شنبلیله انواع مختلفی دارد که هرکدام دارای ویژگی‌های مخصوص به خود هستند، به‌ویژه در خصوص رنگ بذر. در اینجا به چند رقم معروف شنبلیله و ویژگی‌های رنگ بذر آن اشاره می‌کنم:

۱٫ شنبلیله هندی (Trigonella foenum-graecum)

• رنگ بذر: زرد روشن تا قهوه‌ای مایل به زرد.
• اندازه و شکل بذر: بذرهای این رقم بزرگتر از دیگر ارقام هستند و سطح آن‌ها صاف و بدون زبری است. این بذرها معمولاً مستطیل‌شکل و دارای گوشه‌های گرد هستند.
• کاربرد: این گونه در آشپزی، به خصوص در غذاهای هندی، بسیار مورد استفاده است و همچنین در طب سنتی به‌عنوان دارویی با خواص ضدالتهابی و تقویت‌کننده عمومی بدن استفاده می‌شود.
• شرایط رشد: شنبلیله هندی در خاک‌های لومی شنی و با زهکشی خوب رشد می‌کند و نیاز به آبیاری منظم دارد. این نوع شنبلیله نسبت به گرما و نور خورشید مقاوم‌تر است.

۲٫ شنبلیله مصری (Trigonella arabica)

• رنگ بذر: قهوه‌ای روشن یا زرد کم‌رنگ، با بذرهایی که کمی تیره‌تر از گونه هندی هستند.
• اندازه و شکل بذر: بذرهای این گونه کوچک‌تر از شنبلیله هندی بوده و سطح بذرها نرم‌تر و گردتر است.
• کاربرد: این رقم بیشتر در مصر، سودان، و بخش‌های شمال آفریقا کشت می‌شود و به دلیل طعم ملایم‌تر خود در طب سنتی و پخت‌وپز نیز استفاده می‌شود.
• شرایط رشد: شنبلیله مصری به آب و هوای گرم و خشک سازگار است و می‌تواند در خاک‌های فقیرتر از نظر مواد مغذی نیز رشد کند، اما به نور خورشید نیاز فراوان دارد.

۳٫ شنبلیله معطر یا آبی (Trigonella caerulea)

• رنگ بذر: از زرد تا قهوه‌ای روشن متغیر است.
• اندازه و شکل بذر: بذرهای این شنبلیله بیضی‌شکل و نسبتاً کوچک هستند. سطح بذرها کمی زبر است که به‌راحتی از دیگر انواع شنبلیله قابل تشخیص است.
• کاربرد: این گونه در پخت‌وپز ایرانی برای تهیه غذاهای سنتی استفاده می‌شود و طعم ملایم‌تری نسبت به انواع دیگر دارد. همچنین برای مصارف دارویی و به عنوان علوفه نیز پرورش داده می‌شود.
• شرایط رشد: شنبلیله معطر بیشتر در مناطقی با آب‌وهوای معتدل و در خاک‌های مرطوب و غنی رشد خوبی دارد. به مراقبت و آبیاری منظم نیاز دارد و نسبت به سرما حساس است.

۴٫ شنبلیله وحشی (Trigonella monantha)

• رنگ بذر: قهوه‌ای تیره تا قهوه‌ای مایل به سیاه.
• اندازه و شکل بذر: بذرهای این نوع کوچک‌تر و گردتر از انواع دیگر هستند و سطح آن‌ها زبر و خشن است.
• کاربرد: این نوع شنبلیله به دلیل طعم تلخ و عطر قوی در آشپزی چندان کاربرد ندارد، اما به عنوان دارو در طب سنتی برای بهبود دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در برخی مناطق به‌عنوان علوفه برای دام‌ها استفاده می‌شود.
• شرایط رشد: شنبلیله وحشی در مناطق کوهستانی و خشک رشد خوبی دارد و به شرایط سخت آب‌وهوایی مقاوم است. این نوع به آبیاری کمتری نیاز دارد و در خاک‌های کم‌عمق و فقیر نیز رشد می‌کند.

۵٫ شنبلیله آفریقایی یا ستاره ای (Trigonella stellata)

• رنگ بذر: قهوه‌ای روشن تا زرد.
• اندازه و شکل بذر: بذرهای این گونه کوچک و کمی بیضی‌شکل هستند.
• کاربرد: این گونه در برخی مناطق آفریقایی کشت می‌شود و بیشتر به عنوان دارویی برای درمان زخم‌ها و مشکلات پوستی استفاده می‌شود.
• شرایط رشد: شنبلیله آفریقایی به آب و هوای گرم نیاز دارد و در خاک‌های شنی و زهکشی‌شده رشد می‌کند. این نوع به نور خورشید نیاز فراوانی دارد و مقاومت بالایی در برابر خشکی دارد.

