گاوزبان Borago officinalis

تکثیر این گیاه بوسیله دانه ( یا میوه دانه دار) صورت می گیرد. کاشت گیاه در زمینهای مرغوب، شخم زده و کوددار انجام می گیرد. برای اینکار در پائیز یا بهار دانه گیاه را با دست و یا دستگاههای مخصوص در زمین می پاشند و پس از جوانه زدن و پیدایش گیاه جوان فواصل آنها را نسبت به هم تنک کرده تا فاصله هر گیاه با گیاه بعدی ۳۰ سانتی متر باشد. روش دیگر آنست که دانه ها را به وسیله دستگاههای مکانیکی در امتداد خطوطی به فواصل ۶۰ تا ۷۰ سانتی متر می کارند و پس از آنکه گیاه جوان حاصل شد فاصله آنها را برابر ۳۰ سانتی متر از یکدیگر می کنند. انجام این کار نیز در اواخر فروردین انجام می شود. 

برداشت

زمان برداشت

اولین زمان برداشت محصول در اواخر خرداد صورت می گیرد. از این زمان به بعد تا چند هفته میتوان با توجه به شکفته بودن گل عمر برداشت را ادامه داد.

روش برداشت

برداشت محصول زمانی صورت می گیرد که گیاه دارای گل باشد در این موقع ساقه گیاه را از قاعده قطع نموده به صورت بسته هایی در می آورند و سپس جهت خشک کردن در جریان هوا آنها را به انبارهای مخصوص منتقل می سازند. از هر هکتار زمین زراعی معمولاً معادل ۹۰۰ تا ۱۱۰۰ کیلوگرم سر شاخه گلدار خشک شده بدست می آید که می توان گلهای آنرا با دست از سر شاخه ها جدا نمود. 

خواص درمانی

گاوزبان حواس پنجگانه آدمی را تقویت می‌کند. دمکرده آن نشاط آور بوده و رنگ رخسار را باز می‌کند.سینه را نرم می‌کند. تنگی نفس و دردگلو را شفا می‌دهد. دلهره و وحشت را از بین می‌برد. غم و غصه را کم کرده و برای کسانی که با خود حرف می‌زنند بسیار خوبست. از برگهای تازه آن برای درمان جوشهای چرکی دهان و درمان برفک استفاده می‌شود .

سازگاری

گاوزبان بیشتر در بلندیهای رامسر، رودسر و شهسوار بصورت خودرو و نیز زراعی وجود دارد. شرایط آب و هوایی کوهستانی سردسیر و نیمه مرطوب که در طول بهار و تابستان دارای بارانهای متناوب هستند، برای کشت این گیاه مفید است. 

موارد مصرف:

سنبل الطیب دارای آثار آرام بخش، خواب آور و ضد اسپاسم بوده و در درمان مواردی چون: بیقراری، مشکلات عصبی برای خوابیدن، فشار عصبی و کولیک‌های گوارشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از گل گاوزبان در درمان علائم سرماخوردگی و همچنین به عنوان آرام بخش استفاده می‌شود.

موارد استعمال در پزشکی گذشته:

در طب گذشته سنبل الطیب به‌عنوان آرامبخش، خواب آور و رفع تشنج کاربرد داشته‌است.

در طب گذشته از گاوزبان به عنوان نشاط آور، آرامبخش، مدر و بر طرف کننده علائم سرماخوردگی استفاده می‌کرده‌اند.

اجزای فراورده:

هر کیسه حاوی ۲ گرم پودر ریشه سنبل الطیب (Valeriana Off.) و گل گاوزبان (Echium Amoenum) می‌باشد.

مواد موثره:

ترکیب یا ترکیبات مسئول اثر بخشی در سنبل الطیب (Valeriana) را والپوتریات‌ها (Valepotriates) و بالدرینال و ایزو والترال می‌دانند که هر یک از گروههای مختلف ترکیبات، مسئول بخشی از آثار فارماکولوژیک فوق هستند.(ریشه سنبل الطیب حاوی اسید والریانیک است.)

گل گاوزبان دارای موسیلاژ به میزان ۵-۳ ٪، فلاونوئید ۰٫۱۵٪ و آنتوسیانین با آگلیکون دلفینیدین و سیانیدین به میزان ۱۳٫۴۳٪ و به مقدار ناچیز آلکالوئید از دسته پیرولیزیدین است.

آثار فارماکولوژیک:

مطالعات انجام شده بر روی انسان آثار آرام بخشی سنبل الطیب را تائید می‌کند .همچنین فعالیت ملایم خواب آوری بر روی افراد طبیعی بی خواب و افرادی با خواب غیر طبیعی را نشان می‌دهد، به علاوه مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که سنبل الطیب زمان شروع خواب را کوتاه می‌کند. همچنین بی نظمی خواب، زمان بیداری بعد از خواب و بیدار شدن مکرر در طول خواب و کیفیت خواب را اصلاح می‌کند.

مقدار مصرف:

حداکثر ۳ بار در روز

دستور مصرف:

یک یا دو کیسه را در یک فنجان آب جوش قرار داده ۱۰ دقیقه صبر کنید سپس کیسه را پس از فشردن خارج نموده محتوی فنجان را که مایعی با بوی مطبوعی می‌باشد با قند میل نمایید.جهت خارج شدن کامل مواد موثره می‌توان از روش دم کردن روی چراغ استفاده کرد.

این محصول ( ترکیب گل گاو زبان٬ ‌سنبل الطیب و لیمو ) هم اکنون در کارخانه شرکت گلچای بصورت تی بگ و کاملاْ بهداشتی تولید میشود