به گزارش شبکه خبری گیاهان دارویی ، به نقل از خبرگزاری مهر،  مراسم رونمایی از ترجمه کتاب «الحاوی فی الطب» با حضور دکتر علی اکبر ولایتی رئیس کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران شورای عالی انقلاب فرهنگی، محمد ابراهیم ذاکر مترجم کتاب، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری، دکتر علی اصغر پیوندی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی روز ۲۸ آذرماه در سالن همایش های کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی دریادمان رازی با اشاره به اینکه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در احیای ذخایر معنوی طب سنتی ایران اسلامی پیشرو است اظهار داشت: همزمان با نام‏گذاری سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به نام محمد ابن زکریای رازی  توسط سازمان جهانی یونسکو، افتخار برگزاری یادمان رازی به پاس خدمات ارزنده این  پزشک، فیلسوف و شیمی‏دان شهیر ایرانی به این دانشگاه اختصاص یافت.

وی گفت: کتاب «الحاوی فی الطب» یکی از بزرگترین، مستندترین و تأثیرگذارترین آثار تاریخ پزشکی است که ۱۱ قرن پیش توسط رازی نگاشته شده و در زمان خودش به بیش از ۵ زبان زنده دنیا ترجمه شده است.

پیوندی گفت: ترجمه کامل این اثر از زبان عربی به فارسی رونمایی شده است و رازی‏ شناسان برجسته ایران و جهان آثار و اندیشه‏ های رازی و سهم او در توسعه دانش بشری به ویژه در حوزه پزشکی را تبیین خواهند کرد.

وی یادمان رازی را در راستای رسالت «پاسخگویی اجتماعی» دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی دانست و خاطرنشان کرد: مدیران، اساتید و محققان این دانشگاه مصمم هستند تا در تمام ماموریت‏ها اعم از آموزش، پژوهش و ارایه خدمات، حداکثر توجه، تلاش و مسؤولیت‏ پذیری را نسبت به نیازها، انتظارات، و تقاضاهای جامعه صرف کنند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: جامعه علمی ایران به ویژه جامعه پزشکی به منظور نقش‏ آفرینی در روند تمدن‏ سازی بر پایه دانش، نیازمند شناخت و پیوند با پیشینه پرافتخار خویش است.

وی افزود: از سوی دیگر طب سنتی گنجینه‏ ای معنوی مبتنی بر تجربیات پیشینیان و سرشار از فرضیات پژوهشی ناب است که مطالعه آنها برای یافتن روش‏های مؤثر پیشگیری و درمان بیماری‏ های صعب‏ العلاج الهام‏ بخش خواهد بود و حرکت پرشتاب در مسیر گسترش مرزهای دانش بشری و دستیابی به مرجعیت علمی را سبب خواهد شد.

پیوندی تمرکز توصیه‏ های طب سنتی بر تغییر سبک زندگی و پیشگیری از وقوع بیماری، منطبق بر نیاز جامعه را یکی از  راهبردهای اساسی مدیریت منابع سلامت در راستای اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: سرمایه‏ گذاری در زمینه فرآوری داروهای گیاهی یکی از راهبردهای اقتصاد دانش بنیان در مسیرخودکفایی و ثروت آفرینی است.

وی افزود: استقبال و باور مردم به طب سنتی در کنار وجود منابع ارزنده به جای مانده از اسطوره‏ های پزشکی ایران، فرصت‏هایی طلایی برای طب سنتی به شمار می‏ آیند که به طور جدی با خطر افراط و تفریط تهدید می‏ شوند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی سوء استفاده برخی افراد از استقبال و گرایش مردم به طب سنتی و طرح ادعاهای اغراق‏ آمیز، غیر مستند و خلاف واقع، خطر مداخلات غیرمجاز افراد فاقد صلاحیت در روند ارایه خدمات سلامتی به هم‏ میهنان و بعضا اختلالات زیان‏ بار در روند درمان بیماری‏ ها را محکوم کرد.

وی گفت: با کمال تاسف روشنگری ‏های جامعه پزشکی نسبت به این گونه مخاطرات، از سوی برخی، ناآگاهانه و یا با سوءنیت، تعبیر به تقابل با طب سنتی می ‏شود حال آن که از اساس تقابلی میان طب نوین و طب سنتی وجود ندارد. طب نوین بدون هرگونه تعصب، بر شواهد علمی مبتنی بر تجربیات و آزمایشات، در شرایط دقیق و کنترل شده و با تایید آمار و ارقام تکیه دارد و هر یک از آموزه‏ های طب سنتی که با محک طبابت مبتنی بر شواهد تایید شود، مورد پذیرش آحاد جامعه پزشکی خواهد بود.

پیوندی ادامه داد: خوشبختانه تعداد قابل ملاحظه و فزآینده‏ای از پزشکان در قالب دوره‏ های دکترای تخصصی به منظور سامان‏دهی طب سنتی با رویکرد عالمانه و مبتنی بر شواهد پیشگام شده‏ اند تا هم زمینه مداخله افراد فاقد صلاحیت در طبابت محدود شود و زمینه جستجوی شواهد علمی با رویکرد طبابت مبتنی بر شواهد برای آموزه‏ های طب سنتی فراهم آید.

