برنامه غذائى زنان در دوران بارداری

در دوره باردارى، رژیم غذائى کامل و کافى، سلامتى و زیبایى شما را حفظ کرده و رشد و نمو نوزادتان را تأمین مى نماید، در قدیم عقیده داشتند که خوراک زن حامله بایستى دو برابر غذاى زن عادى باشد. البته درست است که زن حامله به مقدار بیشترى غذا احتیاج دارد ، اما خوراک روزانه او نباید از حد معین تجاوز کند. زیرا افراط در غذا نه تنها مفید نیست بلکه زیان آور نیز مى باشد. اهمیت و ارزش غذا بستگى به نوع آن دارد نه مقدار آن و مقدار غذاى مصرفى زن حامله تا حدى ارتباط با قد ، وزن و اشتهاى او دارد. در ماه‌هاى اولیه بار دارى، اشتها به غذا معمولا کم مى شود ولى میل به خوردن بعضى از غذاها به علت ویار، زیادتر مى گردد و در نتیجه عدم تعادلى در نوع و مقدار غذاى مصرفى بوجود می اید و مسلما اگر رژیم مناسبى براى زن بار دار انتخاب نشود وضع تغذیه به هم خورده و عوارض گوناگونى ظاهر مى گردد.

اغلب پزشکان معتقدند که نارس بودن نوزاد و نقصهاى مادرزادى تا حدى ارتباط مستقیم با بدى تغذیه و کمى ویتامین در دوران باردارى دارد. در برنامه ی غذائى روزانه علاوه بر غذاهاى قندى و چربى و نشاسته اى که حرارت و انرژى تولید مى کنند، مواد دیگرى از قبیل ویتامینها و مواد معدنى وجود دارند که براى به کار انداختن قواى حیاتى و فعالیت سلولهاى بدن بسیار مفید بوده و کمبود آنها در بدن ایجاد ناراحتى و اختلالات گوناگون مى کنند.

کلسیم، که یکى از مهمترین مواد معدنى است همراه با مواد گوشتى (پروتئین) براى تشکیل اسکلت استخوانى جنین کمال اهمیت را دارد. مواد معدنى و ویتامینها به مقدار فراوان در سبزیجات و میوه‌جات وجود دارند ولى از آن جائى که این مواد تأمین احتیاجات زن را در موقع بار دارى نمى کنند، لذا مادران باردار علاوه بر مقدارى که براى بدن خود لازم دارند بایستى از مواد فوق الذکر بطور اضافه نیز استفاده کنند تا رفع احتیاج جنین داخل شکمشان بشود.

خوراک روزانه زنان باردار را از نظر اهمیت و ارزش غذائى به هفت گروه تقسیم مى کنند:

گروه اول – که شامل شیر و مواد ترکیب شده از شیر مى باشد.

باید دانست که زیاده روى در مصرف شیر، بر خلاف تصور، گاهى سبب کمى کلسیم در بدن مى گردد. بهترین غذائى که مى تواند جانشین شیر گردد پنیر و ماست است. پنیر تمام مواد غذایى شیر به استثناى مواد قندى را با غلظت زیاد در خود دارد، بنابراین بهتر است که با مواد قندى مصرف شود. ماست هم بخصوص در فصل تابستان بسیار مطبوع است و خاصیت غذائى زیادى همانند شیر دارد.

گروه دوم – شامل سبزیجات سبز و زرد، مانند اسفناج، کاهو، انواع لوبیا عدس، نخود فرنگى، فلفل سبز و قرمز، انواع کلم، مارچوبه، هویج، کدو و سیب زمینى مى باشد. از میان سبزیجات فوق، کلم و اسفناج به دلیل داشتن مقدار کافى آهن و ویتامینها و سلولز بر دیگران ترجیح داده مى شوند. کلیه این سبزیجات که غنى از ویتامینهاى گروه ” A ” و مواد معدنى هستند بطور خام، در سالاد و یا به صورت پخته مصرف مى شوند.

گروه سوم – شامل سبزیجات مانند کلم خام، گوجه فرنگى، میوه‌جات تازه و مرکبات مى باشد (مواد فوق بایستى دو مرتبه و یا بیشتر در روز مصرف شوند). بدن بطور معمول به ویتامین این خوراکیها احتیاج دارد.

گروه چهارم – شامل گوشت، جوجه، ماهى و تخم مرغ مى باشد. یک یا دو عدد تخم مرغ براى زن باردار، هر روز صبح غذاى خوبى است، زیرا در زرده تخم مرغ مقادیر زیادى آهن، ویتامین و مواد تشکیل دهنده نسوج بدن وجود دارد.

سابق بر این، خوردن گوشت را براى زنان باردار مضر مى دانستند به همین دلیل کم خونىها و سایر عوارض دیگر به علت فقدان مواد پروتئینى در بدن فراوان دیده می شد. امروزه، اغلب پزشکان معتقدند که مقدار متعادل گوشت، در غذاى روزانه نه تنها ضرورى ندارد بلکه مفید نیز مى باشد.

