×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

آخرین اخبار

امروز : سه شنبه, ۲۹ اسفند , ۱۴۰۲  .::.  اخبار منتشر شده : 0 خبر

استفاده از داروهای شیمیایی طی درمان انواع سرطان به دلیل اثرات بازدارنده این دارو بر فعالیت سلول های سرطانی، امری بسیار ضروری است، اما همین داروها بر سلول های دیگر بدن نیز اثرات منفی دارند به گونه ای که سلول های خونی، مخاط دستگاه گوارش، سلول های ریشه مو، ناخن و پوست که سرعت تکثیر بیشتری نسبت به سایر بافت های بدن دارد در مقابل اثرات این داروها آسیب پذیری بیشتری از خود نشان می دهد. با این حال شایع ترین عوارض ناشی از شیمی درمانی را می توان روی پوست، مو و ناخن مشاهده کرد که اصلی ترین علت آن کم آب شدن بدن و متوقف شدن فعالیت سلول های ریشه مو، کم خونی و نقص ایمنی (کم شدن گلبول های سفید خون ) طی دوران شیمی درمانی است.

دکتر سیدمسعود داوودی، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه بقیه الله در گفت وگو با جام جم می گوید: خشکی پوست طی شیمی درمانی بدنبال کم آب شدن بدن و تحت تاثیر داروهای شیمیایی اتفاق می افتد که بهترین راهکار برای مقابله با آن استفاده از دستگاه بخور در منزل، پوشیدن لباس های نخی و استفاده از کرم های چرب کننده طبیعی و بدون عطر و اسانس است. بر این اساس استفاده از کرم وازلین برای پوست صورت و مخلوط گلسیرین و آبلیمو برای رفع خشکی پوست بدن توصیه می شود. البته متخصصان پوست بشدت بر تامین آب از دست رفته بدن از طریق مصرف مایعات و نیز مصرف شیر، لبنیات، میوه و سبزیجات تازه و مکمل های ویتامینی E، A و C برای کاهش اثرات منفی داروهای شیمیایی بر پوست و مو تاکید می کنند.

جلوگیری از ریزش موممکن نیست
داروهای شیمی درمانی روی سلول های سالم بویژه سلول هایی که رشد سریع دارند مانند سلول های مغز استخوان، مجاری گوارشی، سیستم تولید مثل و فولیکول های مو اثر کرده و با آسیب سلول های سالم باعث بروز عوارض جانبی می شود. در این میان از آنجایی که سلول های ریشه مو بطور مرتب در حال تکثیر است، تحت تاثیر داروی شیمی درمانی فعالیت شان متوقف می شود که این اتفاق منجر به جدا شدن ساقه از ریشه مو می شود.دکتر داوودی با اشاره به ریزش قسمت عمده موها پس از گذشت چند هفته یا چند ماه از شیمی درمانی ادامه می دهد: البته پس از پایان دوره شیمی درمانی، ریشه های مو خود را بطور مجدد بازسازی می کند و شاهد رشد مجدد و کامل موها طی هفت تا هشت ماه خواهیم بود. فراموش نکنید که شدت و نوع عوارض جانبی طی شیمی درمانی بستگی به نوع و مقدار دارو و چگونگی پاسخ بدن به دارو دارد.

زخم و آفت دردناک در دهان
به گفته متخصصان پوست زخم های دهانی طی شیمی درمانی ممکن است ناشی از اثرات مستقیم داروهای شیمیایی یا ناشی از کم خونی (کاهش گلبول های قرمز خون) یا نقص سیستم ایمنی بدن (کاهش گلبول های سفید خون) باشد.
دکتر داوودی با تاکید بر استفاده از داروهای ضدقارچ برای درمان زخم های دهانی که عفونت قارچی به آن اضافه شده است، می افزاید: در مواردی که زخم ها ناشی از کم خونی باشد، تزریق خون و در مواقعی که ضعف سیستم ایمنی عامل زخم ها باشد، استفاده از داروهای تقویت کننده رشد گلبول های سفید خون به بیمار توصیه می شود.

