اثر آنتی‌اکسیدان‌ها و محیط کشت بر بیوسنتز ترکیبات فنلی محدودکننده رشد در کشت درون شیشه‌ای گیاه نعناع وحشی (Mentha arvensis L.)

نویسندگان

سارا قزلباش، اردشیر قادری، حجت‌اله بداقی، زیبا قسیمی حق، مهرداد کاشفی، امیررضا زارع کاریزی *
کارشناسی ارشد مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، ، amirrzare@gmail.com

چکیده

مقدمه: فنل‌ها از مهم‌ترین ترکیبات ثانویه می‌باشند که در پاسخ به شرایط محیطی در گیاهان تولید می‌شوند. غلظت و عناصر محیط‌های کشت نقش مؤثری در تولید این ترکیبات دارند. اکسیداسیون ترکیبات فنلی در محیط کشت موجب کاهش موفقیت در فرآیند کشت بافت یا پیچیده شدن مراحل آن می‌شود.

هدف: مطالعه حاضر جهت بررسی اثر آنتی‌اکسیدان‌های مختلف و محیط‌های کشت در مهار بیوسنتز ترکیبات فنلی در کالوس‌های گیاه Mentha arvensis L صورت گرفت.

روش بررسی: برگ‌های سترون در محیط کشت پایهMS  حاوی اکسین‌ها (۲,۴-D و NAA) و سایتوکنین‌ها ( BAPوKIN ) جهت تولید کالوس کشت شدند. پس از دست‌یابی به غلظت مناسب هورمونی جهت بررسی تولید فنل، کالوس‌ها در محیط MS و B5 همراه با غلظت‌های مختلف زغال فعال، اسید سیتریک، اسید آسکوربیک، زردچوبه و پلی وینیل پیرولیدون هر یک به طور مجزا کشت شدند. میزان فنل در کالوس و محیط کشت بوسیله دستگاه اسپکتوفتومتر اندازه‌گیری شد.

نتایج: بیشترین میزان وزن تر (۵۶/۳ گرم) و وزن خشک کالوس‌ها (۸۸/۱ و ۷۴/۱ گرم) در غلظت‌های به ترتیب ۰، ۵/۰ و ۱ میلی‌گرم در لیتر هورمون ۲,۴-D مشاهده شد. زغال فعال، اسید سیتریک، اسید آسکوربیک و پلی وینیل پیرولیدون تأثیر معنی‌داری بر تولید ترکیبات فنولیک نداشتند. در حالی که تأثیر زردچوبه در هر دو غلظت معنی‌دار بود. بیشترین میزان فنل در محیط‌ کشت
(ml/µg 127) و کمترین میزان فنل در کالوس‌ها (ml/gµ ۹/۷۲) در محیط حاوی ۱۰۰۰ میلی‌گرم در لیتر زردچوبه مشاهده شد.

نتیجه‌گیری: زردچوبه نقش بسیار معنی‌داری در رهاسازی و جذب ترکیبات فنلی در محیط کشت دارد. این ماده می‌تواند به عنوان روشی ارزان و کارآمد جهت تولید کالوس‌های عاری از فنل و همچنین تولید ترکیبات فنلی در مطالعات مرتبط با تولید متابولیت‌های ثانویه در شرایط درون شیشه‌ای استفاده شود.

واژه‌های کلیدی: Mentha arvensis L، آنتی‌اکسیدانت، زردچوبه، کالوس، ترکیبات فنلی

http://jmp.ir/browse.php?a_id=1603&slc_lang=fa&sid=1&ftxt=1