در ازبکستان حدود ۴۰۰۰ گونه گیاهی وجود دارد و حدود ۴۰۰ گونه آن برای استحصال روغن مورد استفاده قرار می گیرد. در منطقه ای از ازبکستان گیاهان دارویی در مزارع با مقیاس صنعتی کشت می شود از جمله این گیاهان؛ همیشه بهار، بابونه رومی، گونه هایی از نعناع،‌ نسترن کوهی و سنبل الطیب هستند. داروهای گیاهی بیشتر در مناطق روستایی مورد استفاده قرار می گیرد که در آن مناطق، خدمات بهداشتی به راحتی در دسترس عموم نیست. همچنین استفاده از طب سنتی و گیاهان دارویی به دلیل کمتر بودن مضرات آن بیشتر از داروهای مدرن در این کشور مورد استفاده قرار می گیرد و لذا در سال ۱۹۹۷ آیین نامه استفاده از داروهای گیاهی تنظیم شد. این قانون با همان قوانین و مقررات استفاده از داروهای معمولی اجرا می شود. حدود ۴۰۰ گونه جدید گیاهی از جمله زینتی، چوبی، درختان میوه و دارویی شناسایی و معرفی شده اند. برنامه هایی برای تولید ۶۲ نوع ترکیب از گیاهان دارویی توسط کمیته علوم و فنون موسسه تحقیقات آکادمی وزارت بهداشت ازبکستان و سازمان های دیگر انجام شده است. مهمترین مشکلات گیاهان دارویی و معطر در کشور ازبکستان، در معرض خطر انقراض قرار گرفتن آن ها به دلیل چرای بی رویه دام، برداشت بیش از اندازه، عدم کشت، عدم حفاظت و تحقیقات ناکافی در این زمینه است. کشور ازبکستان دارای پتانسیل بسیار زیادی برای بهره برداری تجاری از گیاهان دارویی و معطر می باشد.

کارشناسان معتقدند که با وجود این استعداد، بخش صنعت استان تاکنون در زمینه گیاهان دارویی کمترین سرمایه گذاری را داشته و سهم اشتغال آن نیز در استان بسیار محدود می باشد.

کشور مجارستان با مساحت ۹۳۰۰۰ کیلومتر مربع (یک درصد کل مساحت اروپا) و جمعیت ۱۰ میلیون نفر در ناحیه مرکزی شرق اروپا قرار دارد. فلور گیاهی این کشور دارای ۲۲۰۰ گونه گیاهی است که ۵۳۵ عدد از آنها حفاظت شده می باشند. بر طبق سرشماری های صورت گرفته در سال ۲۰۱۴ میلادی، تقریبا ۲۰ تا ۲۵ هزار نفر از مردم مجارستان در ۲۵ نوع فعالیت اقتصادی مرتبط با تولید و فرآوری گیاهان دارویی در این کشور اشتغال دارند و میزان تولید سالیانه گیاهان دارویی و معطر مجارستان در حدود ۲۰ هزار تن (وزن خشک) تخمین زده شده است. عمده ترین گیاهان دارویی تولید شده در این کشور عبارتند از: خردل، رازیانه، خشخاش، بادرنجبویه، نعناع فلفلی، آویشن و همیشه بهار. همچنین انجدان رومی، مرزه و سنبل الطیب نیز مورد توجه تولیدکنندگان خرده مالک می باشند. در مجارستان توجه ویژه ای به ارقام پرمحصول گیاهان دارویی وجود دارد و شرکت های تولیدکننده همواره بدنبال رسیدن به ارقام جدیدتر با عملکرد بالاتر می باشند. ۵۰۰۰ نفر نیز در قالب بهره برداری از گیاهان دارویی و معطر خودرو در طبیعت فعالیت می کنند و ۱۱۰ تا ۱۲۰ گونه گیاهی مورد برداشت قرار می گیرد.

کتاب “کاربرد گیاهان دارویی و معطّر در طراحی منظر و باغ های شفابخش” همزمان با بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران (اردیبهشت ماه ۱۳۹۴) منتشر شد.

کشورهای قاره اروپا به عنوان کشورهای پیشتاز در تولید و فرآوری گیاهان دارویی دارای دو قطب مختلف هستند که این دو قطب در شرق و غرب این قاره قرار دارند. کشورهای شرق اروپا همچون مجارستان، بلغارستان، جمهوری چک، لهستان و اسلواکی عمده تمرکز خود در زمینه گیاهان دارویی را بر اصلاح، تولید زراعی، عصاره گیری و اسانس گیری از گیاهان دارویی قرار داده اند و این در حالی است که کشورهای غرب اروپا همچون آلمان، فرانسه، اسپانیا و انگلستان بیشتر در حوزه های بیوتکنولوژی گیاهان دارویی، مهندسی ژنتیک، تولید درون شیشه ای متابولیت ها و مسائل مرتبط با این موضوعات تمرکز دارند.

آشنایی با مواد موثره و اندام های مورد استفاده در گیاهان دارویی و معطر

فهرست نام علمی و نام عمومی گیاهان دارویی و معطر

گلستان به دلیل تنوع اقلیمی و تنوع خاک بسیار بالا، رویشگاه گیاهان نادر دارویی است که به دلیل نبود برنامه ریزی جامع و مدیریت اصولی، بسیاری از گونه ها زیر پای طبیعت گردان و یا احشام از بین می رود.

گیاهان دارویی دارای ترکیبات مؤثره مختلفی هستند که معمولا تعداد اندکی از ترکیبات هر گیاه دارای اهمیت بالاتری در صنایع دارویی هستند. در لیست زیر، مهمترین ترکیبات مؤثره در ۷۴ گونه گیاه دارویی در اختیار شما قرار می گیرد.