در شهرستان کاشان حدود ۸۰ نوع گلاب و عرقیات دارویی از گیاهان مختلف گرفته می‌شود که بخشی از این گیاهان در شهرستان وجود دارد، تعدادی از سایر استان‌ها و تعدادی مانند “دارچین” و “هل” از هندوستان وارد می‌شود.

تولید گلاب و عرقیات در کاشان در فصل اردیبهشت با برداشت گل محمدی آغاز و از اواخر خرداد ماه با عرق‌گیری از نعناع تا پاییز ادامه یافته و در ادامه سال عرق رازیانه، خارشتر، خارخشک، بهارنارنج و … تولید می‌شود.

در حال حاضر کاشان ۱۸ هزار نفر اشتغال به طور مستقیم و غیر مستقیم به کار گلابگیری در کاشان مشغول هستند که پیشرفت کشورهایی مانند بلغارستان به خصوص در تولید اسانس و نیز میزان تولید چشمگیر و قابل توجه کارخانجات مدرن به نسبت کارگاههای سنتی بیانگر نیاز به حرکت جدی در صنعتی کردن این حرفه باستانی و کهن از یک سو و انجام اقدامات نوین برای دستیابی به بازارهای جهانی است.

عامل توسعه خوشه گلاب، عرقیات و اسانس کاشان با بیان اینکه هدف این خوشه ورود به بازارهای اروپایی است،گفت: مدرن سازی این صنعت کهن اجتناب ناپذیر است و در این راستا شهرک صنعتی تخصصی تولید گلاب، عرقیات و اسانس کاشان در سال آینده تاسیس خواهد شد.

محسن حلاجی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه این خوشه جدید التاسیس از اردیبهشت سال جاری در زیر مجموعه شرکت شهرک های صنعتی استان آغاز به کار کرده است، اظهار کرد: در شهرستان کاشان حدود یک هزار و ۵۴۰ کارگاه سنتی و ۱۶ واحد صنعتی، به طور خاص در چهارمنطقه نیاسر، قمصر، برزک و مرکزی به کار تولید گلاب و عرقیات مشغولند.

وی افزود: سطح زیر کشت گل محمدی در این شهرستان یک هزار و ۵۰۰هکتار است که با توجه به نیاز کم این گیاه به آب، این رقم را به ۳۰ هزار هکتار خواهیم رساند.

این کارشناس تولیدگلاب گفت: بر اساس آمارهای سال ۱۳۹۰حدود ۲۳ هزار و ۲۰۰ تن گلاب و عرقیات یعنی رقمی معادل ۴۹ درصد تولید ملی صنعت گلاب کشور، صرفا توسط کارخانجات صنعتی گلابگیری کاشان تولید شده که این امر نشانگر اهمیت حرکت به سمت فعالیت مدرن به جای سنتی است.

حلاجی ادامه داد: طبق مطالعات انجام شده در این خوشه عدم توان در بازاریابی‌های نوین به خصوص بازارهای اروپایی، نداشتن انسجام و تشکل مستقل برای تولید کنندگان گلاب، سنتی و قدیمی بودن روش‌های کار، فعالیت در محیط‌های پراکنده و…به عنوان معضلات اصلی این حرفه تاریخی در کاشان شناسایی شده است.

وی با بیان اینکه ورود به بازار های اروپا یکی از اهداف و سند چشم انداز خوشه گلاب کاشان است، تصریح کرد: مشتری اصلی گلاب کاشان در شرایط فعلی فقط کشورهای عربی می‌باشند چرا که کشورهای اروپایی صرفا گلاب و عرقیاتی که از گیاهان ارگانیک(یعنی بدون استفاده از سموم و کودهای شیمیایی) تهیه می‌شوند را خریداری می‌کنند.

وی تاکید کرد: برای رفع این معضل به تفاهماتی با شرکت‌های مشاور اداره جهاد کشاورزی شهرستان کاشان برای آموزش کشاورزان گلکار به استفاده از کودهای طبیعی و سموم دفع آفت ارگانیک دست یافته‌ایم.

عامل توسعه خوشه گلاب، عرقیات و اسانس کاشان افزود: تولیدکنندگان به ارزش هزینه کردن برای تبلیغات به اندازه کافی واقف نیستند، چرا که رقمی حدود دو میلیون تومان در سال برای امر تبلیغ و بازاریابی نرخی کافی و استاندارد نیست.

حلاجی در خصوص اهمیت نوسازی این صنعت گفت: کارگاه‌های سنتی به دلیل قدیمی بودن دستگاه‌های خود علاوه بر بهره وری پایین، توان تولید محصولات پاستوریزه مانند کارخانجات مدرن را ندارند که نوسازی و مدرن سازی این صنعت امری اجتناب ناپذیر است.

وی ادامه داد: در حین گرفتن عرقیات از هر گیاهی می‌توان اسانس آن را نیز تهیه کرد، اما تهیه اسانس گل محمدی با تقطیر مجدد گلاب حاصل از آن امکانپذیر است.

این کارشناس صنعت گلاب با تاکید بر اینکه باید به سمت تولید اسانس جدی‌تر حرکت کنیم، افزود: هرکیلو گلاب حدود چهار دلار درآمد ارزی دارد در حالیکه اسانس گل محمدی حدود سه تاپنج هزار دلار برای هرکیلو ارزش ارزی خواهد داشت .

حلاجی با بیان اینکه تمایل به گرفتن گلاب بیش از اسانس است، یاد آور شد: کشور بلغارستان با وسعتی اندک در مقایسه با ایران و با سطح کشت پنج هزار هکتارگل محمدی حدود ۸۰ درصد اسانس جهان را تولید می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه افرادی اسانس‌های تقلبی وارد کشور کرده‌اند که این خوشه قصد همکاری با قوه قضاییه برای برخود جدی با آنان را دارد.

عامل توسعه خوشه گلاب،عرقیات و اسانس کاشان از ساخت شهرک صنعتی تخصصی گلاب، عرقیات و اسانس، در راستای فعالیت متمرکز، منسجم و تخصصی این حرفه، در سال ۱۳۹۲ خبر داد.

حلاجی گفت: متاسفانه تولیدکنندگان گلاب کاشان وحدت شغلی ندارند که این امر موجب برگزاری پایین کیفی نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های سالانه از یک سو شده و از سوی دیگر قدرت صنفی آنان را برای حل معضل تامین مواد اولیه کاهش داده است.

حلاجی با بیان اینکه در حال حاضر تولید کنندگان مواد اولیه خود را با مشکلات زیاد از واسطه‌ها خریداری می‌کنند، افزود: اتحادیه صنف تولیدکنندگان گلاب و عرقیات شهرستان کاشان با هدف هویت بخشیدن و ایجاد استقلال عملی بیشتر برای این حرفه چند هزار ساله تاسیس می‌شود.

وی یادآور شد که فعالان این صنعت در سال‌های اخیر زیر مجموعه اتحادیه خوار و بار فروشان و سپس زیر نظارت نظام صنفی کارهای کشاورزی هستند که ارتباط منطقی و شغلی بین آنان وجود ندارد.