به گزارش شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی به نقل از خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، دیباج دامغان که از آن بعنوان بام کویر ایران و یکی از بکرترین مناطق استان سمنان یاد می‌کنند در ۵۲ کیلومتری شمال شهرستان دامغان واقع شده است. دیباج که قبلاً به «چهارده» و یا «چهارده رودبار» اشتهار داشته و هنوز این نام در میان مردم محلی رایج است اما از سال ۷۵ به‌صورت رسمی این منطقه به شهر تبدیل شد. آب و هوای دیباج، در زمستان سرد و در تابستان معتدل است.

از مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی و گردشگری و تاریخی این شهر می‌توان به چشمه علی، آب درمانی(باد آب) تنگه‌ی زندان لارکوه، بقعه‌ی مبارک امامزاده محمد دیباج که قدمتی حدود ۸۰۰ سال دارد که شاهرخ بانی آن بوده است، اشاره کرد.

دیباج:

شهر دیباج با داشتن آب و هوای مناسب ییلاقی و مناطق گردشگری طبیعی بکر و بالقوه نظیر آبشارها، تنگه‌ها، چشمه‌ها و آثار تاریخی متنوع از جمله بقعه‌ها، بناها، خانه‌های قدیمی و … یکی از مناطق هدف گردشگری استان سمنان است.

یکی از مناطق بکر و کمتر معرفی شده دیباج، منطقه‌ی «سربند» است که به علت ارتفاع زیاد به «بام کویر» شهرت یافته است.

سربند:

سربند منطقه‌ای بسیار دیدنی واقع در شمال شرق شهر دیباج در دامنه‌ای بسیار چشم‌نواز با ارتفاع بیش از ۲۷۰۰ متر از سطح دریاست که بومیان به آن سربند گویند که هم‌چون طنابی حد و مرز خود را با دیگر مناطق مشخص می‌کند و به جهت اختلاف ۲۰۰۰ متری با کویر مرکزی حاشیه‌ی شهرستان دامغان به بام کویر معروف است.

این منطقه مساحتی حدود ۱۸ هکتار با پوشش گیاهی متنوع شامل انواع بوته‌ها و خارها، انواع گیاهان دارویی و … دارد.

از جمله گیاهان دارویی این منطقه «آویشن»، «چای وحشی»، «اشتلغاز»، «سریشو»، «مورت»، «گون»، «درمنه» و…. است.

سربند دارای انواع درختان از قبیل «ارس»، «زرشک کوهی» و… است.

آب بسیار گوارا و سرد این منطقه نیز مشهور است و به گفته‌ی بومیان این منطقه آب چشمه سربند خاصیت برش و تراشندگی داشته و برای افراد دارای سنگ کلیه بسیار مفید است.

یکی از جذابیت‌های جالب توجه این منطقه رویش گیاه «سریشو» است که در فصل گلدهی با گل‌های سفید خود که تقریباً همانند گل مریم و با ارتفاع ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر می‌روید، طراوت و زیبایی چشم‌نوازی را به منطقه می‌بخشد.

معمولاً اواخر خرداد و اوایل تیرماه مناسب‌ترین زمان برای بازدید از این منطقه برای گردشگران است. خنکای هوای آنجا جان هر انسانی را جلا داده و نسیم پرمهرش نوازشگر صورت هر بازدیدکننده است.

دشت زیبای سربند تقریباً در ۱۲کیلومتری شمال شرقی دیباج واقع است و راه دسترسی به این منطقه شکار ممنوع، خاکی است.

ورود به این منطقه به اخذ مجوز از حفاظت و محیط زیست دیباج نیاز دارد.

گیاهان دارویی منطقه سربند:

اشتلغاز:

گیاه آنغوزه به نام‌های فارسی «خوراکما»، «آنگوزاکما» و «کورن کما»، «بوته‌ای بزرگ»، «علفی» و چند ساله است که ارتفاع آن گاهی به ۲٫۵ متر می‌رسد.

نام محلی این گیاه در دیباج بنام «اشتلغاز» یا «اشتر غاز» است. ساقه آن نسبتاً محکم و ضخیم با سطحی خشن است. برگ‌های قاعده‌ی بزرگ و ضخیم هستند، به‌طوری‌که طول آنها تا ۶۰ سانتی‌متر می‌رسد. این برگ‌ها تقسیمات فراوانی دارند به‌طوری‌که به قطعاتی دندانه‌دار تبدیل می‌شوند.

گل‌های این گیاه زرد رنگند و به صورت گل آذین چتری در انتهای ساقه قرار می‌گیرند. میوه‌ها دوفندقه‌ای، بیضی شکل و تقریباً مسطح هستند که روی هر کدام پنج خط وجود دارد و کناره‌ها بال مانند هستند. رنگ میوه‌ها قهوه‌ای تیره است. از ریشه یا قاعده ساقه این گیاه بر اثر تیغ زدن ماده‌ای به نام «اولئوگم رزین» به دست می‌آید که به «آنغوزه» مشهور است. آنغوزه ابتدا شیری رنگ است و مزه‌ای تند و تلخ و نیز بوی بد و متعفنی دارد که تهوع‌آور است.

خواص دارویی:

رزین آنغوزه به عنوان خلط‌آور، ضد نفخ، ضداسپاسم روده‌ای و به صورت شیاف برای بهبود قولنج و سوسپانسیون آن برای فراری دادن سگ، گربه و دیگر حیوانات وحشی مورد توجه بوده است. آنغوزه برای درمان سرطان شکم، میخچه، پینه، ادرارآور، مسکن و محرک به کار می‌رفته است. در درمان‌های عامیانه برای قطع قاعدگی، آسم، تشنج، خروسک، جنون و سرطان استفاده می‌شود. با این حال، اصلی‌ترین کاربرد آن به صورت رایحه در عطریات است.

خوژه(سرشو):

گیاه خویه با نام محلی «سرشو» و نام علمی « Eremurus spectabilis» از دیگر گیاهان دارویی منطقه سربند است.

سریش تماشایی با نام علمی Eremurus spectabilis گیاهی چند ساله از خانواده‌ی Liliaceae است. ریشه‌های این گیاه پس از خشک شدن به سادگی پودر شده و در مجاورت با آب چسبناک می‌شود.

این گیاه در اراضی کم عمق و سنگلاخی در همه‌ی جهات جغرافیایی دیده می‌شود.

این گیاه کاربرد درمانی هم دارد، از دانه‌های این گیاه، روغنی گرفته می‌شود که در برخی تصلب‌های شریانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از برگ‌های این گیاه به عنوان سبزی خوردنی و از ریشه‌های این گیاه که به صورت غدد پنجه‌ایست به عنوان چسب استفاده می‌شود. ریشه‌ی این گیاه گرم و خشک است و برای یرقان، ناراحتی‌های کبدی، خشونت حلق و ناراحتی‌های معده از آن استفاده می‌کنند. از ریشه این گیاه جوشانده غلیظی درست می‌کنند که برای درمان جوش‌ها بسیار مفید است چون خاصیت ضدعفونی‌کننده دارد این گیاه در نواحی کوهستانی و مرتفع می‌روید و فصل گل‌دهی آن از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد است.