ساپونین ها، گلیکوزیدهایی هستند با وزن مولکولی زیاد. مهمترین خواص فیزیکی این مواد این است که یه صورت محلول در آب، تولید کف می کنند. از این رو، ساپونین ها خاصیّت پاک کنندگی (Detergent) دارند (ساپونین از کلمه لاتین «ساپو» به معنای صابون گرفته شده است). با استفاده از این خاصیّت ساپونین ها، مردم اروپا قرن ها از ریشه «گیاه طبی صابونی» (Saponaria officinalis) برای شستشو استفاده می کردند.
ساپونین ها وقتی وارد گردش خون می شوند، باعث همولیز گلبول های قرمز خون می گردند، از این رو بهتر است مصرف آن ها به عنوان یک ماده ی نسبتاً سمّی تحت نظر قرار گیرد. البته، خوردن این مواد چندان زیان آور نیست، بلکه مدّر و ملیّن و خلط آور نیز هست و حتی می توان از آن ها به عنوان ماده ضدّ سرفه استفاده نمود. همچنین، از این مواد در تهیّه محلول های غرغره نیز استفاده می کنند.
ساپونین ها به عنوان عامل یاری دهنده ی جذب روده ای سایر مواد دارویی همراه با آن ها مورد استفاده قرار می گیرند.
ساپونین های استروئیدی که در برخی از گیاهان تیره سوسن، آماریلیس و تیره های دیگر وجود دارد، نقش عمده ای را در صنایع جدید دارویی ایفا می نمایند، به خصوص در ارتباط با ساخت و عرضه ی گلیکوزیدهای قلبی موجود در برخی گیاهان (Straphanthus, Digitalis).
منبع:
امیدبیگی، رضا. ۱۳۹۲. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد اول. انتشارات به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی). صفحه ۶۸ و ۶۹٫
https://medplant.ir/?p=33689
