شیوه¬های جداسازی کروماتوگرافی مایع

کروماتوگرافی جذب سطحی

اصول کروماتوگرافی جذب سطحی از کروماتوگرافی ستونی کلاسیک و لایه نازک درک می¬شود. یک ماده نسبتا قطبی با مساحت سطح ویژه زیاد به عنوان فاز ساکن در نظر گرفته می¬شود و سیلیس متداول¬ترین است، ولی آلومین و منیزیوم اکسید نیز اغلب به کار می¬روند. فاز متحرک نسبتا ناقطبی است. جداسازی بر اساس میزان متفاوت جذب سطحی انواع مختلف مولکول¬ها در مخلوط روی فاز ساکن است. ¬در این جداسازی ترکیبات قطبی دیرتر از ترکیبات ناقطبی شوییده می¬شوند.

۱٫ High Performance Liquid Chromatography

کروماتوگرافی فاز معکوس

در این نوع عکس حالت بالا صادق است. فاز ساکن بسیار ناقطبی است و فاز متحرک نسبتا قطبی است. در این نوع جداسازی ترکیبات ناقطبی در مقایسه با ترکیبات قطبی دیرتر شوییده می¬شوند.

کروماتوگرافی با فازهای پیوندی شیمیایی

فاز ساکن با واکنش شیمیایی به تکیه گاه خود به طور کووالانسی پیوند شده است. با انتخاب دقیق شریک مناسب می¬توان تعداد زیادی فاز ساکن تولید کرد. روش فاز معکوس مهم¬ترین حالت ویژه کروماتوگرافی با فاز پیوندی شیمیایی است.

کروماتوگرافی تبادل یونی

فاز ساکن شامل گروه¬های یونی است که با گروه¬های یونی مولکول¬های یونی مولکول¬های نمونه برهم¬کنش دارند. این روش به عنوان مثال برای جداسازی آمینواسیدها، محصولات متابولی یونی و یون¬های آلی مناسب است.

کروماتوگرافی زوج یون

کروماتوگرافی زوج یون را نیز می¬توان برای جداسازی ترکیبات یونی به کار برد و بر برخی از مشکلات ذاتی در روش تبادل یونی فائق آمد. مولکول¬های نمونه¬ی یونی با یک یون مخالف مناسب پوشیده می¬شوند. مزیت¬های مهم عبارت¬اند از اینکه اولا سیستم فاز معکوس را می¬توان به کار برد و بنابراین به تبادلگر یونی نیاز نیست و ثانیا اسیدها، بازها و محصولات خنثی را می¬توان همزمان تجزیه کرد.

کروماتوگرافی یونی

کروماتوگرافی یونی به عنوان وسیله¬ای برای جداسازی یون¬های اسیدها و بازهای قوی(مثلا یون¬های سدیم، کلر، نیترات و پتاسیم) ابداع شد .این حالتی خاص از کروماتوگرافی تبادل یونی است ولی وسایل به کار گرفته شده متفاوت است.

کروماتوگرافی اندازه طردی

کروماتوگرافی اندازه طردی مولکول¬ها را بر اساس اندازه، یعنی بر حسب جرم مولکولی جدا می-کند. ابتدا بزرگترین مولکول¬ها و سپس کوچکترین مولکول¬ها شوئئده می¬شوند. این روش زمانی بهترین است که مخلوط حاوی ترکیباتی با تفاوت جرم مولکولی حداقل ده درصد باشد.

کروماتوگرافی میل ترکیبی

در این حالت، برهم¬کنش¬های زیست شیمیایی بسیار ویژه وسیله جداسازی را تامین می¬کنند. فاز ساکن حاوی گروه¬هایی ویژه از مولکول¬هایی است که تنها اگر برخی شرایط فضایی و در ارتباط با بار برقرار باشد می¬توانند نمونه را جذب سطحی کنند. کروماتوگرافی میل ترکیبی را می¬توان برای جداکردن پروتئین¬ها ، لیپیدها و غیره از مخلوط¬های پیچیده بدون صرف هزینه¬های زیاد به کار گرفت.