشاورزی مدرن یا جایگزینی تجهیزات قدیمی باعث کاهش میزان تولید ادویههای کلیدی مانند گشنیز، زردچوبه و ترکیبات ادویهای شده است.
۳. اختلالات در زنجیره تأمین
اختلالات اقتصادی، به همراه زیرساختهای حملونقل در حال فروپاشی، باعث بروز تنگناهایی در زنجیره تأمین شده است. این موضوع منجر به تأخیر در صادرات و افزایش هزینههای لجستیکی شده که باعث کمتر رقابتی شدن گیاهان دارویی و ادویهای لبنان در بازارهای بینالمللی میشود.
۴. تأثیر بر قیمتهای جهانی
- کاهش عرضه: کاهش ظرفیت لبنان در تولید و صادرات منجر به کمبود برخی از ادویهها در بازارهای جهانی شده است.
- نوسانات قیمت: کمبود عرضه از لبنان باعث افزایش قیمت برخی گیاهان دارویی و ادویهای، به ویژه در مناطقی که به شدت به واردات از لبنان وابسته هستند، مانند اروپا و خاورمیانه، شده است.
- تأمینکنندگان جایگزین: شکافهای ایجاد شده بهوسیله کاهش صادرات لبنان تا حدی توسط کشورهای دیگر مانند ترکیه و هند پر شده که ممکن است قیمتها را در طول زمان تثبیت کند اما همچنین میتواند دینامیک بازار را تغییر دهد.
۵. وابستگی به واردات
در حالی که لبنان با مشکلاتی در صادرات روبهرو است، بیشتر به واردات نهادههای کشاورزی وابسته شده است. این وابستگی فشار بیشتری بر اقتصاد کشاورزی محلی وارد کرده و در نتیجه عرضه ادویههای باکیفیت برای صادرات کاهش یافته است.
نگاه جهانی
چالشهای لبنان نمایانگر آسیبپذیریهای گستردهتری در تجارت جهانی ادویه است. لبنان بهعنوان یک بازیگر مهم در بازار ادویههای خاورمیانه، کاهش نقش آن نشاندهنده پیوندهای پیچیده زنجیره تأمین بینالمللی و تأثیر بحرانهای منطقهای بر بازارهای جهانی است.
در نتیجه، بیثباتی اقتصادی و سیاسی اخیر لبنان منجر به کاهش تولید، اختلال در صادرات و نوسانات قیمت گیاهان دارویی و ادویهای در بازارهای جهانی شده است. این چالشها بر لزوم استفاده از روشهای پایدار کشاورزی و ثبات اقتصادی برای بازگرداندن جایگاه لبنان بهعنوان یک صادرکننده کلیدی تأکید دارند.
https://medplant.ir/?p=37639