وی افزود: افزایش پزشکان متخصص طب سنتی در سایه حمایت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دیگر نهادهای فرادستی، نویدبخش استانداردسازی و سامان‏دهی طب سنتی و نیز شناخت متقابل و همگرایی میان طب سنتی و طب نوین است. آشنایی آحاد جامعه پزشکی با مبانی صحیح طب سنتی با گنجاندن مباحث ضروری در دوره آموزش پزشکی عمومی و نیز با استفاده از ظرفیت آموزش مداوم جامعه پزشکی، در این راستا راهگشاست.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ، پژوهشگران علوم پزشکی کشور را به استخراج موضوعات پژوهشی از این کتاب ارزنده فرا‏خواند و اظهار امیدواری کرد که در مراسم مشابه در سال آینده شاهد معرفی طرح‏های پژوهشی برگرفته از این کتاب ارزنده باشیم.

دکتر محمد ابراهیم ذاکر پژوهشگر و مترجم این کتاب پس از ۱۰ سال تلاش موفق شد با حمایت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مجموعه کامل ۲۳ جلدی الحاوی را به زبان فارسی ترجمه کند.

محمد ابراهیم ذاکر در خصوص شروع ترجمه الحاوی گفت: پیش از این کتاب هایی نظیرالمرشد او الفصول، قولنج و برخی آثار رازی را در دهه ۸۰ و قبل از آن ترجمه کردم و با شخصیت علمی و نگاه عمیق زکریای رازی آشنا بودم.

وی افزود: پس از آن تصمیم گرفتم تا بخش های مربوط به دندانپزشکی را از مجموعه آثار دانشمندان و نام آوران علمی ایران را گردآوری کنم. در این راستا به کتاب جامع الحاوی فی الطب رازی برخورد کردم. در اولین مواجهه، بیش از نیمی از جلد سوم آن را که مربوط به بیماری ها و بهداشت دهان و دندان بود را ترجمه کردم.

ذاکر گفت: از زمان ترجمه تا چاپ جلد سوم کتاب الحاوی بیش از ۲ سال زمان سپری شد که در این فاصله سه جلد ۴، ۵ و ۶ را به همت و حمایت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ترجمه و به چاپ رساندم. به این ترتیب روند ترجمه کامل مجموعه ۲۳ جلدی الحاوی آغاز شد. برخی اساتید تا پیش از این ۴ جلد الحاوی را ترجمه کرده بودند که پس از شروع به کار، آن ۴ جلد را نیز مجدد ترجمه کردم تا مجموعه ای کامل، روان و یکدست حاصل شود.

وی با اشاره به صرف زمان ۱۰ ساله برای تکمیل مجموعه کامل ترجمه کتاب الحاوی اظهار داشت: ترجمه اولین جلد الحاوی را با بخش دندانپزشکی و بیماری های دهان در جلد ۳ را از سال ۸۵ آغاز نمودم. از سال ۹۰ به طور جدی تر و متمرکز تر کار ترجمه و برگردان فارسی را برای تمام مجموعه شروع کردم.

این پژوهشگر طب سنتی با بیان دشواری های تکمیل این مجموعه ادامه داد: از سال ۹۰ و در فاز دوم تکمیل مجموعه الحاوی، از زندگی روزمره خودم جدا شدم و حتی بخش صبح مطب و همینطور ویزیت های بیماران در روز دوشنبه را بطور کامل برای مدت ۵ سال تعطیل کردم.

وی گفت: زندگی من در این مدت بسیار تحت تاثیر قرار گرفت و به دلیل صرف زمان بسیار زیاد در طول شبانه روز، بسیاری از دوستان و آشنایان را از دست دادم اما با شوق بیشتر کار را ادامه دادم. در این مسیر اگر مهربانی ها و همراهی های همسرم نبود بی شک بخش زیادی از این مجموعه به سرانجام نمی رسید.

مترجم کتاب الحاوی فی الطب در باب اهمیت و ویژگی های این کتاب در دانش و علم پزشکی توضیح داد: حاوی فی الطب یکی از دانشنامه های بزرگ پزشکی جهان اسلام است. رازی تمام ایده ها و بخش های عمده پزشکی را از اساتید آن زمان در جندی شاپور جمع آوری کرده و حتی به نظریات نام آورآن پزشکی قبل از خود نظیر جالینوس و بقراط اشاره کرده و در بخش هایی نیز دانش پزشکی بزرگان هند را گردآوری و استفاده نموده و درواقع جهان پزشکی را در آن جای داده است.

وی امانتداری را از بارزترین ویژگی های علمی و شخصیتی رازی دانست و اشاره کرد: رازی در نقل قول از پزشکان و دانشمندان حساسیت بسیار زیادی داشته و هر مطلب و عبارتی که در کتاب خود به آن پرداخته است با ذکر دقیق مشخصات نویسنده و کتاب مرجع آن آورده است. حتی در بعضی موارد که مرجع کتاب و یا نویسنده مشخص نبوده از عنوان «مجهول» برای آن استفاده کرده و از نسبت دادن گفتار و عبارت به خود شدیدا پرهیز کرده است.

ذاکر گفت: رازی از این حیث در زمان خود و حتی بعد از خود نمونه ای بارز و امانتداری صادق بود.

وی از نهادهای حاکمیتی و دولتی درخواست کرد تا با توجه بیشتر به محققان و پژوهشگران، زمینه های بروز و ارائه مستندات علمی بی نظیری همچون الحاوی فراهم شود.

این محقق گفت: پژوهشگران بخش زیادی از عمر خود را صرف مطالعه، تحقیق و یافتن نکات علمی می کنند و پس از سال ها به نتیجه مطلوبی می رسند و حمایت نهادها نباید محدود به زمان نتیجه تحقیق ها باشد بلکه در طول زمان تحقیق که محقق از فضای کسب در امد برای زندگی روزانه خود دورمانده است نیز باید حمایت های خوبی انجام شود.