بررسی اثر عصاره کاسنی (.Cichorium intybus ) و اسانس کرفس بختیاری (.Kelussia odoratissima Mozaff) بر رفع مسمومیت ناشی از سموم ارگانوفسفر در موش صحرایی

 
قاسمی پیربلوطی عبداله*,شاه ولی علی,سقایی فیروزه,عزیزی شهرزاد,حامدی بهزاد,شاهقلیان لهراسب

* مرکز پژوهش های گیاهان دارویی و دام پزشکی سنتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد

.

مقدمه و هدف: در دانش بومی طب سنتی و دام پزشکی سنتی از برخی گیاهان دارویی به عنوان رفع مسمومیت به کار می رفته است. به همین منظور جهت بررسی اثر ضد مسمومیت عصاره یا اسانس دو گیاه دارویی و مقایسه اثرات این گیاهان با داروهای سنتزی در مسمومیت با سموم ارگانوفسفره تحقیق حاضر انجام شد.
روش تحقیق: در همین راستا اثر عصاره اتانولی ریشه کاسنی و اسانس برگ گیاه کلوس بر روی بافت های کبد و کلیه موش صحرایی مورد بررسی قرار گرفتند. صفاتی نظیر میانگین تغییر وزن ثانویه و ضایعات پاتولوژیکی مورد ارزیابی قرار گرفتند.
نتایج و بحث: نتایج به دست آمده از مشاهدات هیستوپاتولوژیک کلیه نشان داد که کمترین ضایعات مربوط به گروه تحت درمان با کلوس با پیمانه ۲۰۰ و ۴۰۰ میلی گرم در کیلو گرم و بیشترین ضایعات در گروه های تحت درمان با ریشه کاسنی با پیمانه ۲۰۰ و ۴۰۰ میلی گرم در کیلو گرم و گروه تحت درمان با داروی استاندارد (فنوباربیتال سدیم و شارکل فعال) بود. در بررسی هیستوپاتولوژیک نمونه های کبد بیشترین اثر حفاظتی مربوط به گروه تحت درمان با داروی استاندارد و در ادامه گروه تحت درمان با گیاه کلوس با پیمانه ۴۰۰ میلی گرم در کیلوگرم و سپس گروه تحت درمان با گیاه کلوس با پیمانه ۲۰۰ میلی گرم بودند. کمترین اثر حفاظت کنندگی کبدی مربوط به گروه شاهد و گروه تحت درمان با کاسنی با پیمانه ۲۰۰ میلی گرم بود. نتایج مربوط به تغییر افزایش وزن ثانویه به وزن اولیه حاکی از آن بود که گروه تحت درمان با داروی استاندارد بیشترین افزایش وزن و گروه تحت درمان با گیاه کلوس با پیمانه ۲۰۰ میلی گرم کمترین میانگین افزایش را داشتند.
توصیه کاربردی/ صنعتی: با بررسی نتایج چنین به نظر می رسد که وجود ماده موثره در گیاه کلوس می تواند اثرات مسمومیت سموم ارگانوفسفره را کاهش دهد، بنابراین استخراج ماده موثره از این گیاه را توصیه می شود.

کلید واژه: گیاهان دارویی، ارگانوفسفر، مسمومیت، کلوس یا کرفس بختیاری

.