ماهى آزاد هم غذاى مطبوع و خوبى است به شرط اینکه زیاد شور نباشد. جگر به صورت کباب و یا نیم پز، هفته اى یک بار در برنامه ی غذائى زنان باردار مفید است زیرا علاوه بر ارزش غذائى، به علت داشتن مواد معدنى و عناصرى مانند آهن و مس که در تشکیل خون به کار مى روند مقدار معتنابهى ویتامینهاى مختلفه دارد که مجموعا براى جلوگیرى و معالجه کم خونى مفید مى باشد.

گروه پنجم – شامل نان، جوانه گندم و حبوبات مى باشد. نانى که از آرد گندم و پوست آن تهیه مى شود به رنگ زرد و مایل به قهوه‌اى است و ارزش غذائى و ویتامین زیاد دارد.

بنا به عقیده اکثر پزشکان، کمبود ویتامین ” B ” و ” A ” در نیمه اول بار دارى در انسان سبب سقط جنین و در نیمه‌هاى دوم، سبب ناسالم بودن نوزاد مى شوند. بنابر این لازم است علاوه بر نان سفید، از نانهایى که پوست غلات دارند مانند: نان جو، نان سیاه و یا اقسام بیسکوئیتها که از سبوس تشکیل شده اند استفاده کرد.

گروه ششم – شامل سیب زمینى و سبزیجات مانند کاهو، گل کلم، ذرت، خیار، قارچ، پیاز، ترب، چغندر، بادنجان، ریواس، کدو و بالاخره سایر میوه‌جات فصلى مى باشد. این دسته از سبزیجات و میوه‌جات به علت مواد قندى زیاد و کالرى که ایجاد می نمایند ارزش غذائى بیشترى دارند و از طرف دیگر داراى مقدار قابل ملاحظه اى املاح و ویتامینهاى مختلف نیز مى باشند.

گروه هفتم – شامل مواد روغنى، انواع کره ی نباتى و کره حیوانى مى باشد. کره، به علت چربى و طعم خوبى که دارد زیاد مصرف مى شود. مخصوصا اگر همراه با یک قطعه نان باشد، چون حرارت زیاد تولید مى کند پر انرژى است و از طرف دیگر داراى مقادیر زیادى ویتامین نیز مى باشد. ولى نباید زیاد مصرف شود چون سبب چاقى زیاد خواهد شد.

دستور غذاى روزانه در دوران حاملگى

با شرحى که راجع به گروههاى مختلفه ی غذائى دادیم صورت غذائى روزانه ی زنان باردار را بشرح زیر خلاصه مى کنیم:

١ شیر، نیم تا یک لیتر در روز.

٢ – نان قهوه اى با گندم کامل و حبوبات (دو عدد و یا بیشتر)

٣ – گوشت معمولى، جوجه، ماهى، تخم مرغ، و جگر سیاه هفته اى یک بار (یک وعده یا بیشتر)

۴ – سبزیجات با برگ سبز و یا سبزیجات زرد (یک وعده یا بیشتر)

۵ – سیب زمینى، سبزیجات، میوه‌جات، به صورت مرکبات و میوه‌هاى فصل، گوجه فرنگى، کلم خام (دو وعده و یا بیشتر)

۶ – کره به مقدار کم و روغن نباتى براى مصرف غذا.

پرهیز غذائى در دوران بار دارى – تا زمانیکه اشتهاى خوب به غذا دارید و دوره ی باردارى را بدون عارضه و ناراحتى طى مى کنید معمولا پرهیزى نداشته و مى توانید هر غذائى را که دوست داشته باشید میل کنید، منتها دو نکته را باید همیشه مد نظر قرار دهید:

١ – حتى المقدور از خوردن غذاهاى بسیار چرب و سنگین هضم، از قبیل غذاهاى سرخ کرده، شیرینىجات تازه و خامه دار، ماهیهاى دودى و همچنین سبزیجات فراوان به مقدار زیاد خوددارى کنید.

٢ – از خوردن غذاهاى پر نمک و شور حتى الامکان پرهیز کنید.

تا زمانى که علائم مسمومیت بار دارى مانند بالا رفتن فشار خون، تورم شدید اعضا و صورت آلبومین در ادرار ظاهر نشده اند رژیم غذائى سخت ضرورى نیست ولى با پیدا شدن یکى از علائم فوق، رژیم غذائى کم نمک و یا بى نمک لازم خواهد بود.

                                                                                                 همواره سلامت و موفق باشید.

طبقه بندی:
طب سنتی، 

برچسب ها:
غذای دوران بارداری،
دوران بارداری،
غذای دوران حاملگی،
غذای زن حامله،
رژیم غذایی دوران بارداری،
رژیم غذایی،
حاملگی،
دستور غذای دوران حاملگی،
پرهیز غذایی،
منع مصرف،
تغذیه جنین،
گیاهان دارویی،
طب سنتی،
نمک،
کلسیم،
شیر،
سبزیجات،
ویتامین،
پروتئین،
نوزاد نارس،
نقص مادرزادی،
پیشگیری،
بارداری،
تغذیه،