اثر ضدباکتریایی چند اسانس گیاه دارویی درکنترل باکتری‌های عامل پوسیدگی و پژمردگی سیب‌زمینی در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

نویسندگان
لیلی علمشاهی ۱ ؛ مرضیه حسینی‌نژاد۲
۱- دانش‌آموخته کارشناسی ارشد بیماری‌شناسی گیاهی، دانشگاه زابل، ایران
۲- استادیار، پژوهشکده علوم و صنایع غذایی، مشهد، ایران

چکیده
امروزه استفاده از اسانس‌های گیاهی برای دستیابی به مواد ضدباکتریایی طبیعی برای کنترل عوامل بیماری‌زای گیاهی مورد توجه فراوان قرار گرفته است. در این تحقیق اثر بازدارندگی اسانس پنج گیاه آویشن باغی (Thymus sativum L.)، گشنیز (Coriandrum sativum L.)، زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، رزماری (Rosmarinus officinalis L.) و اکالیپتوس(Eucalyptus globules L.) با روش تقطیر با آب استخراج و اثر بازدارندگی آنها بر روی باکتری‌های Ralstonia solanacearu (عامل پوسیدگی نرم سیب‌زمینی) و Pectobacterium carotovorum (عامل پژمردگی سیب‌زمینی) با روش دیسک دیفیوژن آزمایش شد. برای تعیین حداقل غلظت بازدارندگی و حداقل غلظت باکتری‌کشی از روش رقت لوله‌ای استفاده شد. آزمایش‌ها در قالب طرح فاکتوریل کاملاً تصادفی تجزیه واریانس گردید. مقایسه میانگین‌ها براساس آزمون چند دامنه‌ای دانکن (نرم‌افزار MSTAT-C) انجام شد. در مرحله گلخانه‌ای از اسانس آویشن باغی که بیشترین مقدار بازدارندگی را بر روی هر دو باکتری در مرحله آزمایشگاهی نشان داده بود، استفاده گردید. نتایج نشان داد که اسانس آویشن باغی با ایجاد هاله بازدارندگی به قطر ۸/۳۴ میلی‌متر در مقایسه با سایر اسانس‌ها دارای بیشترین اثر و فعالیت ضدباکتریایی بود. برای آزمایش‌های گلخانه‌ای از اسانس آویشن با غلظت‌های ۵/۰% به روش اسپری و ۱% به روش ریختن اسانس به خاک استفاده شد. نتایج نشان داد که آویشن باغی به میزان ۴۱% وقوع بیماری پوسیدگی نرم و ۴۴% وقوع پژمردگی باکتریایی را در سیب‌زمینی کاهش داد. بنابراین اسانس آویشن باغی می‌تواند با داشتن قابلیت ضدباکتریایی مناسب، به‌عنوان عامل بازدارنده در مدیریت این دو بیماری در گیاه سیب‌زمینی بکار گرفته شود.

کلیدواژه ها: اثر ضدباکتریایی؛ اسانس گیاهی؛ Ralstonia solanacearum؛ Pectobacterium carotovorum

http://ijmapr.areeo.ac.ir/article_107136_9c3eca046a1c3fa56c855dc12777ad99.pdf