به گزارش شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی به نقل از خبرگزاری فارس، این روزها کرونا نظم نوین جهانی را برهم زده و اقتصاد کشورها را دچار خسارت کرده است. در ایران نیز کسب و کارهای زیادی به مشکل برخورده‌اند، به طوریکه تعدادی از بنگاه‌های اقتصادی و واحدهای تولیدی بخشی از نیروی کارشان را یا اخراج کرده‌اند یا در آستانه تعدیل قرار داده‌اند.

اما روند اشتغال و کار در یک واحد تولیدی در منطقه آخولای تبریز متفاوت است. اینجا اعتماد حرف اول را می‌زند و کلید راه‌اندازی و اشتغال‌زایی برای کسانی شده که معمولا کارآفرینان از بکارگیری آنها برای اشتغال خودداری می‌کنند.

ترنم صادرات با طعم گل محمدی

این واحد تولیدی در زمینه تولیدات ویژه گیاهان دارویی از جمله گل محمدی، علف لیمو، اسطوخودوس و سایر گیاهان  در سطح استانداردهای جهانی فعالیت می‌کند و اخیراً مجوز تهیه کِرِم‌های گیاهی و آرایشی را هم گرفته است.

 دکتر مسعود سلطانی، متخصص گیاهان دارویی اهل شهرستان ماکو در آذربایجان‌غربی است. او ۴۰ سال دارد و دارای مدرک دکترای فیتوشیمی گیاهان دارویی از کشور ترکیه است.
آن‌طور که خودش می‌گوید سال ۸۸، زمینی در منطقه آخولای تبریز برای احداث کارخانه خریداری می‌کند ولی چون پشتوانه مالی آنچنانی نداشته و نمی‌توانسته سریع کارخانه را احداث کند برای کسب دانش و بازار هدف به ترکیه می‌رود و در آنجا مشغول به تحصیل در مقطع دکترا می‌شود.

باغچه‌ای پُر از عطر گل‌های محمدی

حالا او پس از چندین سال کار و کسب تجربه در مرکز تحقیقات داروهای گیاهی ترکیه به وطنش برگشته و یک شرکت دانش بنیان راه‌اندازی کرده و به فرآوری گیاهان دارویی مشغول است.

شرکت دانش بنیانی که اکنون به یک برند در حوزه تولید اسانس و لوازم آرایشی تبدیل شده و عمده محصولاتش را به ترکیه و آلمان و تعدادی از استان‌های کشور صادر می‌کند.

شرط ورود به این واحد تولیدی داشتن سوءپیشینه و معلولیت جسمی است و حتی بانوانی که سرپرستی یک خانواده را بر عهده دارند، از اولویت استخدام برخوردارند.

آقای سلطانی در این خصوص می‌گوید: «چند سال پیش یک واحد تولیدی در خارج از کشور دیدم که اقدام به پذیرش کارگر از بین معلولان کرده بود، با خودم عهد کردم اگر روزی من هم موقعیتی داشتم حتما این کار را انجام دهم، بعد از اخذ مجوزها به بهزیستی رفتم تا افراد تحت پوشش خود را برای کار به ما معرفی کنند ولی برخوردی که کردند اصلا مناسب نبود و حتی به من گفتند که چقدر زرنگ هستی که به خاطر شرایط ویژه بیمه این معلولان می‌خواهی به آنها کار دهی، در حالیکه من اصلا از این موضوع اطلاعی نداشتم».

او ادامه می‌دهد: «این برخورد نامناسب مسوولان وقت بهزیستی باعث شد تا از همکاری با آنها منصرف شویم و از موسسه‌های خیریه نیرو جدب کنیم؛ حتی در بخش بسته‌بندی از زنان بدسرپرست استفاده کردیم».

آقای سلطانی این کار خود را از روی ترحم و دلسوزی نمی‌داند بلکه معتقد است که معلولین و قشر آسیب‌پذیر برای اثبات خودشان به جامعه خیلی بهتر از افراد عادی کار می‌کنند و عملکرد بسیار بهتری از دیگران دارند.

آذربایجان‌شرقی معدن طلای مایع

او ادامه می‌دهد: «تنوع گیاهان دارویی آذربایجان‌شرقی ۱۲ برابر کشورهای اروپایی است به طوریکه فقط در جنگل‌های ارسباران ۱۸۳۹ گونه گیاه دارویی به ثبت رسیده که گل محمدی تنها یک نمونه آن است و فقط کافیست بازار را بشناسی و با علم و هدف وارد این میدان شوی که در این صورت بازاری حتی بزرگتر از نفت با ارزآوری زیاد نصیب کشور می‌شود».

به آقای سلطانی می‌گویم، شما که شرایط خوبی در ترکیه داشتید، چرا برگشتید، می‌گوید: «من هنوز هم در ترکیه زندگی می‌کنم و همسرم جزو اساتید دانشگاه ترکیه است ولی من به کار و هدفم ایمان داشتم و از آنجایی که اهل پشت‌میزنشینی و یا کار کردن برای دیگری نیستم از این‌رو کارآفرینی در کشور خودم را به همه چیز ترجیح دادم و الان در رفت و آمد بین دو کشور ایران و ترکیه هستم».

