مقاله بهینه‌سازی مراحل افزایش درون شیشه‌ای ژنوتیپ‌های گل محمدی (Rosa damascena Mill)

نویسندگان

محمد امیدی۱؛ عباس یداللهی  ۲؛ نوراله احمدی۲؛ فرهاد بیرانوند۱

۱دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

۲استادیار، دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

گل‌محمدی یکی از مهم‌ترین گیاهان معطر در ایران و جهان است. اسانس استخراج‌شده از گلبرگ این گل در داروسازی، صنایع آرایشی و بهداشتی و همچنین غذایی استفاده می‌شود. استفاده از روش‌های معمول برای افزایش این گیاه با دشواری‌هایی چون انتقال عامل‌های آلودگی و محدود بودن گیاه مادری همراه است. با توجه به برتری‌های روش‌های افزایش درون شیشه‌ای نسبت به روش‌های رایج، این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر انواع مختلف محیط کشت با سطوح هورمونی متفاوت برای بهبود افزایش درون شیشه‌ای و کنترل سبزردی (کلروز) نوساقه‌ها انجام شد. محیط کشت‌های MS و MS تغییریافته (mMS0، mMS1، mMS2، mMS3،  mMS4و mMS5) در این پژوهش استفاده شد. قطعه‌های گره‌ای حاوی ۱ تا ۲ جوانۀ جانبی در محیط کشت MS با سطوح مختلف هورمونی برای استقرار کشت شدند. برای نوساقه‌زایی به محیط کشت‌های حاوی غلظت‌های ۱ و ۲ میلی‌گرم بر لیتر BAP و ۲/۰ میلی‌گرم بر لیتر IBA منتقل شده و آنگاه برای ریشه‌زایی در محیط کشت‌های ۱/۲ MS و LS با سطوح ۱ و ۲ میلی‌گرم بر لیتر IBA کشت شدند. بهترین تیمار برای افزایش شمار نوساقه‌های گل‌محمدی محیط کشت مایع mMS0 حاوی ۵/۱ میلی‌گرم بر لیتر BAP به همراه ۲/۰ میلی‌گرم بر لیتر IBA بود. بیشترین میزان سبزینۀ (کلروفیل) برگ‌ها نیز در محیط کشت mMS0 مشاهده شد. همچنین بیشترین درصد ریشه‌زایی مربوط به ژنوتیپ گالیکا در محیط کشت ۱/۲MS دارای ۲ میلی‌گرم بر لیتر IBA بود.