به گزارش شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی به نقل از ایانا، برنامه ریزی‌های دولت و استقبال مردم در ولایت‌های مختلف از این کشت و تولید زعفران نشان می‌دهد که بزودی افغانستان شاهد دستاوردهای چشم‌گیر در عرصه زعفران مرغوب به بازارجهانی خواهد داشت. این کار با تشکیل کمیته ملی زعفران سریع‌تر محقق خواهد شد.

براساس آخرین آمار وزارت زراعت/ کشاورزی افغانستان در سال ۲۰۱۶ میلادی، ۲۴۰ تن پیاز زعفران به دهقانان توزیع شده بود و که امسال این مقدار به ۵۰۰ تن رسیده است. برآورد می‌شود میزان تولید زعفران به بیش از هشت تن درسال ۲۰۱۷ برسد.

بر پایه آمار موجود طی پانزده سال، مساحت تحت کشت زعفران ۱۰۵۰ هکتار بود که محصول آن بالغ بر  ۳.۷تن شده است. این رقم در سال ۱۳۹۵ خورشیدی با رشد ۲۵۰درصدی و افزوده شدن ۱۵۲۰ هکتار زمین جدید به سطح زیر کشت، میزان زعفران تولید شده به ۶.۵ تن رسیده است.

دولت افغانستان در کنار باز کردن دروازه‌های همکاری با کشورهای علاقه مند برای همکاری در بخش زعفران افغانستان، با دانشگاه‌های داخلی نیز قرارداد همکاری امضا کرده است تا روند کشت، برداشت و تجارت زعفران مدرن و بر اساس موازین علمی صورت گیرد.

سیر رشد زعفران در سال‌های اخیر در افغانستان

کشت زعفران در افغانستان به صورت انبوه از ۲۰۰۱ به بعد مورد توجه جدی قرار گرفت. روند کشت زعفران نیز بعد از آن سیر صعودی به خود گرفت، ۱۲ سال بعد از آن میزان کشت، بهره برداری و عواید ناشی از تجارت آن صدها برابر شد.

    

در ۱۶ سال گذشته، سه سال اخیر دوره شکوفایی و استقبال مردم از کشت و تجارت زعفران بوده است. به گفته منابع مسئول در سال ۱۳۹۳ خورشیدی سطح زیر کشت زعفران ۷۳۰ هکتار زمین بود، اما در سال ۱۳۹۵، این میزان به بیش از ۲۸۱۱ هکتار زمین رسیده و افغانستان نزدیک به هفت تن زعفران تولید و برداشت کرده‌ است که میزان رشد نسبت به سال ۱۳۹۴، ۷۱ درصد بوده‌ است.

براساس برنامه ملی توسعه زعفران قرار است که سطح زیر کشت زعفران در ۵ سال آینده به ۴۰۰۰ هکتار و سقف تولید آن به ۱۴ تن و در ۱۲ سال آینده، به ۷۰ تا ۱۰۰ تن برسد.

منابع مسئول می‌گویند که در حال حاضر، افغانستان در تولید و تامین پیاز زعفران خودکفا شده و دیگر از خارج کشور وارد نمی گردد.

برنامه‌های افغانستان برای گسترش کشت و تجارت زعفران

مطالعه فعالیت های انجام شده در سه سال اخیر نشان می دهد که دولت و بخش خصوصی، برنامه‌های مختلفی برای رشد کشت، برداشت و تجارت زعفران در دستور کار گرفته است. در کنار دولت، برخی از نهادها و سازمان بین المللی نیز در این عرصه کمک‌هایی را از طریق وزارت زراعت انجام می دهند. تلاش دولت این است که تا سال ۲۰۲۸ میزان تولید و برداشت محصول زعفران را به ۱۰۰ تن در سال برساند.

