مارچوبه گیاهی است علفی و چند ساله که ارتفاع آن تا چند متر می‌رسد و دارای شاخه‌های نسبتا چوبی و صاف است . مارچوبه بصورت وحشی در اکثر نقاط دنیا می‌روید برگ‌های آن فلسی شکل بوده که از کنار آنها شاخه‌هایی باریک و دراز و سبز رنگ بصورت دسته‌های ۳ تا ۸ تائی خارج می‌شود. بعلت زیبا بودن این گیاه را بصورت تزئینی در باغچه‌ها می‌کارند مارچوبه را در اوائل پائیز می‌چینند.

این گیاه از قدیم الایام مورد استفاده بشر بوده است و حتی در اهرام ثلاثه مصر نقاشی‌هایی وجود دارد که مارچوبه را نشان می‌دهد . مارچوبه را می‌توان بصورت مختلف مصرف کرد .

باید مارچوبه را با کمی‌آب و حرارت کم در ظرف‌های ضد زنگ پخت و تقریبا نیمه خام آنرا برداشت . آب مارچوبه را دور نریزید و از آن برای سوپ استفاده کنید زیرا دارای ویتامین و املاح است . وقتی‌که مارچوبه می‌خرید دقت کنید تازه باشد . شاخه‌های مارچوبه تازه راست و نرم بوده و نوک آن نباید باز شده باشد و اگر فلسهای نوک آن باز باشد نشانه این است که گیاه مدت زیادی مانده و کهنه شده است.

ترکیبات شیمیایی:

مارچوبه دارای آسپاراژین ، تانن ، اسید گالیک ، آسپاراگوس، و اسید سوکسینیک است دانه آن دارای ۱۵ درصد مواد روغنی است این روغن زرد مایل به قرمز است .

درصد مواد موجود در مارچوبه بصورت زیر است:

آب ۹۰ گرم

پروتئین ۲/۵ گرم

چربی ۲/. گرم

مواد نشاسته ای ۴/۲ گرم

کلسیم ۲۲ میلی گرم

فسفر ۶۰ میلی گرم

آهن ۱/۱ میلی گرم

سدیم ۲ میلی گرم

پتاسیم ۲۷۵ میلی گرم

ویتامین آ ۹۰۰ واحد

ویتامین ب ۱ ۲/. میلی گرم

ویتامین ب ۲ ۲/. میلی گرم

ویتامین ب ۳ ۱/۵ میلی گرم

ویتامین ث ۳۵ میلی گرم

خواص داروئی:

از نظرطب قدیم ایران مارچوبه گرم و خشک است بنابراین آنهایی که سرد مزاج هستند باید آنرا با عسل بخورند و آنهایی که گرم مزاج هستند باید آنرا با سرکه بخورند .

مارچوبه گیاهی است ادرار آور و دارای خواص زیادی است.

۱- خوردن آن دید چشم را تقویت می‌کند . ۲- برای تقویت نیروی جنسی مفید است. ۳- ضعف مثانه را برطرف می‌کند . ۴- برای تقویت قلب مفید است . ۵- ملین است و یبوست را برطرف می‌کند. ۶- تب بر است. ۷- مارچوبه بعلت داشتن کلروفیل خونساز است و کسانیکه کم خون هستند باید از آن استفاده کنند . ۸- مارچوبه به ساختن گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند.

طرز استفاده:

برای نگاهداری مارچوبه آنرا در پارچه‌های مرطوب ببندید و در یخچال قرار دهید زیرا گرما و خشکی آنرا از بین می‌برد .

مارچوبه را نیز می‌توان در سالاد ریخت و یا از آن سوپ تهیه کرد .

مورد دیگر استفاده از مارچوبه غیر از پختن آن بصورت دم کرده آن است .

دم کرده مارچوبه را به این صورت تهیه کنید :

چند شاخه مارچوبه را در داخل یک لیتر آبجوش بریزید و مقداری هم رازیانه و جعفری به آن اضافه کنید و بگذارید مدت پنج دقیقه دم بکشد . از این دم کرده به مقدار دو تا سه فنجان در روز برای تسکین و آرامش قلب استفاده کنید .

مضرات:

مارچوبه را نباید آنهایی که مبتلا به ورم مجاری ادرار هستند و نیزاشخاص عصبی مصرف کنند . مارچوبه همچنین برای مبتلایان به رماتیسم و سنگ کلیه خوب نیست .