اثر تنش شوری بر میزان و ترکیب اجزاء اسانس و خواص آنتی‌اکسیدانی گیاه بومادران (Achillea millefolium L.)

نویسندگان
اعظم سلیمی۱؛ وحید روشن۲؛ الهام خان پور ۳
۱- استادیار، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران
۲- استادیار، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
– ۳کارشناس ارشد فیزیولوژی گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران

چکیده
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر شوری بر میزان و ترکیب اجزاء اسانس و خواص آنتی‌اکسیدانی گیاه بومادران (Achillea millefolium L.) در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار شوری شامل سطوح صفر (شاهد)، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی‌مول در لیتر کلرید سدیم و چهار تکرار در شرایط کنترل شده گلخانه‌ای انجام شد. اسانس گیاه با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج و با استفاده از روش‌های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی اجزای تشکیل‌دهنده آن تفکیک و شناسایی گردید. سپس میزان پرولین برگ و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره در غلظت‌های مختلف اندازه‌گیری شد. نتایج بررسی درصد وزنی اسانس افزایش معنی‌داری را در تیمار شوری ۱۵۰ میلی‌مول در لیتر نشان داد. عمده‌ترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس عبارت بودند از: دلتا-کادینول، ترانس بتا-فارنسن، آلفا-بیسابولول، کاریوفیلن اکساید، بورنئول و منتون که با افزایش شوری میزان این ترکیب‌ها افزایش نشان داد. برخی ترکیب‌ها مانند سابینن، سیس-بتا-اوسیمن و سیس-گاما-بیسابولن فقط در تیمار شاهد و ترکیب‌هایی مانند منتون، بتا-بیسابولون، اپی-بتا-سانتالن و ۸،۱-سینئول فقط در گیاهان تیمار شده با نمک مشاهده شدند. البته محتوای پرولین در تمامی تیمارها در مقایسه با نمونه شاهد افزایش نشان داد. بررسی فعالیت مهار رادیکال DPPH عصاره متانولی گیاه نیز نشان داد که خاصیت آنتی‌اکسیدانی و قدرت احیاءکنندگی عصاره با زیاد شدن غلظت شوری، افزایش یافته است و در واقع شوری تولید ترکیب‌های آنتی‌اکسیدانی بومادران را افزایش داده‌است.

کلیدواژه ها: بومادران (Achillea millefolium L.)؛ شوری؛ آنتی‌اکسیدان؛ پرولین؛ گاز کروماتوگرافی؛DPPH

http://ijmapr.areeo.ac.ir/article_109309_751cf210a3e88031bcbc535aab6a8921.pdf