فعالیت‌های در نظر گرفته شده دولت برای تحقق این برنامه را می‌توان در چهار مورد فشرده ساخت:

بازاریابی و بازار سازی

دولت می‌گوید تلاش‌های وسیعی را برای بازاریابی محصولات زعفران مخصوصا ایجاد بازار در کشورهای حوزه خلیج و کشور چین روی دست گرفته است. برخی از کشورهای دیگر نیز طبق توافقات دوجانبه، صادرات زعفران را به کشورهای شان از تعرفه گمرگی و مالیاتی معاف کرده‌اند. درنتیجه این تلاش ها، تاکنون یک تفاهم نامه جهت بازاریابی زعفران افغانستان با دولت چین به امضاء رسیده است و مذاکره با کشورهای عربی و اروپایی نیز جریان دارد.

ایجاد برند و حفظ اعتبار

کیفیت، در قیمت و فروش زعفران در جهان نقش کلیدی دارد؛ به همین دلیل تلاش ها برای برداشت، بسته بندی و صادرات این محصول ارزشمند طبق استانداردهای جهانی و تقاضای بازار جریان دارد. آموزش دهقانان برای جمع‌آوری و خشک کردن به شکل درست و کمک به شرکت‌های خصوصی جهت حفظ کیفیت بخشی از کمک‌های فنی توسط دولت به حساب می‌رود.

اعطای نشان استندارد ایزو (ISO) به شرکت‌های معتبر، تلاش برای تعیین شاخص‌های استندارد از طرف اداره ملی نورم و استندارد و نیز بارکد گذاری و احداث لابراتوارهای کنترل کیفیت، اعزام نیروها برای آموزش به خارج کشوربرای بارکد گزاری و جلوگیری از تقلب و … از جمله این اقدام‌ها به حساب می‌آید که رو به گسترش است.

علمی کردن کاشت و برداشت

استفاده از روش‌های علمی و تخصصی جهت کاشت، برداشت و فراوری زعفران در افغانستان می‌تواند به افزایش محصول و درآمد دهقانان کمک چشم گیری داشته باشد. به همین دلیل، درسال جاری وزارت زراعت با همکاری دانشگاه‌های هرات، کابل، مزارشریف و فاریاب تحقیقات مشترکی را به راه انداخت و قرار است این مراکز علمی در بخش آموزش و ظرفیت سازی، ۵۰۰۰ دهقان و کارمندان شرکت‌ها را به شکل فنی آموزش دهند و ۲۰۰ نفر را نیز به عنوان کارمند فنی آموزش داده و در سطح آموزش عالی تربیت کنند.

البته قرار است در همین راستا، یک انستیتوی بین‌المللی، تحقیقات در مورد گیاه زعفران با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقات خارجی نیز ایجاد شود و یک شرکت چینی نیز قرار است به زودی کار تحقیقاتی را روی چند محصول از جمله زعفران در بامیان آغاز کند.

جهانی سازی تجارت زعفران افغانستان

دولت برای فراهم کردن زمینه حضور شرکت‌های دخیل در تجارت زعفران در نمایشگاه‌های بین‌المللی، گام های قابل توجهی برداشته است. حضور در این نمایشگاه‌ها فرصت بازاریابی، استفاده از تجارب شرکت‌های پیشتاز در امر بسته بندی و فراوری و درک نیازهای واقعی مشتریان را برای شرکت‌های افغانی مساعد ساخته است.

دهه پیش رو و زعفران در افغانستان

با توجه به افزایش تقاضای بازارهای جهانی، بالا بودن قیمت زعفران نسبت به دیگر تولیدات زراعتی، قرار داشتن افغانستان در منطقه خشک جغرافیایی که مناسب کشت گیاه زعفران است، وجود نیروی کار فراوان و ارزان – باتوجه به اینکه ۹۰ درصد کار تولید و فراوری زعفران توسط دست انجام می‌شود – پیش بینی می‌شود که کشت و تجارت زعفران در کشور سرعت روز افزون یافته و در آینده نزدیک، زعفران افغانی در بازارهای جهانی افغانستان یکی از فراهم کنندگان اصلی زعفران باشد.

روند رشد کشت زعفران و روند رو به رشد دهقانانی که به کشت زعفران در ولایات مختلف افغانستان روی آورده، نیز نشان می‌دهد که استقبال فراوانی از این محصول در داخل وجود دارد. درآمد سرشار ناشی از تجارت زعفران علاقمندان روز افزونی به کشت و تجارت این محصول ایجاد کرده است./

ترجمه: روزبه ناعمه