بررسی تأثیر تراکم و تنش رطوبتی بر خصوصیات رشد، عملکرد و درصد روغن گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.)

نویسندگان
محمداقبال قبادی ۱؛ ساناز فتاحی۲
۱- استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
۲- دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده
گیاهان برای دستیابی به رشد و عملکرد مناسب در شرایط تنش رطوبتی (دیم تا نیمه‌آبی) نیاز به تراکم کشت مطلوب دارند. به‌منظور بررسی تأثیر رژیم آبیاری و تراکم بوته بر خصوصیات رشد، عملکرد و درصد روغن گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.) آزمایشی در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه اجرا شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طراحی شد. کرت‌های اصلی شامل زمان آبیاری (بدون آبیاری (دیم)، آبیاری در مرحله ساقه رفتن، آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی و آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی + پرشدن دانه) و کرت‌های فرعی شامل تراکم بوته (۱۰، ۳۰، ۵۰ و ۷۰ بوته در مترمربع) بودند. نتایج این مطالعه نشان داد که اثر زمان آبیاری و تراکم بر عملکرد زیست توده، عملکرد دانه، تعداد دانه در چتر و وزن هزاردانه معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد زیست‌توده (در دو بار آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی و تراکم ۵۰ بوته در مترمربع) و عملکرد دانه (در سه بار آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی + پرشدن دانه با تراکم ۳۰ بوته در مترمربع) به‌ترتیب با ۹/۵۴۲ و ۲/۲۴۶ گرم در مترمربع بدست آمد. بیشترین تأثیر زمان آبیاری بر تعداد دانه در چتر (۴۵% افزایش نسبت به شرایط دیم) و بیشترین تأثیر تراکم بوته بر تعداد چتر در بوته (۷/۴۴% کاهش ۱۰ بوته نسبت به ۷۰ بوته در مترمربع) بدست آمد. در این آزمایش درصد روغن تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت. به‌طور کلی، این مطالعه نشان داد که گیاه گشنیز در شرایط دیم دارای عملکرد مناسبی بوده و با افزایش هر دور آبیاری حدود ۱۶% بر عملکرد دانه اضافه شده است.

کلیدواژه ها: گشنیز (Coriandrum sativum L.)؛ رژیم آبیاری؛ خصوصیات مرفولوژیکی؛ عملکرد دانه

http://ijmapr.areeo.ac.ir/article_108101_690bc5152212e7a9e169d357404123cf.pdf