کالوس‌زایی و اندام‌زایی گیاه دارویی شاهدانه (Cannabis sativa L.) در شرایط درون شیشه‌ای

نویسندگان
مهدی موحدی۱ ؛ ولی‌اله قاسمی عمران ۲ ؛ سپیده ترابی۳
۱- دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران
۲- استادیار، پژوهشکده ژنتیک و زیست‌فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
۳- استادیار، گروه اصلاح و بیوتکنولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

چکیده
این تحقیق به‌منظور بررسی امکان ریزازدیادی، تعیین بهترین محیط کشت و ترکیب تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی شاهدانه (Cannabis sativa L.) در شرایط درون شیشه‌ای انجام شد. بذرها بعد از ضدعفونی سطحی روی محیط کشت پایه MS کشت شدند. پس از یک ماه ریزنمونه‌های برگ و هیپوکوتیل از گیاهچه‌های رشدیافته در محیط in vitro در محیط کشت MS حاوی تنظیم‌کننده رشد گیاهی NAA (5/0، ۱، ۲ و ۳ میلی‌گرم در لیتر) به تنهایی یا در ترکیب با ۵/۰ میلی‌گرم در لیتر BA و تنظیم‌کننده رشد گیاهی ۲,۴-D (1/0، ۲/۰، ۵/۰ و ۱ میلی‌گرم در لیتر) به تنهایی یا در ترکیب با ۵/۰ میلی‌گرم در لیتر BA کشت گردیدند. واکنش ریزنمونه‌ها تقریباً در بیشتر محیط‌های کشت مورد استفاده، تولید کالوس بوده‌است. هیچگونه باززایی مستقیم در ریزنمونه‌ها مشاهده نشده و تنها در غلظت ۱/۰ میلی‌گرم در لیتر ۲,۴-D به همراه ۵/۰ میلی‌گرم BA در ریزنمونه هیپوکوتیل باززایی غیرمستقیم دیده شده‌است. بیشترین حجم کالوس تولید شده در کل ریزنمونه‌ها، در غلظت ۱/۰ میلی‌گرم در لیتر ۲,۴-D به همراه ۵/۰ میلی‌گرم در لیتر BA در ریزنمونه برگ بدست آمد. ریشه‌زایی در کالوس بعضی از ریزنمونه‌ها در سطوح مختلف تیمارها مشاهده شد. بیشترین وزن تر کالوس تولید شده مربوط به بافت برگ در تیمار ۱ میلی‌گرم در لیتر ۲,۴-D به همراه ۵/۰ میلی‌گرم در لیتر BA بوده‌است. ریزنمونه‌ها به راحتی کالوس‌زایی و ریشه‌زایی کرده و نسبت به باززایی واکنش خوبی نشان ندادند.

کلیدواژه ها: شاهدانه (Cannabis sativa L.)؛ ریزازدیادی؛ کالوس؛ ریزنمونه؛ تنظیم‌کننده‌های رشد

http://ijmapr.areeo.ac.ir/article_107859_f08ec0d70acd6441aab51a8d6cd4ffcb.pdf