نگذارید دارو به زیر پوست نشت کند
آنچه بیماران طی دوره شیمی درمانی نباید فراموش کنند آن است که ممکن است مشکلات خفیف پوستی مانند قرمزی، خارش، پوسته ریزی، خشکی، جوش صورت و افزایش حساسیت به نور خورشید در حین شیمی درمانی ایجاد شود. همچنین برخی از داروها بخصوص وقتی به صورت داخل وریدی تجویز می شود موجب تیرگی پوست در طول مسیر ورید می شود که آثار آن نیز تا مدتی باقی خواهد ماند.
اما دکتر داوودی توجه پرستاران و همراهان بیمار هنگام تزریق داروهای شیمی درمانی را به ممانعت از نشت دارو به زیر پوست جلب و تاکید می کند: زمانی که دارو به صورت داخل وریدی تجویز می شود ممکن است دارو به خارج از ورید و زیر پوست نشت کرده و موجب آسیب دائمی به بافت شود؛ یعنی این اتفاق می تواند منجر به بروز انواع التهاب ها و زخم های مقاوم به درمان شود به طوری که زخم ها ممکن است هرگز بهبود پیدا نکند. پس ضروری است که در موقع تزریق دارو هر گونه احساس سوزش یا درد به پرستار اطلاع داده شود.

حساسیت بیشتر به نور آفتاب
داروهای شیمیایی موجب می شود تا پس از قرار گرفتن در مقابل نور خورشید، سوختگی ایجاد شود. بر این اساس دکتر داوودی توصیه می کند: بهتر است بیماران طی شیمی درمانی در طول روز در معرض نور آفتاب قرار نگیرند. همچنین استفاده از کرم های ضدآفتاب با SPF (فاکتور محافظتی) بالای ۱۵ ضروری تلقی می شود. البته اتفاق دیگری که طی شیمی درمانی ممکن است برای پوست رخ دهد، ملتهب شدن و دردناک شدن ضایعات قبلی است که جای نگرانی از بابت آن وجود ندارد و با مصرف داروهای مناسب می توان ترشحات احتمالی ناشی از آن را درمان کرد. به گفته متخصصان پوست بدنبال افزایش حساسیت پوست به عوامل محیطی چون گرما، سرما، وزش باد و الیاف خشن لباس توصیه می شود که بیماران از لوازم آرایشی، صابون و لوسیون های بدون اسانس و عطر استفاده کنند و تنها پوشاک لطیف و نخی بپوشند.

تغییرات شکلی ناخن ها
ناخن ها نیز همچون پوست و مو طی شیمی درمانی دچار آسیب و حتی در برخی موارد افتادن کامل می شود که البته پس از شیمی درمانی دوباره بازسازی می شود.
بر این اساس متخصصان توصیه می کنند که بیماران طی شیمی درمانی برای محافظت از ناخن ها هنگام شستن ظرف، باغبانی یا هر کار دیگر از دستکش استفاده کنند و قرمزی، درد یا هر گونه تغییری در ناخن های خود را به پزشک اطلاع دهند، اما نکته بسیار مهم تر آن است که برای جلوگیری از تغییرات ماهیتی ناخن هایی که باید بطور مجدد رشد کند، بهتر است که از پماد های آنتی بیوتیکی ملایم استفاده شود.
دکتر داوودی تاکید می کند: برای پیشگیری از آسیب های پوستی پیش بینی نشده طی شیمی درمانی بهتر است که بیماران از ورزش های خطرناک بپرهیزند. پوست خود را با صابون های ملایم بشویند و اگر قسمتی از پوستشان دچار زخم شد بسرعت به درمان و حفاظت از آن اقدام کنند.
همین طور بهتر است قبل از شروع ریزش موها از برس های نرم استفاده کنند و از گرمای کم و شامپوهای ملایم برای خشک کردن و شستن موهایشان استفاده کنند. مایعات زیاد بنوشند و سعی کنند روزانه ورزش کرده و تحرک بدنی داشته باشند. همچنین مصرف غذاهای پرفیبر مانند نان سبوس دار، حبوبات، سبزیجات، میوه جات خشک و تازه و ذرت را افزایش دهند.

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.