به گزارش شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی به نقل از پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی، طرح پژوهشی اثربخشی برخی گیاهان دارویی متداول در ایران بر نشانگران فشار اکسیداتیو ناشی از فعالیت‌های ورزشی توسط دکتر معصومه هلالی زاده عضو هیات علمی گروه فیزیولوژی ورزشی پژوهشگاه انجام شد.

آنتی اکسیدان ها سلول‌های بدن را در برابر آسیب‌های ناشی از فعالیت مولکول های ناپایدار رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند.

افزایش استرس اکسیداتیو ناشی از تولید مقادیر زیاد اکسیدان ها و گونه‌های واکنش‌پذیر اکسیژن (ROS) است که توسط عوامل گسترده التهاب زا و سلول‌های ایمنی و اپیتلیال ساخته می‌شوند. مطالعات اخیر، سازوکارهای اثربخش مکمل یاری با آنتی‌اکسیدان‌ها را در پیشگیری از استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت ورزشی موردبررسی قرار داده‌اند. اخیراً، برخی مداخلات ورزشی بر نقش کلیدی گیاهان دارویی به‌عنوان آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی در پیشگیری از استرس اکسیداتیو در ورزشکاران اشاره داشته‌اند.

هدف مطالعه حاضر، تجمیع نتایج متناقض چندین تحقیق انجام‌شده درباره اثربخشی گیاهان دارویی متداول در ایران شامل: زعفران، زنجبیل، دارچین، سیر و عناب بر شاخص‌های استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت ورزشی بود که به دلیل گزارش محدود داده‌ها و عدم دسترسی به یافته‌های تأثیرگذار بر روند پژوهش، امکان محاسبه اندازه اثر در مقالات مربوط به دو گیاه دارویی دارچین و عناب میسر نبود و از ادامه پروسه فرا تحلیل حذف شدند. این فرا تحلیل شامل نتایج جمع‌آوری‌شده از مجموعاً ۱۰ مطالعه واجد شرایط است که از بین ۱۴۸ تحقیق انجام‌شده در این زمینه برگزیده شدند.

تمامی این تحقیقات مورد شاهدی و انسانی بودند. درمجموع، ۲۳ اندازه اثر در این مطالعات مشاهده شد که ۱۰ مورد مربوط به زعفران (شامل ۵ اندازه اثر مثبت و ۵ اندازه اثر منفی)، ۷ مورد مربوط به زنجبیل (شامل ۷ اندازه اثر مثبت) و ۶ مورد مربوط به سیر (شامل ۵ اندازه اثر مثبت و ۱ اندازه اثر منفی) بود.

بنابراین فعالیت ورزشی و مکمل سیر نسبت به دارونما تفاوت معنی‌داری در ظرفیت آنتی‌اکسیدانی تام ایجاد می‌کنند. در بررسی اثر نوع مداخله، اندازه اثر میانگین استاندارد تمرین (۳۸۱/۱) از تمرین+سیر (۳۱/۱-) بیشتر بود. با توجه به عدم معنی‌داری ارزش t محاسبه‌شده (۶۱۳/۰)، بین میانگین اندازه اثرهای تأثیر نوع مداخله بر ظرفیت آنتی‌اکسیدانی تام تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد.

بر اساس جمع‌بندی نتایج این فرا تحلیل:

۱٫ مکمل یاری با زعفران موجب افزایش آنزیم‌های دفاع آنتی‌اکسیدانی در فعالیت ورزشی می‌شود.

۲٫ فعالیت ورزشی و مصرف مکمل زنجبیل نسبت به دارونما تفاوت معنی‌داری بر مقدار مالون دی آلدئید ایجاد می‌کند.

۳٫ فعالیت ورزشی و مکمل سیر نسبت به دارونما تفاوت معنی‌داری در ظرفیت آنتی‌اکسیدانی تام ایجاد می‌کند.