انجدان رومی (Levisticum officinale) یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی و ادویه ای به شمار می رود. «دیوسکورید» در اوایل قرن اول میلادی در کتاب خود (پنج مقاله) نام «لیگیستیکون» یا «لیبیستیکون» را برای آن انتخاب کرد. از قرن دوازدهم اسانس موجود در پیکر رویشی و ریشه این گیاه نزد مردم شناخته شد و برای مصارف دارویی به کار برده می شد.

نام «لویستیکوم» از کلمه لاتین «لاوار» به معنی تمییز کننده و شوینده گرفته شده است که حاکی از خاصیّت درمانی این گیاه است.

پیکر رویشی و حتی مزه و بوی این گیاه شباهت زیادی به کرفس (Apium graveolens) دارد.

ریشه و اندام های هوایی این گیاه دارای اسانس می باشند. مقدار اسانس در اندام های مختلف متفاوت است. مقدار آن در ریشه تازه بین ۰/۵ تا ۱ درصد است. درحالی که در میوه های سبز و ساقه های جوان ۰/۱۵ تا ۰/۴۵ درصد، در برگ ها ۰/۸ تا ۰/۲۴ درصد و در میوه های کاملاً رسیده مقدار آن بین ۰/۸ تا ۱/۵ درصد می باشد.

اسانس ریشه از کیفیت بهتری برخوردار است. ۷۰ درصد مواد تشکیل دهنده اسانس را «فتالیدها» و «ترپنوئیدها» مانند «ان بوتیلیدن فتالید»، «ان بوتیل فتالید»، «آلفا و بتا ترپینول»، «اوگنیول» و «کارواکرول» تشکیل می دهند.

همچنین ریشه دارای ترکیبات کومارینی (امبلیفرون، برگاپتن، گزانتوتوکسین و پزورالن)، «کربوهیدرات ها»، «اسید آنجلیک» و «اسید سیتریک» می باشد.

ریشه، میوه، برگ ها و حتی پیکر رویشی انجدان رومی خاصیّت دارویی دارند. همچنین از اسانس ریشه این گیاه در صنایع نوشابه سازی، غذایی و کنسرو سازی استفاده می شود.

در فارماکوپه های معتبر مواد مؤثره ریشه انجدان رومی به عنوان موادی مدّر معرفی شده اند.

مردم بعضی از کشورها از ریشه انجدان رومی برای رفع مشکلات مربوط به جهاز هاضمه استفاده می کنند. از دم کرده ریشه به عنوان ماده ای مدّر و تمییز کننده کلیه ها و در صنایع دارو سازی از عصاره الکلی آن برای معالجه بیماری سنگ کلیه و مجاری ادرار استفاده می شود.

در حال حاضر در بعضی نقاط جهان ازجمله در کشورهای آلمان، آمریکا، مجارستان، چک و اسلواک زمین های زراعی وسیعی برای کشت انجدان رومی اختصاص داده شده است.

منبع:

امیدبیگی، رضا. ۱۳۹۲. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد سوم. انتشارات به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی). صفحات ۲۶-۱۶