بررسی عملکرد دانه و موسیلاژ اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) در تراکم‌های مختلف در شرایط دیم و Rainfed استان گلستان

نویسندگان
محمد علی درّی ۱ ؛ غلامرضا ناصری۲
۱- استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
۲- کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده
به‌منظور تعیین اثر تراکم بوته بر عملکرد و موسیلاژ دانه گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.)، آزمایشی در دو شرایط دیم، در دو ایستگاه تحقیقاتی مراوه‌تپه (کم‌باران) و چالکی‌گرگان (پرباران) انجام شد. این مطالعه در قالب بلوک‌های کامل تصادفی اجرا و به‌صورت تجزیه مرکب در مکان، تجزیه واریانس شد. کرت‌های آزمایشی با تراکم‌های ۱۰۰، ۲۰۰ و ۴۰۰ بوته در مترمربع و با فاصله بین ردیف ۲۰ سانتی‌متر کاشته شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر تراکم بوته بر طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، درصد موسیلاژ و شاخص برداشت معنی‌دار نبود، در حالی‌که تعداد سنبله، عملکرد دانه و موسیلاژ در سطح ۱% معنی‌دار شدند. تحت تأثیر مکان نیز تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در سطح ۱% و شاخص برداشت در سطح ۵% معنی‌دار شدند. اثر متقابل تراکم بوته و مکان بر عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در سطح ۱% معنی‌دار شد و سایر صفات اختلاف معنی‌داری نداشتند. عملکرد دانه و عملکرد موسیلاژ با افزایش تراکم از ۱۰۰ بوته به ۴۰۰ بوته در مترمربع در چالکی‌گرگان به‌ترتیب ۳/۲ و ۹/۲ برابر و در مراوه‌تپه به‌ترتیب ۹۴/۱ و ۸۶/۱ برابر افزایش یافتند. نتایج این تحقیق نشان داد که عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در چالکی‌گرگان به‌ترتیب ۷۱/۱ و ۶۹/۱ برابر آن در مراوه‌تپه می‌باشد. براساس نتایج، همه صفات اندازه‌گیری شده در تراکم ۴۰۰ بوته در مترمربع در چالکی‌گرگان، نسبت به تراکم‌های دیگر، در هر دو مکان برتری داشتند.

کلیدواژه ها: گلستان؛ اسفرزه (Plantago ovata Forsk.)؛ باران؛ سنبله

http://ijmapr.areeo.ac.ir/article_108081_84b1caaa3739bbf0659fd2773a7a8b53.pdf