شنبلیله در هند از گیاهان مهم و محبوبی است که برای مصارف غذایی و دارویی کشت می‌شود. به همین دلیل، تحقیقات بسیاری برای بهبود کیفیت و عملکرد این گیاه انجام شده و ارقام اصلاح‌شده مختلفی با هدف افزایش بازدهی، مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط محیطی سخت ایجاد شده‌اند. در اینجا به برخی از ارقام اصلاح‌شده معروف شنبلیله هندی و ویژگی‌های آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱٫ Pusa Early Bunching

• ویژگی‌ها: این رقم به دلیل دوره رشد کوتاه و بلوغ سریع، یکی از ارقام محبوب شنبلیله در هند است.
• زمان برداشت: معمولاً در مدت ۳۰ تا ۴۰ روز پس از کاشت آماده برداشت می‌شود.
• مقاومت در برابر بیماری‌ها: این رقم نسبت به برخی بیماری‌های قارچی مقاوم است.
• محصول‌دهی: عملکرد بالایی دارد و در شرایط کم‌آب نیز مقاوم است.
• کاربرد: برای تولید برگ‌های تازه و همچنین بذر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۲٫ Hisar Sonali

• ویژگی‌ها: این رقم اصلاح‌شده در موسسه کشاورزی Haryana هند توسعه یافته و به دلیل بذرهای بزرگ و خوش‌رنگ شناخته می‌شود.
• محصول‌دهی: بازدهی بالایی دارد و بذرهای آن به رنگ زرد روشن است.
• مقاومت در برابر بیماری‌ها: این رقم نسبت به بیماری‌های ویروسی و باکتریایی مقاومت بالایی دارد.
• کاربرد: این رقم عمدتاً برای تولید بذر باکیفیت بالا کشت می‌شود و در مصارف دارویی نیز محبوب است.

۳٫ RMT-1

• ویژگی‌ها: یکی از ارقام اصلاح‌شده برای مقاومت در برابر خشکی است و در مناطقی با کمبود آب نیز به خوبی رشد می‌کند.
• زمان برداشت: دوره رشد متوسطی دارد و حدود ۵۰ روز پس از کاشت آماده برداشت است.
• مقاومت در برابر شرایط سخت: در برابر خشکی، گرما و برخی بیماری‌های شایع مقاوم است.
• کاربرد: هم برای برداشت برگ و هم بذر استفاده می‌شود و به دلیل مقاومت بالایی که دارد، در مناطق خشک محبوبیت بالایی دارد.

۴٫ Kasuri Methi

• ویژگی‌ها: این نوع شنبلیله با عطر و بوی قوی‌تر و برگ‌های پهن‌تر شناخته می‌شود. اگرچه به‌طور سنتی متعلق به منطقه قصور در پاکستان است، در هند نیز انواع اصلاح‌شده آن پرورش می‌یابد.
• محصول‌دهی: این رقم بازدهی خوبی از نظر برگ‌های خوراکی دارد.
• مقاومت در برابر بیماری‌ها: مقاومت نسبتاً خوبی در برابر بیماری‌های برگ و ساقه دارد.
• کاربرد: بیشتر برای استفاده از برگ‌های خشک و معطر آن در آشپزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۵٫ CO-1

• ویژگی‌ها: این رقم به‌ویژه در ایالت تامیل‌نادو هند توسعه یافته و به دلیل برگ‌های پهن و سبزرنگ شناخته می‌شود.
• زمان برداشت: این رقم رشد سریعی دارد و در حدود ۲۵ تا ۳۰ روز پس از کاشت آماده برداشت است.
• مقاومت در برابر شرایط آب‌و‌هوایی: این رقم در شرایط گرم و مرطوب خوب عمل می‌کند و به آبیاری کمی نیاز دارد.
• کاربرد: بیشتر برای برداشت برگ و استفاده در آشپزی و غذاهای تازه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۶٫ Pant Ragini

• ویژگی‌ها: این رقم از بذرهای زرد روشن و خوش‌کیفیت برخوردار است و در مناطق مختلف هند کشت می‌شود.
• محصول‌دهی: بازدهی بالایی دارد و مناسب برای تولید بذر و برگ است.
• مقاومت در برابر بیماری‌ها: این رقم به بیماری‌های شایع شنبلیله مانند لکه برگی و زنگ مقاوم است.
• کاربرد: برای مصارف دارویی، تهیه ادویه و همچنین استفاده از برگ‌ها کاربرد دارد.

۷٫ UM-306

• ویژگی‌ها: این رقم برای بازدهی بالای بذر و برگ‌های بزرگ و معطر شناخته می‌شود.
• زمان برداشت: دوره رشد متوسطی دارد و در حدود ۴۵ تا ۵۰ روز پس از کاشت قابل برداشت است.
• مقاومت در برابر خشکی و گرما: این رقم در برابر شرایط آب‌و‌هوایی سخت مانند گرما و خشکی مقاومت بالایی دارد.
• کاربرد: برای استفاده در طب سنتی و تهیه ادویه استفاده می‌شود و به دلیل برگ‌های بزرگ و معطر برای مصرف تازه نیز محبوب است.