مقاله: ارزیابی تغییرات عملکرد کمّی و کیفی اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) در شرایط تنش شوری

نویسندگان

لیلی صفایی email 1؛ حسین زینلی۲؛ داوود افیونی۳

۱مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

۲دانشیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

۳استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر شوری آب آبیاری بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی به‌صورت کرت‏های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط زراعی انجام شد. تیمارهای آزمایشی چهار ژنوتیپ رازیانه شامل دو رقم P11-820065 آلمانی و ۱۱۴۸۶ اروپایی و دو ژنوتیپ بومی همدان و لرستان بودند. تیمارهای شوری آب آبیاری نیز شامل سه سطح ۲ (شاهد)، ۵ و ۸ دسی‌زیمنس بر متر بود. برای استخراج اسانس از دستگاه کلونجر استفاده شد. نتایج نشان داد که شوری بر کلیه صفات به استثناء آلفا-پینن، میرسن و درصد اسانس معنی‏دار بود. ژنوتیپ‏ها نیز از نظر آنتول، آلفا-فلاندرن، گاما-ترپینن، درصد و عملکرد اسانس تفاوت معنی‏داری نشان ندادند. برهم‌کنش ژنوتیپ در شوری بر کلیه صفات اثر معنی‏داری داشت. ژنوتیپ P11-820065 بیشترین درصد اسانس (۳٫۹۰%)، عملکرد اسانس (۹۱٫۴۱ کیلوگرم در هکتار) و عملکرد خشک بذر (۲۳۵۹٫۷ کیلوگرم در هکتار) را در سطح شوری شاهد دارا بود، ولی با افزایش سطح شوری روند کاهش عملکرد بذر و اسانس در ژنوتیپ‏های غیربومی با شیب تندتری نسبت به ژنوتیپ‏های بومی بود. میزان آنتول به‌عنوان مهمترین ترکیب رازیانه نیز تا شوری ۵ دسی‏زیمنس بر متر افزایش و بعد کاهش نشان داد که روند تغییرات آن عکس میزان اسانس بود. براساس نتایج این تحقیق، در شرایط شوری آب آبیاری ژنوتیپ‏های بومی به علت تحمل بیشترشان نسبت به استرس شوری، از بازده اقتصادی بالاتری برخوردار بودند. شوری آب بر نوع مواد تشکیل‌دهنده اسانس بی‌تأثیر بود و تنها مقادیر این ترکیب‌ها تحت ‌تأثیر آن قرار گرفت.

برای دریافت مقاله کامل روی دکمه دانلود کلیک کنید