مارچوبه (Asparagus officinalis) از خانواده مارچوبگان (Asparagaceae)، گیاهی است چندساله که در مناطق معتدل رشد کرده و به خاک‌های سبک و غنی از مواد مغذی نیاز دارد. تولید آن از طریق کاشت بذر یا نشاء انجام می‌شود و برداشت پس از ۲ تا ۳ سال آغاز می‌گردد. رشد مارچوبه در بهار اوج می‌گیرد و ساقه‌های خوراکی آن برداشت می‌شود. به دلیل مقاومت بالا و نیاز کم به آبیاری، کشت آن در بسیاری از مناطق اقتصادی و پایدار است.

مارچوبه به دلیل خواص تغذیه‌ای بالا و فواید دارویی، در صنایع کشاورزی، غذایی و داروسازی اهمیت زیادی دارد. سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها است و به عنوان یک ماده غذایی سلامت‌محور شناخته می‌شود. در داروسازی برای بهبود هضم و تقویت سیستم ایمنی کاربرد دارد. همچنین، تجارت جهانی مارچوبه به دلیل تقاضای بالا در بازارهای آمریکا و اروپا، ارزش اقتصادی قابل توجهی دارد و به منبع درآمد مهمی برای کشورهای تولیدکننده تبدیل شده است.

مارچوبه گیاهی است که از دارای دو نوع پایه نر و ماده است. هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند:

1. پایه نر: پایه‌های نر تولید بذر نمی‌کنند و انرژی بیشتری را به تولید جوانه‌های خوراکی اختصاص می‌دهند. این بدان معناست که مارچوبه‌های نر می‌توانند جوانه‌های بزرگ‌تر و با کیفیت‌تری تولید کنند که برای مصرف خوراکی بسیار مطلوب است. از نظر اقتصادی و مصرف خوراکی، پایه‌های نر به دلیل کیفیت بالاتر جوانه‌هایشان معمولاً مهم‌تر هستند.
2. پایه ماده: پایه‌های ماده مارچوبه میوه (بذر) تولید می‌کنند و معمولاً به دلیل این کار، انرژی خود را به تولید بذر و نه به تولید جوانه‌های خوراکی اختصاص می‌دهند. این به این معنی است که جوانه‌های تولیدی از پایه‌های ماده معمولاً کوچک‌تر و کمتر با کیفیت هستند. با این حال، پایه‌های ماده می‌توانند به تولید بذر و تکثیر گیاه کمک کنند.

از نظر صادرات، پرو و مکزیک بزرگ‌ترین صادرکنندگان مارچوبه در جهان هستند. پرو در بازارهای آمریکا و اروپا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، هرچند صادرات آن در سال ۲۰۲۰ به دلیل چالش‌های لجستیکی و داخلی کاهش یافت، اما پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که صادرات این کشور در سال‌های بعد بهبود یافته و به حدود ۱۳۸ هزار تن خواهد رسید​. از نظر واردات، ایالات متحده بزرگ‌ترین واردکننده مارچوبه در جهان است که حدود ۷۵ درصد از واردات خود را از پرو تأمین می‌کند. بازارهای اروپایی نیز اهمیت زیادی دارند، به‌خصوص کشورهایی مانند اسپانیا، آلمان و فرانسه که مصرف‌کنندگان عمده مارچوبه در این قاره هستند​. در بازارهای بین‌المللی، قیمت مارچوبه بسته به کیفیت، فصل برداشت و محل تولید بین ۳ تا ۷ دلار در هر کیلوگرم متغیر است.

در سال ۲۰۲۳، پنج کشور برتر تولیدکننده مارچوبه عبارت بودند از:

1. چین: بزرگترین تولیدکننده مارچوبه در جهان با تولید حدود ۷ میلیون تن در سال. چین بیشترین تولید را برای مصرف داخلی دارد و صادرات کمی انجام می‌دهد.
2. مکزیک: تولید حدود ۳۰۱ هزار تن مارچوبه، که به دلیل شرایط آب و هوایی مطلوب، عمدتاً به بازارهای آمریکا صادر می‌شود. قیمت هر کیلو مارچوبه مکزیکی در بازار آمریکا به‌طور متوسط بین ۳ تا ۴ دلار است.
3. پرو: یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان مارچوبه با حجم صادراتی بالا به ایالات متحده و اروپا. مارچوبه پرویی به دلیل کیفیت بالا و حمل‌و‌نقل سریع، در بازارهای بین‌المللی قیمت بالایی دارد.
4. آلمان: آلمان به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده مارچوبه در اتحادیه اروپا شناخته می‌شود. این کشور علاوه بر تولید داخلی، واردکننده عمده از اسپانیا و هلند است.
5. ایالات متحده: تولید داخلی مارچوبه در آمریکا به ویژه در ایالت‌هایی مانند کالیفرنیا صورت می‌گیرد، اما این کشور نیاز به واردات از مکزیک و پرو دارد تا تقاضای بالا را تامین کند.

ده شرکت برتر تولیدکننده مارچوبه در جهان شامل شرکت‌های زیر هستند:

1. Camposol (پرو) – یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان مارچوبه به آمریکا و اروپا.
2. DanPer (پرو) – تامین‌کننده مارچوبه تازه و فرآوری‌شده.
3. Agrizar (مکزیک) – بزرگ‌ترین تولیدکننده مارچوبه در مکزیک.
4. Altar Produce (مکزیک) – صادرکننده اصلی مارچوبه به آمریکا.
5. Southern Specialties (آمریکا) – تولیدکننده و صادرکننده مارچوبه به بازارهای آمریکای شمالی.
6. Del Campo Supreme (مکزیک) – شرکت پیشرو در صادرات مارچوبه.
7. Sociedad Agricola Viru (پرو) – صادرکننده مهم به اروپا.
8. Eurofresh Farms (آمریکا) – تمرکز بر تولید ارگانیک.
9. Hortifrut (شیلی) – تولیدکننده و صادرکننده مارچوبه.
10. Perales & Ampuero (پرو) – تامین‌کننده مهم مارچوبه.