استاد اروپایی که به خاطر انگیزه دانشجوی ایرانی او را پذیرفت

او در ادامه صحبت‌هایش خاطره‌ای از نحوه پذیرشش در دانشگاه ترکیه تعریف می‌کند: «وقتی برای مصاحبه به دانشگاه رفتم حدودا ۷۵ یا ۸۰ نفری برای انجام مصاحبه حضور داشتند و قرار بود فقط ۱۰ نفر را پذیرش کنند، با توکل به خدا و انگیزه‌ای که داشتم در آن مصاحبه شرکت کردم ولی استادی که انتخاب کرده بودم، جز اساتید برجسته اروپا بود و اصلا تمایلی نداشت که یک تازه کار را به عنوان شاگرد بپذیرد و روز مصاحبه دست رد به سینه‌ام زد،  ناراحت شده بودم؛ موقع خروج از اتاق گفت انگیزه و هدفت برای ادامه تحصیل چیست؟ بعد از شنیدن اهدافم اولین نفری که پذیرش کرد من بودم».

آقای سلطانی اضافه می‌کند: « به آن استاد گفتم که می‌خواهم دانش این کار را یاد بگیرم و برای کارآفرینی به کشورم برگردم و جزو بهترین‌های این کار شوم و این باعث رضایت استادم شد، او بارها به من می گفت که تو تنها فردی بودی که از من کار یا شرایط نخواستی، بلکه هدف بزرگی داشتی از این‌رو بارها توسط آن استاد به ورکشاپ‌های بزرگ جهانی در فرانسه، آلمان، چین رفتم و دوره‌های زیادی را گذراندم و در همه این دوره‌ها و بازدیدها با دقت به همه چیز نگاه می‌کردم زیرا قرار بود همه آنها را در ایران راه‌اندازی کنم».

کارخانه‌ای که امیدی برای نادیدگان شد

او توضیح می‌دهد: «سال ۹۶ عملیات احداث کارخانه را آغاز کردم و در سال ۹۷ به اتمام رسید و از سال ۹۸ نیز با اخذ مجوزهای لازم فعالیت‌ کارخانه آغاز شد که با شیوع کرونا، در کنار تولیدات اصلی کارخانه مواد ضدعفونی هم تولید کردیم».

به گفته آقای سلطانی، صنعت گل محمدی در ایران یک صنعت مادر محسوب می شود که با داشتن ۳۷ هزار هکتار زمین، بخش مناسبی برای درآمدزایی است ولی در مقابل ترکیه با شناخت ظرفیت‌های این گیاه و دارا بودن فقط ۱۳ هزار هکتار زمین محصولات گل محمدی، بیش از  ۵۰ برابر ایران درآمدزایی می کند، زیرا ایران گل محمدی را صرفا  برای گلاب‌گیری می‌داند که در دنیا مشتری چندانی ندارد ولی ترکیه از گل محمدی ۱۳۷ محصول دیگر تولید می‌کند که بیشتر در محصولات عطری و آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود.

آن‌طور که آقای سلطانی می‌گوید، یک کیلو اسانس گلاب ۷ هزار یورو قیمت دارد که بیشتر در لوسیون‌ها، عطرها، شامپوها، صنعت پزشکی، شربت‌های ضدافسردگی و غیره استفاده می‌شود.

او در این خصوص می‌گوید: «در ماکو یک مزرعه ۱۵ هکتاری داریم که امسال ۳۰ تن گل محمدی برداشت کرده‌ایم، البته گل‌های مزرعه ما به علت رسیدگی و دقت در کاشت از کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند و برخلاف اکثر گل‌های محمدی کشور از هیچ ماده شیمیایی برای جلوگیری از شته استفاده نکرده‌ایم و برداشت محصول در زمان مناسب انجام گرفته است از این‌رو  اولا کیفیت گل‌های محمدی مزرعه‌ ما بالاست درثانی اسانس حاصل از آن نیز از کیفیت بالایی برخوردار است».

ترنم صادرات با رایحه خوش قیزیل‌گول

آقای سلطانی ادامه می‌دهد: «حتی از تفاله‌های گل محمدی هم یک ماده دارویی تولید می‌کنیم زیرا آب حاصل از اسانس گل محمدی به محیط زیست آسیب می‌زند و ما نیز این تفاله را بیرون نمی‌اندازیم و از هر ۳ تن آن، یک کیلو ماده دارویی به ارزش ۶۵۰ یورو تولید می‌کنیم که در صنعت آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود».

او معتقد است که اگر ظرفیت‌های گیاهان دارویی شناخته شود، قطعا با هزینه ریالی، صادرات دلاری به ایران برمی‌گردد.

آقای سلطانی یادآور می‌شود: «ایران جزو ۶ کشور برتر جهان از نظر گیاهان دارویی است که متاسفانه در زمینه اسانس و عصاره‌گیری بیشتر از ۵ واحد تولیدی ندارد که البته واحد استانداردسازی عصاره هم در ایران وجود ندارد که یک خلاء بزرگی محسوب می‌شود ولی من همچنان عاشق گیاهان دارویی هستم و با قدرت کارم را ادامه می‌دهم و حتی تاکنون ۲۰ درصد بازار ایران در زمینه گیاهان دارویی را به دست گرفتیم و شرکت‌های بزرگ ایران با تمایل برای عقد قرارداد آمده‌اند».

اسانس‌های میلیاردی روی میزِ آقای سلطانی

آقای سلطانی می‌گوید به کوچکی‌شان نگاه نکنید، همین اسانس‌ها بیش از چند هزار یورو قیمت دارند.

او حتی به تولید دیگر این واحد دانش بنیان در زمینه پرورش جلبک هم اشاره کرده و می‌گوید: «این محصول غذایی در ناسا برای فضانوردان تولید می‌شود ولی ما با ارائه فرمولاسیون و بومی‌سازی همان محصول را با کیفیت مشابه تولید می‌کنیم».

آقای سلطانی در پایان از راه‌اندازی خط جدید تولیدات گیاهی خبر داده و تاکید می‌کند که اولویت استخدام با توان‌خواهان، بانوان سرپرست خانواده و زندانی‌هاست.